نماز جمعه تهران
لحن یا سبک این مقاله بازتابدهندهٔ لحن دانشنامهای مورد استفاده در ویکی‌پدیا نیست. |
نماز جمعه تهران مهم‌ترین نماز جمعه در ایران محسوب می‌شود و به دلیل طرح مسائل سیاسی و اجتماعی در خطبه‌ها اهمیت دارد. معمولاً یکی از مسئولان سرشناس کشور، پیش از خطبه‌های امام جمعه، در جمع نمازگزاران سخنرانی می‌کند.[۱]
امامت جمعه قبل از انقلاب ویرایش
در عهد قاجار هنگامیکه فتحعلیشاه مسجد شاه را در تهران بنا کرد تصمیم گرفت میر سید مهدی خاتون آبادی امامت جماعت اصفهان را برای امام جمعه در مسجد شاه، به تهران بیاورد وی دارای مقام علمی والایی بود و در سال ۱۱۸۳ شمسی پس از بازگشت از زیارت خانه خدا در سن ۶۳ سالگی درگذشت و از تمام ولایات ایران علماء و بزرگان برای تشییع به تهران آمدند میرزا ابوالقاسم امام جمعه فرزند ارشد میر محمد حسین «سلطان العلماء» هم به تهران آمد (میرمحمد حسین برادر میر سید مهدی از جمله اهل علم و شخص اول اصفهان بود و تا هنگام مرگ در آن شهر زندگی می‌کرد) چون می‌رسید مهدی امام جمعه تهران دارای اولاد ذکور نبود، برحسب امر فتحعلیشاه، میرزا ابوالقاسم در تهران توقف کرد و بعد از رحلت عمو به مقام امامت جمعه تهران رسید، میرزا ابوالقاسم که سال‌ها بعد با امیرکبیر نیز معاصر بوده‌است. پس از وی منصب امامت جمعه به فرزندش میرزا زین العابدین امام جمعه رسید که به عضویت لژ فراماسونی درآمد و بعد از او نیز فرزندش سید ابوالقاسم دوم امام جمعه شد که در جریان مشروطیت بر کنار شد و برای مدتی برادرش عهده‌دار سمت امامت جمعه بود. در عهد پهلوی دوم در سال ۱۳۲۴ فرزند سید ابوالقاسم، سید حسن امامی به فرمان محمدرضا شاه امام جمعه تهران شد. سلسلهٔ امام جمعه یا امامی توسط شاه و فرمان او به امامت جمعه انتخاب می‌شدند.[۲][۳]
| نام | آغاز تصدی | پایان تصدی | انتصاب توسط | توضیحات | منبع | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | میرمحمدمهدی خاتون‌آبادی(۱۱۸۵/۶–۱۲۶۳) | ۱۲۳۶ ق. | ۱۲۶۳ ق. | فتحعلیشاه قاجار | [۴] | |
| ۲ | میرزا ابوالقاسم تهرانی(۱۲۱۵–۱۲۷۲) | ۱۲۶۳ ق. | ۱۲۷۰/۱ ق. | محمدشاه قاجار | [۴] | |
| – | میرزا مرتضی تهرانی(؟ –۱۳۰۱) | ۱۲۷۰/۱ ق. | ۱۲۸۰ ق. | ناصرالدین‌شاه قاجار | [۴] | |
| ۳ | میرزا زین‌العابدین تهرانی(۱۲۶۱–۱۳۲۱) | ۱۲۸۰ ق. | ۱۳۲۱ ق. | ناصرالدین‌شاه قاجار | [۴] | |
| ۴ | میرزا ابوالقاسم تهرانی(۱۲۴۸–۱۳۲۶ ش) | ۱۳۲۱ ق. | ۱۳۲۷ ق. | مظفرالدین‌شاه قاجار | توسط مجلس عالی عزل شد | [۴] |
