ایوبیان
ایوبیان (عربی: الأيوبيون، ت. «al-Ayyūbīyūn»; کردی: ئەیووبییەکان، ت. «Eyûbiyan»)، یک حکومت کُردتبار[۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶] بود که صلاح‌الدین ایوبی در سال ۱۱۷۱ میلادی به مرکزیت مصر بنیاد گذاشت و نخستین سلسله دوران سلطنت مصر به‌شمار می‌رود. صلاح‌الدین[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰][۸][۲۱][۲۲][۲۳][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶] بود که به عنوان سردار نورالدین زنگی، سلطان سوریه، خدمت می‌کرد. او رهبری لشکر نورالدین را در حمله به مصر و بیرون راندن صلیبیون از آنجا برعهده گرفت و پس از آن، وزیر خلیفه فاطمی، العاضِد، شد. پس از مرگ نورالدین زنگی و عاضد، صلاح‌الدین خود را سلطان مصر خواند و امپراتوری ایجاد کرد که مناطق مصر، شام، یمن، حجاز، طرابلس، برقه، جنوب آناتولی و کردستان در شمال عراق را تحت سلطه گرفت. صلاح‌الدین اولین حاکمی بود که به علت وسعت قلمرو و در اختیار داشتن منطقه حجاز، صاحب لقب افتخاری خادم حرمین شریفین شد و پس از او تمام سلاطین مصر، تا زمان عثمانی، این لقب را گرفتند.[۲۴][۲۵]
سلطنت ایوبی مصر
ایوبیان | |||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱۱۷۱–۱۲۶۰a/۱۳۴۱ | |||||||||||||||||||||||||||||||||
  سمت چپ: پرچم سلسله ایوبیان سمت راست: نشان مخصوص صلاح الدین ایوبی | |||||||||||||||||||||||||||||||||
 قلمروی سلطنت ایوبیان در مصر هنگام مرگ صلاح الدین ایوبی در سال ۱۱۹۳ | |||||||||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| وضعیت | دولت مستقل (۱۱۷۱–۱۲۶۰) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| پایتخت | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| زبان(های) رایج | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| دین(ها) | [۴] | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| حکومت | سلطنت (بعدها کنفدراسیونی از شاهزادگان) تحت لوای خلافت عباسی[۵] | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| سلطان | |||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۱۷۴–۱۱۹۳ | صلاح‌الدین ایوبی (اولین) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۱۹۳–۱۱۹۸ | العزیز | ||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۱۹۸–۱۲۰۰ | المنصور | ||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۲۰۰–۱۲۱۸ | العادل یکم | ||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۲۱۸–۱۲۳۸ | الکامل | ||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۲۳۸–۱۲۴۰ | العادل دوم | ||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۲۴۰–۱۲۴۹ | الصالح ایوب | ||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۲۵۰–۱۲۵۰ | شجر الدر | ||||||||||||||||||||||||||||||||
• ۱۲۵۰–۱۲۵۴ | الاشرف | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| تاریخ | |||||||||||||||||||||||||||||||||
• بنیان‌گذاری | ۱۱۷۱ | ||||||||||||||||||||||||||||||||
• فروپاشی | ۱۲۶۰a/۱۳۴۱ | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| مساحت | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1190 est[۶] | ۲٬۰۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۷۷۰٬۰۰۰ مایل مربع) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1200 est.[۷] | ۱٬۷۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۶۶۰٬۰۰۰ مایل مربع) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| جمعیت | |||||||||||||||||||||||||||||||||
