ویکی‌پدیا

فایک علی اوزنسوی

نویسنده، شاعر و سیاستمدار ترک و شاهد نسل کشی ارامنه

فایک علی اوزنسوی (Faik Ali Ozansoy؛ ‏۱۰ مارس ۱۸۷۶ – ۱ اکتبر ۱۹۵۰) شاعر، آموزگار، و سیاست‌مدار ترک و شاهد نسل‌کشی ارمنی‌ها بود. او برادر کوچکتر سلیمان نظیف، و عضو برجسته کمیته اتحاد و پیشرفت و از نویسندگان روزنامه ثروت فنون و فکر آتی[۱] و همچنین، یکی از شاهدان نسل‌کشی ارامنه بود و نام وی، در کنار نام برادرش، سلیمان نظیف برای نجات جان هزاران ارمنی در وقایع نسل‌کشی ارمنی‌ها شناخته شده‌است.[۲][۳]

فایک علی اوزنسوی
زادهٔ۱۰ مارس ۱۸۷۶
دیاربکر امپراتوری عثمانی
درگذشت۱ اکتبر ۱۹۵۰ (۷۴ سال)
دیاربکر، امپراتوری عثمانی
محل زندگیدیاربکر، امپراتوری عثمانی
ملیت ترکیه
دیگر نام‌هامهمت فایک
پیشهسیاست‌مدار، شاعر، و آموزگار
کارهای برجستهشاهد نسل‌کشی ارمنی‌ها
دورهامپراتوری عثمانی

فایک اوزنسوی با توجه به حفاظت از زندگی مسیحیان ارمنی، توسط معاصرانش، به عنوان «فرماندار کافران» شناخته شد.[۴] او در طول جنگ جهانی اول بعنوان فرماندار کوتاهیه، و در مقاطع مختلف زمانی، در مشاغلی همچون فرماندار استان دیاربکر،[۵] شهردار شهرهای اسکودار و بی‌اوغلو،[۵] معاون وزارت امور خارجه و معاون وزارت کشور[۵] نیز فعالیت کرد.

اوزنسوی در روز ۲۴ آوریل ۲۰۱۳، روز یادبود نسل‌کشی ارمنی‌ها، در یک مراسم رسمی، به اتفاق شخصیت‌های برجسته مختلف از هر دو جامعه ترک و ارمنی در ترکیه در مقابل مقبره قربانیان نسل‌کشی، ادای احترام کرد.[۶][۷]

فایک علی اوزنسوی در اکتبر ۱۹۵۰ درگذشت و در گورستان زینجیرلیکویو دفن شد.[۸]

زندگی و کار ویرایش

فایک علی اوزنسوی، که در کودکی به نام مهمت فایک شناخته می‌شد، در تاریخ ۱۰ مارس ۱۸۷۶ در خانواده ای که اهل شعر و ادب بودند، در شهر دیاربکر، امپراتوری عثمانی، متولد شد. پدرش، سعید پاشا، یکی از نویسندگان و مورخان دیاربکر بود. مادرش عایشه هانی، دختر یکی از اعضای برجسته ایل آق‌قویونلو بود.[۵] اوزنسوی به غیر از سلیمان نظیف، سیاست‌مدار و شاعر مشهور ترک که برادر بزرگترش بود، دو خواهر نیز داشت.[۵]

اوزنسوی پس از پایان جنگ جهانی اول و با تشکیل جمهوری ترکیه، همچنان به عنوان یک سیاست‌مدار به کارش ادامه داد و سپس به استانبول رفت و بعنوان شهردار در اسکودار و بی‌اوغلو در کار کرد.[۵]

او در دوران حکومت دمت فرید پاشا، به عنوان معاون وزارت امور خارجه منصوب شد.[۵] اوزنسوی در ماه مارس ۱۹۱۹ نیز بمدت چند ماه به عنوان فرماندار استان دیاربکر،[۵] و پس از آن دوباره به استانبول برگشت و اینبار، بعنوان معلم زبان فرانسوی در مدرسه ملک مکتب فعالیت کرد.[۵]

اوزنسوی از سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۲ به عنوان معاون وزارت کشور منصوب شد.[۹]

او در اکتبر ۱۹۵۰ درگذشت و در گورستان زینجیرلیکویو دفن شد.[۸]

نسل‌کشی ارمنی‌ها ویرایش

 
همراهی سربازان مسلح عثمانی با غیر نظامیان ارمنی، که در اسارت آنها هستند؛ از طریق هارپوت و الازیغ قضاء ولایت معمورةالعزیز , برای انتقال به تبعیدگاه که در گزارش هنری هریسون ریجز ثبت شده است

اوزنسوی در دوران نسل‌کشی ارمنی‌ها به عنوان فرماندار استان کوتاهیه مشغول به کار بود.[۱۰] هنگامی که دستور اخراج و تبعید ارld به اوزنسوی رسید، او از اجرای این دستور سرپیچی کرد.[۱۱][۱۲]

برادر بزرگترش سلیمان نظیف در نامه ای به او تأکید کرد که «در این رویداد شرکت نمی‌کند، و بهتر است که به اتفاق یکدیگر، مراقب افتخار خانوادگی باشند و با شرکت در این جنایت نام خانواده را لکه دار نکنند.»[۵][۹][۱۳]

در همین زمان، در حالی که بسیاری از ارمنی‌های تبعید شده از طریق کوتاهیه به مقصد شهرهای دیگر، و در حال جابجایی بودند، اوزنسوی در برابر قتل و کشتار، از آنها محافظت کرد و برای آنها پناهگاهی را فراهم نمود. او سپس توسط مقامت بالاتر، به استانبول احضار شد تا در رابطه با اقدامات خود را نسبت به ارامنه و اجرا نکردن دستورهای حکومتی توضیح دهد. استپان استپانیان، در خاطرات خود در رابطه با طلعت پاشا می‌گوید:

فایک علی از ارامنه پرسید: "چرا یک مدرسه را باز نمی‌کنند و به این ترتیب به جامعه خود خدمت کنند؟"
آنها پاسخ دادند: "چرا که ما نمی‌دانیم چه مدت ما در تبعید باقی خواهیم ماند."
"اوه، به چه معناست؟ " او این پاسخ را با یک لبخند کوچک داد.
دو روز بعد، او به یک شورای مذهبی دعوت شد تا یک مدرسه باز کند و مرا به عنوان مدرس آن انتخاب کند.

