موی ولوس، موی کرکی یا موی پرزی موهایی کوتاه، نازک، روشن رنگ و به سختی قابل دید هستند که در بیشتر قسمت‌های بدن انسان در دوران کودکی ایجاد می‌شوند. استثناها در مکان رشد آنها عبارتند از لب‌ها، پشت گوش، کف دست، کف پا، برخی از نواحی خارجی تناسلی، ناف و بافت و جای زخم. تراکم مو – تعداد فولیکول‌های مو در هر ناحیه از پوست – از فردی به فرد دیگر متفاوت است. طول هر تار موی ولوس معمولاً کمتر از ۲ میلی‌متر (۱/۱۳ اینچ) است و فولیکول آن به غده چربی متصل نیست.[۱]

موی ولوس
موی ولوس
مقایسه موی ولوس (چپ) با موی ترمینال (راست) در انسان

موهای ولوس به راحتی در کودکان و زنان بزرگسال که معمولاً موهای ترمینال کمتری برای پوشاندن آنان دارند مشاهده می‌شود. موی ولوس موی کرک جنین نیست. موی کرک جنین نوع بسیار ضخیم‌تری از مو است که معمولاً فقط روی جنین رشد می‌کند.

موی ولوس با موی ترمینال یا آندروژنی قابل مشاهده تر، که فقط در دوران بلوغ و بعد از آن ایجاد می‌شود قیاس می‌شود و موی ولوس معمولاً در مردان به میزان بیشتری نسبت به زنان ایجاد می‌شود.

زبان لاتین از کلمه «vellus» برای نشان دادن «یک پشم گوسفند» یا «پشم» استفاده می‌کند. به دلیل شباهت موی ولوس به پرزهای روی هلو به آن در زبان انگلیسی عامیانه «peach fuzz» نیز می‌گویند.

موی ولوس در هفته ۳۶م تا ۴۰م بارداری جایگزین موهای کرک جنین انسان می‌شود.[۲] چرخه رشد موهای ولوس با چرخه رشد موهای ترمینال متفاوت است. در دوران بلوغ، هورمون‌های آندروژن باعث می‌شوند که بیشتر موهای ولوس به موهای ترمینال تبدیل شوند و رشد موهای جدید را در زیر بغل و ناحیه شرمگاهی را تحریک می‌کنند. در مردان، این تغییر در موهای زائد در صورت (ریش) و بدن نیز رخ می‌دهد.

عملکرد

ویرایش

موی ولوس هم عایق حرارتی و هم خنک‌کننده بدن است. این عایق دمای بدن را تنظیم می‌کند: موی ولوس مانند فتیله ای برای تعریق عمل می‌کند. در حالی که منافذ پوست باز هستند، عرق تار موی ولوس را خیس می‌کند. عرق در قسمت خارجی مو تبخیر می‌شود و عرق بیشتر قسمت خارجی ولوس را خیس می‌کند و سپس تبخیر می‌شود. این فرایند تعریق نامیده می‌شود.

اهمیت بالینی

ویرایش

رشد بیش از حد

ویرایش

رشد غیرمعمول موهای ولوس می‌تواند یکی از عوارض جانبی برخی از انواع بیماری‌ها باشد. افزایش تولید هورمون کورتیزول در یک فرد مبتلا به سندرم کوشینگ، موهای ولوس فراوانی را می‌توان ایجاد کند. بی اشتهایی عصبی باعث افزایش موهای ولوس می‌شود. موهای ولوس را می‌توان در مردان مبتلا به طاسی با الگوی مردانه یا مردمویی نیز مشاهده کرد. نوسانات هورمونی در زنان باردار باعث می‌شود که موهای زائد جنین به موهای ترمینال تبدیل شوند. موهای ترمینال معمولاً پس از تولد نوزاد با بازگشت هورمون‌ها به سطح طبیعی می‌ریزند.[۳]

رشد کمتر از حد

ویرایش

شرایط زیر ممکن است بر رشد موهای زائد تأثیر بگذارد:

  • درماتیت پریوریال (به انگلیسی:Perioral dermatitis) - در این شرایط ممکن است موها در نواحی آسیب دیده صورت وجود نداشته باشند.[۴]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. Marks, James G; Miller, Jeffery (2006). Lookingbill and Marks' Principles of Dermatology (4th ed.). Elsevier Inc. p. 11. ISBN 1-4160-3185-5.
  2. Heather Brannon. "Vellus Hair - Peach Fuzz & Puberty Hair Growth". About.com. Archived from the original on 16 March 2016. Retrieved 11 August 2022.
  3. Godfrey, Sheila (2001). The Principle and Practice of Electrical Epilation (3rd ed.). Butterworth-Heinemann. ISBN 0-7506-5226-8.
  4. "Perioral dermatitis - Altmeyers Encyclopedia - Department Dermatology". www.altmeyers.org (به انگلیسی). 2020-10-29. Retrieved 2021-03-19.
 

موی بدن انسان

اصطلاحات در زبان
دسته‌های مو

مو | موی زیبا: زُِلف | زلفان | دسته‌‌ای از موی سر: گیس | گیسو | گیسوان | دستهٔ مو در جلو: کاکُل | موی آویخته: طُرّه | دستهٔ بلند: کمند

مقدار مو

بی‌مو | کچل | تاس | کم‌مو | کوسه (بی‌ریش) | پرمو | پشمالود 

زبانزدها

سفید کردن مو در آسیاب | به مویی بند بودن | سیخ شدن مو بر تن | مو لای درز چیزی نرفتن | موی دماغ شدن | مو را از ماست کشیدن | مو درآوردن زبان | یک مو از خرس کندن | مو نزدن دو چیز | کم شدن یک تار مو از سر کسی | آتش زدن موی کسی

کالبدشناسی
اجزاء

پیاز | ریشه | جوانه | سیاه‌یاخته | ماتریکس | پوسته | فولیکول | بشره | لایه هاکسلی | لایه هنله | لایه آبگین | مغز | غده چربی‌دار | ماهیچه راست‌کننده | رنگ‌دانه | کراتین 

نام در بدن

موی سر: گیس | موی پایین پیشانی: ابرو | موی پلک: مژه | موی صورت: ریش | موی بناگوش: پاگوشی | موی لب بالا: سبیل | موی بینی: مو | موی سینه: مو/پشم | موی اندام تناسلی: زهار/پشم 

مراحل رشد

آناژن (فاز فعال) | کاتاژن (فاز تحلیل‌رونده) | تلوژن (فاز استراحت)

بیماری‌ها

مو خوره | گَری | کچلی | شوره سر | طاسی سکه‌ای | ریزش آندروژنیک مو | پرمویی

اصلاح و زیبایی
حالت

فِرفِری، مُجَعَّد، تاب‌دار، ‌موج‌دار، صاف، لَخت، ژولیده، افشان، پریشان، سیخ، ژل‌زده، پف‌کرده، مارپیچ، بافته

رنگ

رنگ‌ها: مشکی | قهوه‌ای سیر | قهوه‌ای تیره | قهوه‌ای | قهوه‌ای متوسط | قهوه‌ای روشن | شرابی | ارغوانی | بلوند تیره | بلوند روشن | بلوند خیلی روشن | بلوند پلاتینه | مفاهیم: های‌لایت | دکلره | مِش 

وسایل مربوط

اسپری مو | برس | بیگودی | تل | تیغ | چادر | حوله | خودتراش | دستمال سر | رنگ مو | روسری | ریش‌تراش | ژل | سشوار | سنجاق سر | شامپو | شانه | فرچه | قیچی | کش مو | کلاه | گُل سر | گلاه‌گیس | ماشین سرتراشی | مقنعه | موچین | موم سرد | نرم‌کننده مو | واجبی | هدبند 

مدل‌ها

موی دم اسبی | موی آناناسی | ریش بزی | ریش ستاری | سبیل تابیده | سبیل قیطانی | اصطلاحات مدل‌دادن: پیچیدن و لوله کردن- پیچیدن فرانسوی- شانه مخصوص- نیم پیچ فرانسوی- حلقه مو- پیچ پشت- مدل برگردان سریع- پیچ ویکتوریایی- شینیون بافته- گیبسون- گوجه- استفاده از چوب مخصوص- گوجه بافته- لوله کردن- بافته حلقه شده- گوجه با موهای لوله شده- لوله برگردان- حلقه دور دم اسبی- پیچ بالای سر- دم اسبی پیچیده- بافت فرانسوی اصلی- بافت فرانسوی- بافت فرانسوی درون به بیرون- گوجه فرانسوی- بافت فرانسوی تو رفته- بافت چین‌دار- بافت فرانسوی بالا به پایین- بافت جناغی اصلی- بافت جناغی اصلی فرانسوی- بافت جناغی فرانسوی- کمند- کمند فرانسوی

مکان‌ها

آرایشگاه | پیرایشگاه | سلمانی | سالن آرایش | اتاق گریم 

جستارهای وابسته دستگاه پوششی بدن | پر | کُرک | پُرز | تیغ جوجه‌تیغی | بند انداختن | اپیلاسیون | کاشت مو