شهرستان الیگودرز
شهرستان الیگودرز یکی از شهرستانهای استان لرستان ایران است. مرکز این شهرستان، شهر الیگودرز است.
| شهرستان الیگودرز | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| کشور |  ایران |
| استان | لرستان |
| مرکز شهرستان | الیگودرز |
| سایر شهرها | چمن سلطان، شولآباد، شاهپورآباد و تیتکان |
| بخشها | مرکزی، بربرود شرقی، زز و ماهرو، بربرود غربی، ذلقی |
| سال تأسیس | ۱۳۱۶ خورشیدی |
| اداره | |
| فرماندار | ایمان خسروی |
| حوزهٔ انتخابیه | الیگودرز |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۳۷٬۵۳۴ نفر (۱۳۹۵) |
| تراکم جمعیت | ۲۶ نفر بر کیلومتر مربع |
| مذهب | شیعه |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۵٬۳۰۰ کیلومتر مربع |
| ارتفاع از سطح دریا | ۲٬۰۲۲ |
| آبوهوا | |
| روزهای یخبندان سالانه | ۱۲۰ روز |
| دادههای دیگر | |
| پیششمارهٔ تلفن | ۰۶۶ |
| وبگاه | فرمانداری ویژه الیگودرز |
الیگودرز مادر اشترانکوه و سرزمین آبشارها لقب دارد و بزرگترین دشت لالههای واژگون دنیا در این شهرستان واقع شدهاست.
مردم الیگودرز اغلب به گویش لری بختیاری صحبت میکنند و از شاخه چهارلنگ بختیاری هستند.
پیشینه تقسیمات کشوری
ویرایشاین سرزمین سابقا جز اصلی ولایت سرزمین بختیاری بود که در دوره پهلوی اول سرزمین بختیاری منحل شده و سرزمین های آن میان استان های لرستان و اصفهان و خوزستان تقسیم شد.[۱]
مشخصات شهرستان
ویرایش- طول و عرض جغرافیایی: ۴۹ درجه و ۴۲ دقیقه طول- ۳۳ درجه و۲۳ دقیقه عرض جغرافیایی
- ارتفاع از سطح دریا: ۲۰۲۲ متر
- طول راههای هم سنگ: ۳۳٫۵۴۶ کیلومتر
- راه فرعی شنی: ۱۴۷ کیلومتر
- راه فرعی آسفالته: ۱۱۹ کیلومتر
- راه آسفالته معمولی اصلی: ۵۲ کیلومتر
- حوزه آبریز: سر شاخههای دز
- طول رودخانههای شهرستان: ۶۰۰ کیلومتر
- قلههای بلند: قالیکوه، اشترانکوه، مندیش کوه و تمندر
- خروجی آب سالانه از شهرستان:۶ میلیاردمتر مکعب
- زمینهای دیم: ۱۵۰۰۰۰ هکتار
- زمینهای آبی: ۲۵۰۰۰ هکتار
- متوسط جمعیت خانوار: ۵٬۵
تقسیمات کشوری
ویرایششهرستان الیگودرز دارای ۵ بخش، ۱۲ دهستان و ۵ شهر به شرح زیر است:
شهرستان الیگودرز
ویرایش| بخش | مرکز بخش | جمعیت بخش ۱۳۹۵ | نام دهستان | مرکز دهستان | جمعیت دهستان ۱۳۹۵ | شهر | جمعیت شهر ۱۳۹۵ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مرکزی | الیگودرز | ۹۹٬۶۵۳ نفر | پاچهلک شرقی | سور | ۶٬۶۲۶ نفر | الیگودرز | ۸۹٬۲۶۸ نفر |
| خمه | خمه سفلی | ۳٬۷۵۹ نفر | |||||
| بربرود شرقی | چمن سلطان | ۱۰٬۴۲۷ نفر | بربرود شرقی | دوزان | ۶٬۳۷۶ نفر | چمن سلطان | ۲٬۰۹۱ نفر |
| فرسش | فرسش | ۱٬۹۶۰ نفر | |||||
