ولایت اروزگان
مختصات: ۳۲°۴۸′شمالی ۶۶°۰۰′شرقی / ۳۲٫۸°شمالی ۶۶٫۰°شرقی
| ولایت ارزگان | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| نام رسمی : | ولایت ارزگان |
| کشور : | افغانستان  |
| مردم | |
| جمعیت | ۳۱۴٬۰۰۰ (۲۰۰۶)[۱] |
| زبان‌های گفتاری: | فارسی، پشتو |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت: | ۲۲٬۶۹۶ کیلومتر مربع |
اُرُزگان یکی از ۳۴ ولایت افغانستان است. مرکز این ولایت شهر ترین‌کوت می‌باشد.
ارزگان ساحۀ وسیعی را در شمال شرق قندهار تشکیل می‌دهد. بیشتر جمعیت این ولایت را هزاره‌ها و پشتون‌ها تشکیل می‌دهند.
تاریخچۀ ارزگانویرایش
کشف کتیبه‌هایی به خط یونانی در ارزگان که در حدود سال ۵۰۰ میلادی نوشته شده‌است از گذشتهٔ تاریخی این منطقه خبر می‌دهد. ارزگان پیش از دورهٔ اسلامی مرکز زابلستان بوده و پادشاه مقتدری بنام زاول‌شاه بزرگ بر آن حکومت می‌کرده‌است. در دوره‌های اسلامی به ویژه در روزگار غزنویان نیز این منطقه دارای اهمیت و مورد توجه حاکمان بوده‌است. اقتدار و اهمیت ارزگان ادامه می‌یابد تا اینکه بعدها به صورت یک حکومت محلی مقتدر و مستقل اظهار وجود می‌کند و از زمان نادرشاه افشار تا دورهٔ عبدالرحمان یکی از ولایات مهم و بزرگ هزارستان به‌شمار می‌آمد. عبدالرحمان با حملاتی به مردم هزارۀ این منطقه آسیب زیادی زد و اکثر مناطق هزاره‌نشین ارزگان را غصب نمود.[۲]
بعدها احزاب پشتون و هزاره در ارزگان وارد شدند و ادارهٔ منطقه را به‌دست گرفتند و تا سال ۱۳۶۷ خورشیدی، روابط نسبتاً عادی میان آنان برقرار بود. در سال ۱۳۶۹ خورشیدی جنگی میان پشتون‌ها و هزاره‌ها در منطقه رخ داد که معروف به جنگ اروزگان سال ۱۳۶۹خ است. در سال ۱۳۷۳خ گروه طالبان پس از پیشروی در دیگر مناطق افغانستان به آسانی مناطق پشتون‌نشین ارزگان را تصرف نموده و آن‌ها را با خود همگام ساختند. آنگاه با احزاب هزاره وارد مذاکره شدند و به مرور زمان مناطق هزاره‌نشین را نیز به تصرف خود درآوردند اما پس از آن به سرکوب قوم هزاره پرداختند.[۲]
تقسیمات اداریویرایش
| ولسوالی | مرکز | جمعیت[۳] | مساحت[۴] | یادداشت |
|---|---|---|---|---|
| ولسوالی شهید حساس | ۸۶٬۱۰۰ | |||
| ولسوالی چوره | ۹۸٬۷۵۰ | |||
| ولسوالی دهراوود | دهراوود | ۹۹٬۷۱۸ | ||
| ولسوالی گیزاب | ۹۲٬۵۰۳ | |||
| ولسوالی خاص‌اروزگان | ۹۵٬۸۸۸ | |||
| ولسوالی ترین‌کوت | ترین‌کوت | ۱۱۰٬۴۷۶ |
نواحی ارزگانویرایش
- اجیرستان:
در شرق ارزگان و ناحیۀ غربی بهسود واقع شده‌است که در کتب تاریخی به شکل حجیرستان و جیرستان هم آمده‌است. در قسمت شرقی آن تپهٔ است مشهور به شهر قرغان (به معنی قلعه و حصار).
- دایکندی:
یکی از مناطق ولایت اُرُزگان به نام دایکندی در تاریخ ۲۸ مارس ۲۰۰۴م به‌عنوان یک ولایت جداگانه تشکیل شد.
دای به معنی قبیله یا سرزمین و بزرگ و با مردم به کار می‌رفته‌است. چنانکه در نام‌های ترکی-مغولی به صورت پسوند یا پیشوند در نام اشخاص استفاده می‌شده‌است. در لهجهٔ هزارگی دی معنای زیاد، بسته، یکجایی و خرمن را می‌رساند.
- دایزنگی:
- شهرستان:
از نظر تاریخی شهرستان جزء ناحیۀ وسیعی به نام غرجستان بوده که جزئی از سرزمین غور یا پاروپامیزاد بخش مرکزی خراسان یا افغانستان امروز که از شمال به غرب (بلخ) از جنوب به زابل و سیستان و از باختر به هرات (آریا) و از خاور به زابل و گندهارا محدود و متصل می‌شده‌است.
جستارهای وابستهویرایش
منابعویرایش
| ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای ولایت اروزگان دارد. |
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ولایت اروزگان موجود است. |
- ↑ «Afghanistan's Provinces– Uruzgan at USAID». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۲ مارس ۲۰۱۰.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ عظیمی، خانعلی: «بررسی تاریخی تحولات سیاسی و اجتماعی ارزگان از برآمدن امیر عبدالرحمان تا برافتادن طالبان» (پایان‌نامه) ۱۳۸۸.
- ↑ "Uruzgan Province". United Nations. Afghanistan's Ministry of Rural Rehabilitation and Development. 2006–2007. Retrieved 2012-07-18.
- ↑ Afghanistan Geographic & Thematic Layers
ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخهٔ ۸ نوامبر ۲۰۰۶.
 |
این یک مقالهٔ خرد افغانستان است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |