پودر موبر

پودر موبر که به آن حنازرد یا نوره یا واجبی هم گفته می‌شود، فراورده‌ای پودری‌شکل به رنگ سفید است که از آمیخته شدن آهک و زرنیخ درست می‌شود و از آن برای موزدایی استفاده می‌شود.^[۱] در تولیدات تجاری جدید، از سولفید یا باریوم سولفات (Barium sulfate) به عنوان جایگزین آرسنیک استفاده می‌کنند.

تاریخچه

یافته‌های باستان شناسان نشان می‌دهد که انسان‌های نخستین، از درهم آمیختن زرنیخ، سنگ آهک، صمغ و چکیدهٔ گیاهان، چنین آمیخته‌ای را برای رستن به دست می‌آورده‌اند. چهرهٔ بی‌مو و تراشیدهٔ مصریان باستان، میتواند شاهدی بر وجود چنین آمیخته‌هایی باشد. به گفتهٔ هرودوت مصری‌ها بر این باور بودند که تنها در دنیای پس از مرگ، مو و ریش آن‌ها پروانهٔ رشد دارند. آن‌ها با به کار بردن نشاسته، آرسنیک و آهک آمیخته‌هایی برای پاکی خود از مو داشته‌اند. چنین وسواسی برای بی‌مویی و زیبایی به اندازهٔ بهداشت و جاویدی ارزش داشته‌است.

برچیدن تمام موهای بدن، یک روش پیشگیرانه در برابر عفونت و پلشتی بوده‌است. بدون شک آمیخته‌های نخستین، برای برداشتن مو دربرگیرندهٔ مادهٔ خمیری قندی از پختن شکر با لیمو و دیگر ادویه‌های طبیعی بوده‌است که با کشیدن در خلاف جهت رشد مو به کار گرفته می‌شده‌است. مایهٔ قندی باعث مهار رشد باکتری در محیط گرم این سرزمین می‌شده‌است. این روش حتی به خارج از خاورمیانه هم رفته‌است. در شب پیش از رابطه جنسی ، عروسان در لبنان، فلسطین، ترکیه و مصر (بعضی در ایران) بدن خود را با چنین آمیخته‌ای از هر گونه مو پاک می‌کرده‌اند. با نگرش به افسانه‌ها، بدن بی‌موی عروسان در درازای زندگی زناشویی، نمادی از پاکیزگی و گرامی داشتن شوهر خود است.^[۲]

شیمی

این محلول شامل ۶۵ درصد کلسیم بی‌کربنات Ca(HCO3)2 و ۲۵ درصد آرسنیک سولفید As2S3 و ۱۰ درصد آهک و رطوبت است. فرایند شیمیایی به صورت زیر می‌باشد CaCO3 + CO2 + H2O → Ca(HCO3)2

Ca(OH)2 + CO2 = CaCO3+H20^[۳] هر دو نمک‌های آرسنیک (اسید) و آهک (بازی)، خورنده هستند و برای همین، آمیخته‌شان، خاصیت شدید خورندگی دارد. آرسنیک بسیار سمی و کشنده است و برای همین، واجبی به عنوان مادهٔ آرایشی سمی به‌شمار می‌آید.

سم‌شناسی

بیمارستان لقمان حکیم در تهران، بزرگترین مرکز سم‌شناسی ایران در یک برنامهٔ چند ساله رابطهٔ میان آمیختهٔ شیمیایی واجبی موجود در بازار ایران در سال‌های ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵ و شمار مسمومیت‌های گزارشی مرتبط با آرسنیک را پژوهش کرد. برآیند این برنامهٔ پژوهشی نشان داد در سال ۱۹۹۹ با گسترش واجبی بدون آرسنیک در بازار شمار مسمومین به شدت کاهش یافته‌است. از همان سال دسترسی واجبی از طرح قدیم در زندان‌ها محدود شد. واجبی طرح جدید از سولفید یا باریوم سولفات (Barium sulfate) به عنوان جایگزین آرسنیک استفاده می‌کنند.^[۴] شاید علت این مقدار آماری که بیان‌گر مسمومیت بوده، بیشتر برآمده از خورده شدن چنین واجبی‌هایی بوده باشد وگرنه بو کشیده شدن آرسنیک، پیامد ناگوار مسمومیتی‌ای را به همراه ندارد.