| زز و ماهرو | شولآباد | ۹٬۵۸۴ نفر | زز شرقی | شولآباد | ۴٬۹۰۴ نفر | شولآباد | ۱٬۵۳۱ نفر |
| ماهرو | مرگسر | ۱٬۸۱۴ نفر | |||||
| زز غربی | حبه | ۱٬۳۳۵ نفر | |||||
| بربرود غربی | شاپورآباد | ۹٬۳۳۵ نفر | بربرود غربی | ززم | ۴٬۵۰۷ نفر | شاپورآباد | ۱٬۵۲۲ نفر |
| چشمه پر | چشمه پر | ۳٬۳۰۶ نفر | |||||
| ذلقی | تیتکان | ۸٬۳۴۶ نفر | ذلقی شرقی | چاله پره | ۲٬۴۸۵ نفر | تیتکان | ۳۷۸ نفر |
| ذلقی غربی | پرچل | ۲٬۸۰۷ نفر | |||||
| پیشکوه ذلقی | کیزان دره | ۲٬۶۷۶ نفر |
انتقال آب
ویرایشپس از اجرای طرح انتقال آب که رسانههای ایران از آن با عنوان کلی «طرح انتقال آب از سرشاخههای دز» نام میبرند. آب مصرفی (شرب، صنعتی، کشاورزی) شهر قم، وهمچنین بخشی از شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین و محلات میباشد.[۲][۳][۴] به گفته فتاح وزیر وقت نیرو این آب یکی از بهترین آبهای دنیا است.[۵]
اعتراضها و خسارتها
ویرایشبه دلیل مجاورت شهرستان الیگودرز با سرشاخههای دز شهرستان خمین انتقال آب به شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات و قم باعث پایین رفتن شدید سطح سفرههای آب زیرزمینی و در نهایت خشک شدن چاههای آب این منطقه شدهاست. بیش از ۶۰ حلقه چاه خشک شده و ۱۷۱ حلقه از چاههای منطقه نیز در آستانه خشکیدن قرار دارند، اما تاکنون حقابه یی برای این روستاها در نظر گرفته نشدهاست.[۶][۷]
مکانهای دیدنی و گردشگری
ویرایشامکان تفریحی و گردشگری
ویرایش- آتشکده باستانی کیورز امیرآباد
- پیست بین الملی اسکی تمندر الیگودرز الیگودرز
- دریاچه تمی الیگودرز
- قلعه دختر تمندر الیگودرز
- دشت لاله های واژگون روستای خلیل آباد
- آبشار آب سفید الیگودرز
- دریاچه گهر
- آبشار چکان الیگودرز
- رستوران گردان بام الیگودرز
- آبشار برنجه الیگودرز
- دشت لالههای واژگون خلیل اباد
- دامنههای اشترانکوه الیگودرز
- پارک جنگلی بنفشه الیگودرز بام الیگودرز
- قلعه باجول الیگودرز
- موزه مردم شناسی الیگودرز
- روستای گایکان
آثار تاریخی و باستانی
ویرایشگورستان های تاریخی
ویرایشتپه های تاریخی و باستانی
ویرایش- تپه خرمن جا خاک پتیه روستای خاک بتیه
- تپه بالاده روستای حر آباد علیا
- تپه بردبناب روستای نخودکار
- تپه برم روستای برم
- تپه روباه الیگودرز
- تپه بردبناب غرب روستای نخودکار
- تپه برنا آباد روستای برناباد
- تپه دره ارجنک روستای گیلان
- تپه دل زه روستای شرالی
- تپه زوردزار روستای باغ لطفیان
- تپه سنگر رضا خانی روستای سنگر
- تپه شماره ۴ فیروز آباد (گلیله) روستای فیروزآباد
- تپه طاسل روستای باغ طاسل
محوطه های تاریخی الیگودرز
ویرایش- محوطه تاریخی بدر اباد
- محوطه برآفتاب
