'لوزی خطر استانداردی است که سازمان کشوری پیشگیری آتشسوزی آمریکا (NFPA) پدید آورده‌است. این استاندارد را که با نماد «لوزی خطر» نمایانده‌اند کارمندان آتش‌نشانی برای شناخت آسان و بی‌درنگ خطرهایی که ماده‌های دوروبرشان دارند؛ به کار می‌برند. این نشان به شکل روبه رو است و هر چهارگوش رنگی درون آن معنای ویژه‌ای دارد.

NFPA 704
NFPA 704 four-colored diamondFlammability (red): no hazard codeHealth (blue): no hazard codeReactivity (yellow): no hazard codeSpecial hazards (white): no code
لوزی آتش برای سدیم تترا هیدروبورات

نمادها ویرایش

این لوزی به چهار بخش شده‌است که هر رنگ پیام ویژه‌ای دارد. رنگ آبی پیام خطرات سلامتی و زیستی، رنگ سرخ پیام اندازهٔ آتش‌گیری، رنگ زرد نشانگر میزان واکنش‌پذیری (شیمیایی)، و رنگ سفید دارندهٔ نشان‌های ویژه برای خطرهای ویژه است. میزان خطرهای سلامتی، آتش‌گیری و واکنش‌پذیری از ۰ تا ۴ دسته‌بندی شده‌اند که ۰ نشانگر بی‌خطری و ۴ بیانگر خطر فراوان است.

جدول راهنمای سلامتی (رنگ آبی) ویرایش

سلامتی (آبی)
۴ کوچک‌ترین تماس می‌تواند باعث مرگ یا جراحت‌های بسیار شدید شود (مثل هیدروژن سیانید و هیدروفلوئوریک اسید و متیل ایزوسیانات و فسژن)
۳ تماسی کوچک می‌تواند باعث آسیب جدی کوتاه مدت یا جراحت‌های معمولی و خطرناک شود (مثل: گاز کلر و هیدروژن مایع و اسید سولفوریک و کلسیم هیپوکلریت و هگزافلوئورسیلیسیک اسید)
۲ استفاده شدید و پیوسته البته نه در طولانی مدت می‌تواند باعث ناتوانی‌های کوتاه مدت و جراحت شود (مثل: ید و آمونیوم فسفات و کلروفرم)
۱ تماس با آن می‌تواند باعث تحریک اعصاب (مانند: خارش) همراه با جراحت‌های خفیف و احساس ناراحتی شود. (مثل: تورپنتاین و پتاسیم کلرید و سدیم برمات)
۰ هیچ خطری برای سلامتی ندارد و لازم به انجام هیچ گونه پیشگیری نیست. (مثل: چوب و کاغذ و لانولین)

جدول راهنمای آتش‌گیری (رنگ قرمز) ویرایش

آتش‌گیری (قرمز)
۴ در دما و فشار معمولی جو به سرعت یا کاملاً بخار می‌شود یا مایل است در هوا پراکنده شود و آتش بگیرد (مثل:پروپان و گاز هیدروژن) نقطه فعال‌سازی زیر ۲۳ درجه سانتیگراد (۷۳ درجه فارنهایت).
۳ جامدات و مایعاتی که تقریباً در هر دمایی قابل احتراق هستند. (مثل:بنزین و استون) نقطه فعال‌سازی بیشتر از ۲۳ درجه سانتیگراد (۷۳ درجه فارنهایت) و کمتر از ۳۸ درجه سانتیگراد (۱۰۰ درجه فارنهایت).
۲ قبل از اینکه بسوزد باید به اندازه کافی گرما بگیرد یا اینکه در معرض دمای بالای محیط باشد (مثل:سوخت دیزل و کاغذ و نفتالین و گوگرد) دمای احتراق بین ۳۸ درجه سانتیگراد (۱۰۰ درجه فارنهایت) و ۹۳ درجه سانتیگراد (۲۰۰ درجه فارنهایت)
۱ برای اینکه بسوزد باید به‌طور قابل ملاحظه‌ای حرارت داده شود. (مثل: روغن سویا و آمونیاک و گلیسیرین) دمای احتراق این‌گونه مواد بالای ۹۳ درجه سانتیگراد (۲۰۰ درجه فارنهایت) می‌باشد.
۰ موادی که در معرض آتش معمولی نمی‌سوزند (مثل: کربن تتراکلرید) و موادی که قابل احتراق نیستند یا برای سوختن باید خیلی حرارت داده شوند، مثل سنگ و ماسه و بتن و آب. این‌گونه مواد واکنش‌پذیری کمی با آتش دارند و در دماهای بالای ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد قابل سوختن هستند.

جدول راهنمای میزان واکنش‌پذیری (رنگ زرد) ویرایش

واکنش‌پذیری (زرد)
۴ در دما و فشار معمولی جو قابل انفجار است یا به عنوان مواد منفجره بکار می‌رود. (مثل: نیتروگلیسیرین و هیکسوژن)
۳ قابل انفجار است ولی به انرژی فعال‌سازی زیادی احتیاج دارد و باید محبوسانه فعال شود. با آب واکنش انفجاری نشان می‌دهد یا اگر به آن شوک شدیدی وارد شود منفجر می‌شود. (مثل: فلوئور و هیدروژن پراکسید و سزیم و نیترات آمونیوم)
۲ در شرایط سخت شیمیایی و در دما و فشار بالا منفجر می‌شود. با آب به شدت واکنش نشان می‌دهد یا روی آن منفجر می‌شود. (مثل: فسفر سفید و پتاسیم و سدیم)
۱ در شرایط عادی پایدار است؛ ولی در دما و فشار بالا ناپایدار می‌شود. (مثل:هیدروژن فلوئورید و پروپن و روی)
۰ پایدار است. حتی در تماس با آتش. با آب نیز واکنش نمی‌دهد. (مثل:هلیم و گاز نیتروژن)

جدول راهنمای نمادهای ویژه (سفید) ویرایش

نمادهای ویژه (سفید)
W واکنش با آب غیرعادی است یا وضعیت خطرناکی را ایجاد می‌کند. (مثل: سزیم و سدیم)
OX یا OXY اکسیدکننده است. (مثل: پتاسیم پر کلرات، آمونیوم نیترات و دی نیتروژن مونوکسید)
SA یک گاز اختناق‌آور است. گازهای اختناق آور، نیتروژن، مونواکسیدکربن، نئون، آرگون، کریپتون و زنون هستند.
COR خورنده است؛ یک اسید یا باز قوی است. (مثل: هیدروکسید پتاسیم و اسید سولفوریک و فنول)

گاهی برای تشخیص بهتر از علایم ACID برای اسیدها و ALK برای بازها استفاده می‌کنند.

BIO خطر زیستی دارد. (مثل: ویروس ایدز)
POI سمی است. (مثل: جیوه و سرب)
RA یا RAD رادیواکتیویته است. (مثل: اورانیوم)
CRY یا CRYO بسیار سرد است. (مثل: نیتروژن مایع)

نکته: فقط علایم W و OX/OXY و SA جز علایم رسمی استاندارد NFPA 704 است و بقیه علایم به صورت غیررسمی استفاده می‌شود.

منابع ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش

لیستی از لوزی آتش مواد مختلف