پانویس

↑ فرهنگ واژگان دهخدا، واژهٔ «نوره»
↑ The Golden Age of the Mood. Van Sertima, Ivan 1992. Transaction Publishers p 267. ISBN 1-56000-581-5
↑ سSurgical management of poisoning by a corrosive arsenic-based depilatory agent. Arch Iran Med.m, Hojjati M, et al. 1999;2-77-82 س
↑ سMortality resulting from poisoning with depilatory agent in patients who referred to Logman Hakim Hospital. Sci. J Forensic Med Of Iran 2006;12:90-4 س

	موی بدن انسان
	اصطلاحات در زبان
دسته‌های مو	مو \| موی زیبا: زُِلف \| زلفان \| دسته‌‌ای از موی سر: گیس \| گیسو \| گیسوان \| دستهٔ مو در جلو: کاکُل \| موی آویخته: طُرّه \| دستهٔ بلند: کمند
مقدار مو	بی‌مو \| کچل \| تاس \| کم‌مو \| کوسه (بی‌ریش) \| پرمو \| پشمالود
زبانزدها	سفید کردن مو در آسیاب \| به مویی بند بودن \| سیخ شدن مو بر تن \| مو لای درز چیزی نرفتن \| موی دماغ شدن \| مو را از ماست کشیدن \| مو درآوردن زبان \| یک مو از خرس کندن \| مو نزدن دو چیز \| کم شدن یک تار مو از سر کسی \| آتش زدن موی کسی
	کالبدشناسی
اجزاء	پیاز \| ریشه \| جوانه \| سیاه‌یاخته \| ماتریکس \| پوسته \| فولیکول \| بشره \| لایه هاکسلی \| لایه هنله \| لایه آبگین \| مغز \| غده چربی‌دار \| ماهیچه راست‌کننده \| رنگ‌دانه \| کراتین
نام در بدن	موی سر: گیس \| موی پایین پیشانی: ابرو \| موی پلک: مژه \| موی صورت: ریش \| موی بناگوش: پاگوشی \| موی لب بالا: سبیل \| موی بینی: مو \| موی سینه: مو/پشم \| موی اندام تناسلی: زهار/پشم
مراحل رشد	آناژن (فاز فعال) \| کاتاژن (فاز تحلیل‌رونده) \| تلوژن (فاز استراحت)
بیماری‌ها	مو خوره \| گَری \| کچلی \| شوره سر \| طاسی سکه‌ای \| ریزش آندروژنیک مو \| پرمویی
	اصلاح و زیبایی
حالت	فِرفِری، مُجَعَّد، تاب‌دار، ‌موج‌دار، صاف، لَخت، ژولیده، افشان، پریشان، سیخ، ژل‌زده، پف‌کرده، مارپیچ، بافته
رنگ	رنگ‌ها: مشکی \| قهوه‌ای سیر \| قهوه‌ای تیره \| قهوه‌ای \| قهوه‌ای متوسط \| قهوه‌ای روشن \| شرابی \| ارغوانی \| بلوند تیره \| بلوند روشن \| بلوند خیلی روشن \| بلوند پلاتینه \| مفاهیم: های‌لایت \| دکلره \| مِش
وسایل مربوط	اسپری مو \| برس \| بیگودی \| تل \| تیغ \| چادر \| حوله \| خودتراش \| دستمال سر \| رنگ مو \| روسری \| ریش‌تراش \| ژل \| سشوار \| سنجاق سر \| شامپو \| شانه \| فرچه \| قیچی \| کش مو \| کلاه \| گُل سر \| گلاه‌گیس \| ماشین سرتراشی \| مقنعه \| موچین \| موم سرد \| نرم‌کننده مو \| واجبی \| هدبند
مدل‌ها	موی دم اسبی \| موی آناناسی \| ریش بزی \| ریش ستاری \| سبیل تابیده \| سبیل قیطانی \| اصطلاحات مدل‌دادن: پیچیدن و لوله کردن- پیچیدن فرانسوی- شانه مخصوص- نیم پیچ فرانسوی- حلقه مو- پیچ پشت- مدل برگردان سریع- پیچ ویکتوریایی- شینیون بافته- گیبسون- گوجه- استفاده از چوب مخصوص- گوجه بافته- لوله کردن- بافته حلقه شده- گوجه با موهای لوله شده- لوله برگردان- حلقه دور دم اسبی- پیچ بالای سر- دم اسبی پیچیده- بافت فرانسوی اصلی- بافت فرانسوی- بافت فرانسوی درون به بیرون- گوجه فرانسوی- بافت فرانسوی تو رفته- بافت چین‌دار- بافت فرانسوی بالا به پایین- بافت جناغی اصلی- بافت جناغی اصلی فرانسوی- بافت جناغی فرانسوی- کمند- کمند فرانسوی
مکان‌ها	آرایشگاه \| پیرایشگاه \| سلمانی \| سالن آرایش \| اتاق گریم
جستارهای وابسته	دستگاه پوششی بدن \| پر \| کُرک \| پُرز \| تیغ جوجه‌تیغی \| بند انداختن \| اپیلاسیون \| کاشت مو

[1] فرهنگ واژگان دهخدا، واژهٔ «نوره»

[2] The Golden Age of the Mood. Van Sertima, Ivan 1992. Transaction Publishers p 267. ISBN 1-56000-581-5

[3] سSurgical management of poisoning by a corrosive arsenic-based depilatory agent. Arch Iran Med.m, Hojjati M, et al. 1999;2-77-82 س

[4] سMortality resulting from poisoning with depilatory agent in patients who referred to Logman Hakim Hospital. Sci. J Forensic Med Of Iran 2006;12:90-4 س

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]