شله زرد

شله زرد یک دسر سنتی ایرانی است که به دلیل وجود زعفران، زردرنگ است و روی آن را دارچین و خلال بادام و خلال پسته می‌ریزند. شله‌زرد عموماً به یک طریق پخته می‌شود و به‌خصوص از آن در ماه رمضان برای صرف افطار استفاده می‌شود. عموما مردم این دسر را به ژله تشبیه می‌کنند خاستگاه این دسر از زمان حکومت ابراهیم خان ظهیرالدوله در کرمان است که مبدع این دسر است از مواد تشکیل‌دهندهٔ این دسر می‌توان به برنج، شکر، زعفران، گلاب، هل، مغز پسته یا بادام، دارچین و روغن یا کره اشاره کرد.

شله زرد(ابراهیم خانی)

بخش	دسر
خاستگاه	ایران کرمان
مدت پخت
دمای سرو	سرد
مواد اصلی	برنج، زعفران، گلاب، هل سبز و گاهی قهوه
مواد معمول	خلال بادام، خلال پسته،‌ دارچین، گاهی زرشک
ارزش غذایی (به‌ازای سرو)	پروتئین {{{پروتئین}}} گرم چربی ۱۵ گرم کربوهیدرات {{{کربوهیدرات}}} گرم
رسانه: شله زرد(ابراهیم خانی)

از آنجاکه این دسر بیشتر در ایام مذهبی طبخ و توزیع می‌شود، روی آن را با پاشیدن دارچین منقوش به عبارات و اسامی مذهبی می‌کنند.

شله زرد در سال ۲۰۲۳ در جایگاه نخست برترین پودینگ‌ها در وب‌سایت TasteAtlas‎ (مرجع بین المللی معرفی غذاها) قرار گرفت.

تاریخچه

ابراهیم خان ظهیرالدوله از ۱۲۱۶ تا ۱۲۴۰ هجری قمری در دوره حکومت فتحعلیشاه قاجار حاکم کرمان شد و ۲۴ سال بر آن حکومت کرد.

ابراهیم خان پسر عمو، پسرخوانده و داماد فتحعلیشاه و از امیران و فرمانروایان اوایل دورهٔ قاجاریه بود.

وقتی والی ایالت کرمان و سیستان و بلوچستان شد، پس از ورود به کرمان شهری دید ویران با ملتی که یا اکثر مردانش کشته شده بودند و یا آن که کور و نابینا بودند. فقر و فلاکت و قحطی در کرمان بیداد می کرد و ابراهیم خان مردد که چه کاری می شود کرد. ابراهیم خان گزارشی به پایتخت ارسال می کندو ضمن اینکه از شاه میخواهد که ۵ سال کرمان و کرمانی ها را از پرداخت مالیات معاف دارند تقاضای بودجه ای ویژه را برای آبادانی کرمان می نماید. وی می نویسد: مرا حکومت شهری فرستاده اید که مردمانش عده‌ای کور و مفلوک و بیمار و قحطی زده اند و…. و باید به این شهر توجه ویژه شود. ابراهیم خان سپس به فکر چاره اندیشی می افتد وِ برای اینکه بتواند کمی از آلام مردم را تسکین دهد هر ظهر و شام با درست کردن برنج و خورشت و فرستادن آن به در خانه های مردم کرمان تغذیه و قوت لایموت مردم را تامین می نماید و از سوی دیگر با ساختن قنوات و آباد کردن دهات و رونق بخشیدن به کشاورزی و رونق بخشیدن به تجارت و…. سعی میکند تا این شهر را به دوران شکوهش بازگرداند. ابراهیم خان هر روز خودش به آشپزخانه سرکشی میکرده، غذاهای مردم را خودش در ظرف‌های مخصوص که ضرب سلام علی ابراهیم را در کف خود داشتند میریخته و به کارکنان و خدمه خود می داده تا بین مردم توزیع کنند. روزی اما سرآشپز دربار ابراهیم خان می بیند که برنج ها خمیر شده اند چند دیگ از ده ها دیگ مسین پر از برنج شفته شده. هر لحظه ممکن بود که ابراهیم خان سر برسد. آشپز بیچاره از ترس اینکه امروز چه به مردم کرمان بدهد و چه جواب حاکم را بدهد دل در دلش نبود ؛ ابراهیم خان وارد آشپز خانه میشود، آشپزها آرام آرام ابراهیم خان را در جریان میگذارند وی لیکن بدون آنکه خم به ابرو بیاورد لحظه‌ای به فکر فرو می رود و آنگاه دستور می دهد تا شکر و زعفران و گلاب بیاورند و به برنج خمیر شده اضافه کنند و چنین میشود که *شله زرد* یا همان ابراهیم خانی متولد می شود، کارکنان و خدمه ارگ حکومتی ابراهیم خانی را به در خانه مردم کرمان میبرند و این غذای جدید بیش از انتظار مورد استقبال مردم واقع می شود.

مهم‌ترین خواص شله زرد

شله زرد حاوی انواع ویتامین‌های A, C, D، گروه ویتامین‌های B مانند B1, B2, B6، پروتئین، کربوهیدرات، فیبر، آنتی‌اکسیدان، کلسیم، آهن، اسید فولیک، سلنیوم، منیزیم، پتاسیم و فسفر است. این دسر معده و قلب را تقویت و دردهای روماتیسمی را برطرف می‌کند؛ شله زرد خاصیت آنتی‌بیوتیکی دارد و عفونت بدن را از بین می‌برد. این دسر نشاط آور و برای افراد افسرده بسیار مفید است. شله زرد از لخته شدن خون و بروز سکته‌های قلبی و مغزی جلوگیری می‌کند. شله زرد برای مبتلایان به سوء هاضمه، نفخ معده، حالت تهوع، اسهال و افرادی که معده اسیدی دارند مفید است و نقش مؤثری در تقویت قوای جنسی و حافظه دارد و برای سلامتی پوست و مو هم مفید هست.