• قرن دوازدهم میلادی | ۷٬۲۰۰٬۰۰۰ (تخمین)b | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| واحد پول | دینار | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
aشاخه ای از دودمان ایوبی تا قرن شانزدهم میلادی در منطقه حصن کیفا حکومت می‌کردند. bکل جمعیت سرزمین‌های امپراتوری ایوبی مشخص نیست. این تخمین جمعیت تنها شامل مصر، سوریه، بین‌النهرین شمالی، فلسطین و اردن می‌شود. سایر مناطق امپراتوری ایوبی، مانند مناطق ساحلی یمن، حجاز، نوبه و برقه شامل این رقم تخمین نمی‌شوند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||
با آغاز درگیری بین نورالدین زنگی و شاوَر که با صلیبیون همراه شده بود، نورالدین در سال ۱۱۶۶ م اسدالدین شیرکوه و برادرزاده‌اش صلاح‌الدین را به مصر فرستاد تا علاوه بر شکست نیروهای متحد شاور و صلیبیون حکومت مصر را به‌دست بگیرند. اما پس از پایان یافتن جنگ و صلح بین طرفین، خلیفهٔ فاطمی، العاضِد، اسدالدین را به عنوان وزیر خود برگزید ولی پس از یک سال، با مرگ شاور و شیرکوه، صلاح‌الدین وارث مقام عموی خود شد و سرانجام، با مرگ آخرین خلیفهٔ فاطمی، حکومت مصر در سال ۱۱۷۳ م به صلاح‌الدین رسید. با وجود آنکه این تغییر عظیم به سهولت تمام انجام شد، اما بین صلاح‌الدین و فرمانده‌اش یعنی نورالدین زنگی اختلافاتی به وجود آمد. با مرگ نورالدین، صلاح‌الدین پس از چندی استقلال کامل خود را اعلان نمود و با حمایت خلیفه عباسی خود را سلطان معرفی کرد.[۲۶]
پس از اعلان استقلال، صلاح‌الدین فتوحات خود را در شام، جزیره، حجاز و یمن آغاز نمود و توانست دمشق را مسخر کند و به عنوان پایتخت خود برگزیند؛ اما علی‌رغم وجود خاندان زنگی، متصرفاتش را وسعت داد تا آنکه بین سال‌های ۱۱۷۴ تا ۱۱۷۶ میلادی حدود مملکت خود را تا رود فرات گسترش داد و این مناطق را بین فرزندان و برداران به عنوان امارت‌های ایوبی تقسیم کرد. وی پس از تثبیت حاکمیت ایوبیان در شام، خود را آماده نبرد با پادشاهی اورشلیم و صلیبیون کرد که در این زمان بر اراضی مقدس حکم می‌راندند. وی پس از شکست صلیبیون در نبرد حطین، توانست اکثر مناطق و شهرهای فلسطین همچون اورشلیم، عکا، یافا، حیفا، صیدا، بیروت، اشکلون و … را که در دستان صلیبیون بودند، بازپس بگیرد. پس از این اتفاق بود که وی و جانشینانش همچون العادل، الکامل، الصالح ایوب و المعظم توران‌شاه درگیر سلسله جنگ‌های صلیبی (از جنگ سوم تا جنگ هفتم صلیبی) از جانب مسیحیان لاتین شدند و توانستند صلیبیون را در بیشتر نبردها شکست دهند و عقب رانند و اکثر مناطق را ــ به جز عکا که پایتخت پادشاهی اورشلیم بود و تا سال ۱۲۹۱ قدرت خود را حفظ کرد ــ برای جهان اسلام نگه دارند. تا آن که با کودتای ممالیک، آخرین سلطان ایوبی، المعظم توران‌شاه، به قتل رسید و سلطنت ایوبیان در سال ۱۲۶۰ میلادی از میان رفت. برخی از امارت‌های ایوبی برای مدتی در مقابل ممالیک و مغولان ایستادگی کردند که در نهایت آخرین امارت ایوبی یعنی حمات به دست ممالیک سقوط کرد تا سلسله ایوبیان به‌طور کامل از بین برود.[۲۷]
سقوط
مهم‌ترین دلیل سقوط ایوبیان حمله مغولان بود اما ظهور ممالیک و سقوط حلب هم تأثیرات زیادی بر آن گذاشت.