- محوطه برآفتاب بالا
- محوطه برآفتاب ۲
- محوطه جو بالا
- محوطه چاله چنار
- محوطه خرمن دهگاه
- [محوطه چشمه کرکبود ]]
- محوطه کرکبودکهنه
- محوطه استل دیمه
- محوطه باغ حاج نصرت
- محوطه دریلان جوز
- محوطه خرسیان ۲
- محوطه دهگاه
- محوطه عباس برفی
- محوطه گندلستان
- محوطه قلیان
الیگودرز به دلیل قرار گرفتن در مناطق کوهستانی و همچنین به دلیل برخوردار بودن از منابع آب بسیار و چشمههای فراوان موقعیت بسیار خوبی برای به وجود آمدن آبشارهای طبیعی است. در لرستان حدود ۱۱ آبشار مختلف وجود دارد که هر ساله در فصلهای مختلف علاقهمندان بسیاری را به خود جذب میکنند. آبشار برنجه (تاف) با ارتفاع ۷۹۶ متر در ۲ کیلومتری غرب روستای پیر امام و همچنین در نزدیکی، روستاهای سرتنگ برزه و در بخش زز و ماهروی شهرستان الیگودرز مرتفعترین آبشار آسیا و سیزدهمین آبشار مرتفع جهان است. همچنین آبشار آب سفید که در جنوب شرقی این استان و در دامنه کوههای زاگرس و در کنار کوه بلند قالی کوه در منطقه زلقی از شهرستان الیگودرز قرار گرفتهاست و دسترسی به آن با جاده از شهر الیگودرز امکانپذیر است. آب این آبشار از دل تونلی در دل یک کوه سنگی بیرون میآید. ارتفاع آبشار ۷۰ متر و عرض تاج آن در فصل پرآبی حدود ۸ متر میباشد. آبشار آبسفید معروف به عروس آبشارهای ایران میباشد.
*آبشار ها
- آبشار آب سفید
- آبشار چکان
- آبشار تیندر
- آبشار لوچ
- آبشارهای دورک
- آبشار وارگ
- آبشار چونگ شنه
- آبشار تاف (برنجه)
- آبشار دره ماهی
- آبشار مبارکآباد
*سراب ها
nowiki>*</nowiki> دریاچه ها
*کوه ها و قله ها
*اماکن زیارتی الیگودرز
- امامزاده محمد بن حسن
- امامزاده اکبر علی
- امامزاده سه تن فرسش
- امامزادهسه فرزندان پیر امام
- امامزاده قیصر بن علی
- امامزاده سلطان سیاهپوش
- امامزاده ابراهیم ابن مالک
- امامزاده پیر بادوش
- امامزاده داوود شیخان
باستانی پشتکوه، کوه و سراب و غار تمندر، غار شاهرود، قبور تاریخی شاهرود، غار باستانی، دژهای هخامنشی و پلهای باستانی، قلعه باجول و آبشارها و جنگلهای دره دورک، امامزاده محمد بن حسن،[۸] امامزادههای فرسش، امامزاده غیفر ابن علی دوزان، امامزاده پیر امام، قلعه مندیش، قلعه دختر تمند، قلعه بادباد، سد تاریخی بند دختر، روستای تاریخی شاپورآباد، سراب ماهیچال، گورستان تاریخی شیر سنگها در بزنوید، چشمه و سراب گایکان، آبشار وارگ، سراب شاه مکان، منطقه کیگوران، دشت لالههای واژگون روستای خلیلآباد (که بزرگترین و زیباترین دشت لاله واژگون در جهان است)، جنگلهای بلوط زز و ماهرو، منطقه مور زرین، منطقه قلیان، کوه رباط، کوه مندیش، قالی کوه از جمله جایهای دیدنی شهرستان الیگودرز است.