—نوشته شده در خاطرات استپان استپانیان[۵][۱۴][۱۵]

در حالی که اوزنسوی در پایتخت در حال مذاکره با طلعت پاشا بود، کمال بی، رئیس پلیس کوتاهیه، از عدم حضور اوزنسوی بهره برد و بسیاری از ارامنه را در این استان مجبور به گرویدن به دین اسلام کرد.[۱۰] در نتیجه، بسیاری از ارمنی‌ها از تبعید اجباری و کشتار نجات یافتند. پس از بازگشت به کوتاهیه، اوزنسوی در جریان این تغییر مذهب اجباری قرارگرفت و بسیار ناراحت شد. او بلافاصله کمال بی را از پست خود برکنار کرد.

او اوضاع را دوباره ارزیابی نمود و از ارمنیان کوتاهیه پرسید که آیا آنها میل دارند که مسلمان باشند یا نه.[۱۰] همه، به استثنای یک نفر، تصمیم گرفتند مسیحی بمانند.[۱۰]

در نتیجه حوادث مربوط به نسل‌کشی ارمنی‌ها، اوزنسوی، برای هدیه ۵۰۰ قطعه طلا، از ارمنی‌ها، تشکر کرد و آن طلاها را صرف تلاش‌های امداد پناهندگان ارمنی نمود.[۹][۱۶]

مابقی این بودجه برای تأسیس یک مدرسه و ایجاد یک آشپزخانه مجهز استفاده شد.[۱۶]

فایک علی اوزنسوی، استپان استپانیان را به عنوان اولین آموزگار و مدیر این مدرسه منتصب کرد.[۱۴]

آثار ویرایش

برخی از اشعار قابل توجه اوزنسوی عبارتند از:

  • تسلای فانی (۱۹۰۸)
  • تمثیل (۱۹۱۲)
  • الحان وطن (۱۹۱۵)

کتاب‌شناسی ویرایش

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. ↑ KOÇ, Raşit (Spring 2010). "Faik Ali Ozansoy'un Şiirlerinin Tematik Olarak İncelenmesi" (PDF). The Institute of Turkish Studies. 5 (2). Archived from the original (PDF) on 4 March 2016. Retrieved 25 October 2019.
  2. ↑ "Yarın bir ilk yaşanacak!". HaberTurk (به ترکی استانبولی). 23 April 2013.
  3. ↑ "Ermeniler Türk valiyi andı". Sabah (به ترکی استانبولی). 25 April 2013.
  4. ↑ name=serhanyedig
  5. ↑ ۵٫۰۰ ۵٫۰۱ ۵٫۰۲ ۵٫۰۳ ۵٫۰۴ ۵٫۰۵ ۵٫۰۶ ۵٫۰۷ ۵٫۰۸ ۵٫۰۹ ۵٫۱۰ ۵٫۱۱ Yedig, Serhan; Ersin Kalkan (22 April 2007). "Osmanlı'nın sıradışı bürokratı Faik Áli Ozansoy". Hurriyet. Archived from the original on 2 April 2015. Retrieved 31 May 2019.
  6. ↑ name=guneysu
  7. ↑ name=beyzak
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Kural, Beyza (24 April 2013). "Faik Ali Bey'in Bıraktığı İnsanlık Mirasına Sahip Çıkacağız". Bianet.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ AKGÜNGÖR, İlker (27 April 2010). "Yaklaşık bin Ermeni ailesini Talat Paşa'ya direnerek kurtardı..." Vatan. Archived from the original on 12 December 2013. Retrieved 31 May 2019.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ Bedrosyan, Raffi (29 July 2013). "The Real Turkish Heroes of 1915". Armenian Reporter.
  11. ↑ Guneysu, Ayse (25 April 2013). "Names of Lost Armenian Villages Read in Istanbul's Sultanahmet Square".
  12. ↑ Kévorkian, Raymond H. (2010). The Armenian genocide: a complete history (Reprinted. ed.). London: I. B. Tauris. pp. 564–5. ISBN 1-84885-561-3.
  13. ↑ Gunal, Bulent (23 April 2013). "Binlerce Ermeni'nin hayatını kurtarmıştı". HaberTurk (به ترکی استانبولی). Pasif de olsa bu olaya katılma, ailemizin şerefine dikkat et.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ Seropyan, Sarkis (23 April 2013). "Ali Faik Bey'in vicdan direnişi". Agos (به ترکی استانبولی). Istanbul. Archived from the original on 2 May 2013.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Alboyajiyan, Arshak (1961). Memorial Book of Kutahya Armenians (به ارمنی). Beirut: Donikian Publishing House. pp. 218–228.
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ Opçin, Tuncay. "Ermenilere Kol Kanat Gerdiler". Aktuel (به ترکی استانبولی). Archived from the original on 16 February 2017. Retrieved 31 May 2019.

Faik Ali Ozansoy

پیوند به بیرون ویرایش

خطای لوآ در پودمان:External_links2 در خط 126: assign to undeclared variable 'link'.

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فایک_علی_اوزنسوی&oldid=38458926»