فرمانروایان ایوبی
| نام | دوره |
|---|---|
| سلطان صلاح‌الدین ایوبی | ۱۱۷۴–۱۱۹۳ |
| سلطان عثمان العزیز | ۱۱۹۳–۱۱۹۸ |
| سلطان المنصور ناصر الدین محمد | ۱۱۹۸–۱۲۰۰ |
| سلطان عادل یکم | ۱۲۰۰–۱۲۱۸ |
| سلطان الکامل محمد بن عادل | ۱۲۱۸–۱۲۳۸ |
| سلطان عادل دوم | ۱۲۳۸–۱۲۴۰ |
| سلطان الصالح ایوب | ۱۲۴۰–۱۲۴۹ |
| سلطان المعظم توران‌شاه | ۱۲۴۹–۱۲۵۰ |
| ملکه شجر الدر | ۱۲۵۰–۱۲۵۷ |
شاخه‌های بعدی ایوبیان
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ (Magill 1998، ص. 809)
- ↑ (France 1998، ص. 84)
- ↑ Ahmed, Rumee (25 October 2018). The Oxford Handbook of Islamic Law. Oxford University Press. p. 311. ISBN 978-0-19-166826-5.
- ↑ Eliade, Mircea (1987). "Kalam". The Encyclopedia of Religion. 8: 238. ISBN 978-0-02-909790-8.
- ↑ Jackson 1996, p. 36
- ↑ (Turchin، Adams و Hall 2006، ص. 223)
- ↑ Taagepera 1997, p. 495.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ "Ayyūb | governor of Damascus". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-02.
- ↑ "Ayyūbid dynasty | Muslim dynasty". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-02.
- ↑ ↑ الاعلام قاموس تراجم لاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، الزرکلی، خیر الدین، ج۲، ص۳۸، بیروت، دارالعلم، ۱۹۸۹.
- ↑ Charountaki, M. (2010). The Kurds and US foreign policy: international relations in the Middle East since 1945. Routledge.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ابن اثیر، عزالدین ابوالحسن علی بن علی‌الاکرم. الکامل فی التاریخ، تحقیق عبدالسلام تدمری، الطبعة الثانیه، بیروت: دارالکتاب العربی، ۱۴۲۰=۱۹۹۹م، ج ۹، ص ۳۴۲.
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ابن خلکان، ابی‌العباس احمد بن محمد. وفیات الأعیان و انباء أبناء الزمان، تحقیق یوسف علی طویل و مریم قاسم طویل، الطبعة الأولی، بیروت: دارالمکتب العلمیه، ۱۴۱۹=۱۹۹۸م، ج ۵، ص ۴۹۵–۴۹۴.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ مینورسکی، ولادیمیر، کُرد، ترجمهٔ حبیب‌الله تابانی، تهران: گستره، چاپ اول: ۱۳۷۹، ص ۱۰۰.
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ زکی، محمد امین. تاریخ کرد و کردستان، ترجمهٔ حبیب‌الله تابانی، چ ۱، تبریز: آیدین، ۱۳۷۷، ج ۲، ص ۳۵۵.
- ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ زنگنه، مظفر. دودمان آریایی «کرد و کردستان»، ج ۱، تهران: چاپ چهر، ۱۳۴۵، ص ۱۹–۱۸.
- ↑ Jackson 1996, p. 36.
- ↑ (Humphreys 1987)
- ↑ (Özoğlu 2004، ص. 46)
- ↑ (Bosworth 1996، ص. 73)
- ↑ "Ayyūbid dynasty | Muslim dynasty". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2020-06-02.
- ↑ ↑ الاعلام قاموس تراجم لاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، الزرکلی، خیر الدین، ج۲، ص۳۸، بیروت، دارالعلم، ۱۹۸۹.
- ↑ Charountaki, M. (2010). The Kurds and US foreign policy: international relations in the Middle East since 1945. Routledge.
- ↑ Fakkar, Galal (27 January 2015). "Story behind the king's title". Arab News. Jeddah. Retrieved 27 June 2016.
- ↑ (Eiselen 1907، ص. 89)
- ↑ طقوش، دولت ایوبیان، ۱–۷۸.
- ↑ طقوش، دولت ایوبیان، ۷۹–۳۸۱.