|
| |
جنگلهای دره دورک
| ||
سراب ها
صنایع
ویرایش
تعدادی از واحدهای مهم صنعتی شهرستان الیگودرز عبارتاند از:
- کارخانه شیشه لرستان
- فولاد الیگودرز
- جهان خودرو
- شرکت عایق فوم گیلانی
- همارشتن
- آذین پنجره (درب و پنجره دو جداره UPVC)
- سیمبرش
- استخراج سنگهای تزیینی ساختمانی از نوع چینی و کریستال
- سنگدانه بندی
- پودر میکرونیزه از سنگ
- فرآوری کربنات کلسیم
- شرکت مقاوم فولاد الیگودرز
- شرکت سیناپلاست
- لاستیک سازی بارز الیگودرز
- کاغذ سازی الیگودرز
- شرکت حجیم پلاست
- محصولات غذایی حسینی
بخشی از تولیدات شهرستان عبارتند از غلات، حبوبات، برنج لبنیات دامی، عسل، ماهی قزلآلا، سیب زمینی، آرد، ماکارونی، ویفر و بیسکویت است. عسل الیگودرز از بهترین و طبیعیترین عسلهای ایران و حتی جهان بهشمار میرود، چنانکه سوغات ناب این شهر نیز محسوب میشود. صنایع دستی آن شامل هنرهای سرامیکی، قالیبافی، منبت کاری، سیم بافی، معرقکاری، گلیم بافی و جاجیم بافی میشود.
معادن
ویرایششهرستان الیگودرز دارای بیشترین تراکم سنگهای تزئینی در استان لرستان است. سنگهای تزئینی در اطراف روستاهای اردودر، دوزان، عسگران الیگودرز، باد باد، قلعه عبدالرضا شهرک برناباد و شهر الیگودرز بیشترین تراکم را دارد همین معادن سنگ باعث به وجود آمدن کارخانههای فراوری سنگ زیادی در این شهرستان شدهاست.
جمعیت
ویرایشبر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان الیگودرز برابر با ۱۳۷٬۵۳۴ نفر بودهاست.[۱۰]
منابع
ویرایش- ↑ «بختیاری ایرانیکا».
- ↑ «نماینده قم:طرح انتقال آب'دز'، رؤیای مردم این استان را محقق میکند». خبرگزاری ایرنا. ۲۷ فروردین ۱۳۹۰. بایگانیشده از اصلی در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافتشده در ۲ اردیبهشت ۱۳۹۰.
- ↑ «آب رودخانه دز به قم رسید». وبسایت جامجم آنلاین. ۱ اردیبهشت ۱۳۹۰. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲ اردیبهشت ۱۳۹۰.
- ↑ «آب شیرین به قم رسید». واحد مرکزی خبر جمهوری اسلامی ایران. ۱ اردیبهشت ۱۳۹۰. بایگانیشده از اصلی در ۱ مه ۲۰۱۱. دریافتشده در ۲ اردیبهشت ۱۳۹۰.
- ↑ «طرح انتقال آب به ۴۰ شهر و روستای قم». جام جم آنلاین. ۱۶ آبان ۱۳۸۷. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۴ اردیبهشت ۱۳۹۰.
- ↑ «اینجا روزی رودخانه بود». روزنامه اعتماد ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۸.
- ↑ «طرح انتقال آب به قمرود». آبنمانیوز۲ اردیبهشت ۱۳۸۹. بایگانیشده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۲. دریافتشده در ۲۴ آوریل ۲۰۱۱.
- ↑ «امامزاده محمد بن حسن، بقعه متبرکه و زیارتگاهی شناخته شده در الیگودرز». خبرگزاری ایرنا. ۸ فروردین ۱۳۹۱. بایگانیشده از اصلی در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۲.
- ↑ «قهرست سدهای لرستان». بایگانیشده از اصلی در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۱-۱-۱۳۹۱. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «درگاه ملی آمار > سرشماری عمومی نفوس و مسکن > نتایج سرشماری > جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری سال 1395». www.amar.org.ir. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۱.