| ۵ | سید محمد امامی(؟ –۱۳۲۴ ش) | ۱۲۸۸ ش. | ۱۳۲۴ ش. | مجلس عالی | [۴] | |
| ۶ | سید حسن امامی(۱۲۸۱–۱۳۵۸ ش) | ۱۳۲۴ ش. | ۱۳۵۷ ش. | محمدرضا پهلوی | [۴] |
بعد از انقلاب ویرایش
نخستین نماز جمعه تهران بعد از انقلاب اسلامی در ۵ مرداد ۱۳۵۸ به امامت محمود طالقانی در دانشگاه تهران برگزار شد.[۵]
امام جمعهٔ دائم از طرف شورای سیاست‌گذاری ائمهٔ جمعهٔ کشور (تحت اشراف رهبر) انتخاب می‌شود. امام جمعهٔ دائم می‌تواند یک یا چند نفر را به عنوان امام جمعهٔ موقت همان شهر انتخاب کند. امام جمعهٔ دائم مراکز استان‌ها از طرف ولی فقیه یا رهبر حکومت اسلامی-شیعی انتخاب و مشروعیت پیدا می‌کند و نمایندهٔ ولی فقیه در آن استان (بغیر از استان کردستان که درصد تشیع کم است) نیز می‌باشند.[۳]
فهرست امامان جمعه تهران بعد از انقلاب ویرایش
| نام | نگاره | آغاز تصدی | پایان تصدی | انتصاب توسط | توضیحات | منبع | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | سید محمود طالقانی(۱۲۸۹–۱۳۵۸) | 
|
۵ مرداد ۱۳۵۸ | ۱۷ شهریور ۱۳۵۸ | روح‌الله خمینی | تنها ۶ هفته پس از انتصاب، درگذشت. | [۶] |
| ۲ | حسینعلی منتظری(۱۳۰۱–۱۳۸۸) | 
|
۲۱ شهریور ۱۳۵۸ | ۲۴ دی ۱۳۵۸ | روح‌الله خمینی | استعفا کرد. | [۶] |
| ۳ | سید علی خامنه‌ای (متولد ۱۳۱۸) | 
|
۲۴ دی ۱۳۵۸ | متصدی | روح‌الله خمینی | [۶] |
امامان جمعه موقت ویرایش
| نام | آغاز تصدی | پایان تصدی | انتصاب توسط | توضیحات | منبع | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | سید عبدالکریم موسوی اردبیلی(۱۳۰۴–۱۳۹۵) | ۲۵ بهمن ۱۳۵۹ | ۵ آبان ۱۳۶۸ | روح‌الله خمینی | به صورت غیررسمی پایان یافت. | [۶] |
| ۲ | اکبر هاشمی رفسنجانی(۱۳۱۳–۱۳۹۵) | ۱۲ تیر ۱۳۶۰ | ۲۶ تیر ۱۳۸۸ | روح‌الله خمینی | پس از حوادث نماز جمعه ۲۶ تیر ۱۳۸۸ تهران به صورت غیررسمی پایان یافت. مجموعاً ۴۲۰ بار امام بود. | [۶] |
| ۳ | محمد امامی کاشانی(۱۳۱۰–۱۴۰۲) | ۸ آبان ۱۳۶۰ | ۱۲ اسفند ۱۴۰۲ | روح‌الله خمینی | به علت ایست قلبی درگذشت. | [۴] |
| ۴ | محمدمهدی ربانی املشی(۱۳۱۳–۱۳۶۴) | ۲۰ آذر ۱۳۶۰ | ۱۷ تیر ۱۳۶۴ | روح‌الله خمینی | با ۳ بار اقامه نماز جمعه کمترین امامت جمعه در تاریخ جمهوری اسلامی را داراست. هنگام تصدی منصب درگذشت. | [۶] |
| ۵ | محمد یزدی(۱۳۱۰–۱۳۹۹) | بهمن ۱۳۶۰ | اسفند ۱۳۷۸ | روح‌الله خمینی | استعفا کرد. مجموعاً ۱۶۶ بار امام بود. | [۶] |
| ۶ | محمدرضا مهدوی کنی(۱۳۱۰–۱۳۹۳) | ۲۰ اسفند ۱۳۶۱ | ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ | روح‌الله خمینی | مجموعا ۱۲ بار امام بود. وی نماز عصر را در نماز جمعه معروف ۲۹ خرداد ۱۳۸۸ اقامه کرد. | [۶] |
| ۷ | احمد جنتی(متولد ۱۳۰۵) | ۱۴ فروردین ۱۳۷۱ | ۲۰ اسفند ۱۳۹۶ | سید علی خامنه‌ای | استعفا کرد. | [۶][۷][۸] |
| ۸ | سید حسن طاهری خرم‌آبادی(۱۳۱۷–۱۳۹۲) | خرداد ۱۳۷۷ | اسفند ۱۳۷۸ | سید علی خامنه‌ای | استعفا کرد. مجموعاً ۹ بار امام بود. | [۶] |
| ۹ | سید احمد خاتمی (متولد ۱۳۳۹) | شهریور ۱۳۸۴ | متصدی | سید علی خامنه‌ای | [۶] | |
| ۱۰ | کاظم صدیقی (متولد ۱۳۳۰) | شهریور ۱۳۸۸ | متصدی | سید علی خامنه‌ای | [۶] | |
| ۱۱ | محمدعلی موحدی‌کرمانی (متولد ۱۳۱۰) | ۱۲ آذر ۱۳۹۱ | متصدی | سید علی خامنه‌ای | [۶] | |
| ۱۲ | سید محمدحسن ابوترابی‌فرد (متولد ۱۳۳۲) | ۲۴ بهمن ۱۳۹۶ | متصدی | سید علی خامنه‌ای | [۹][۱۰] | |
| ۱۳ | محمدجواد حاج‌علی‌اکبری (متولد ۱۳۴۳) | ۱۰ دی ۱۳۹۷ | متصدی | سید علی خامنه‌ای | [۱۱] |
جستارهای وابسته ویرایش
پانویس ویرایش
- ↑ آیت‌الله جنتی خطیب نماز جمعه این هفته تهران
- ↑ «خاتون آبادی خاندان». دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ سید هادی طباطبایی. «یادی از اولین و رشک‌برانگیزترین نماز جمعه تهران». مباحثات.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ ۴٫۷ سعیدی، فریده (۱۳۸۹). «خاتون‌آبادی، خاندان». در حداد عادل، غلامعلی. دانشنامه جهان اسلام. ج. ۱۴. تهران: بنیاد دایرةالمعارف اسلامی.
- ↑ «ائمه جمعه تهران؛ از حضوری ۳ هفته‌ای تا ۴۲۴ حضور». خبرگزاری فارس. ۶ مرداد ۱۳۹۲.
- ↑ ۶٫۰۰ ۶٫۰۱ ۶٫۰۲ ۶٫۰۳ ۶٫۰۴ ۶٫۰۵ ۶٫۰۶ ۶٫۰۷ ۶٫۰۸ ۶٫۰۹ ۶٫۱۰ ۶٫۱۱ ۶٫۱۲ ائمه جمعه تهران؛ از حضوری ۳ هفته‌ای تا ۴۲۴ حضور (به فارسی), Fars News Agency, retrieved 24 March 2015
- ↑ «خداحافظی آیت‌الله جنتی از نماز جمعه تهران؟». ایسنا. ۲۰۱۸-۰۲-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۲-۲۰.
- ↑ فرارو | موافقت رهبر انقلاب با کناره‌گیری آیت‌الله جنتی
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامEghtesadNewsوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ سید محمدحسن ابوترابی فرد به امامت جمعه موقت تهران منصوب شد خبرگزاری مهر
- ↑ «خبرگزاری فارس - حجت‌الاسلام حاج‌علی اکبری به امامت جمعه موقت تهران منصوب شد». خبرگزاری فارس. ۲۰۱۸-۱۲-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۳۱.[پیوند مرده]