پادشاهی کهن مصر

پادشاهی کهن مصر دوره‌ای از تاریخ مصر است که به گفتهٔ خود مصریان باستان، اوج قدرت و تمدن آن‌ها در طول تاریخ بوده‌است. این دوره در اصل طولانی‌ترین دوران باثبات در تاریخ مصر باستان بوده‌است.

پادشاهی کهن مصر
[[دوره آغازین دودمانی مصر|→]] ۲۷۰۰ پیش از میلاد–۲۲۰۰ پیش از میلاد [[دوره نخست میانی مصر|←]]
پایتخت	ممفیس
زبان‌(ها)	زبان‌های مصری
دولت	پادشاهی
فرعون	جوزر (اولین)
	(آخرین)
تاریخچه
- تأسیس	۲۷۰۰ پیش از میلاد
- فروپاشی	۲۲۰۰ پیش از میلاد

متمرکزسازی قدرت که در دوران تینیتی آغاز شد در پادشاهی کهن به آرامی ادامه پیدا کرد و باعث دستاوردهای بزرگ در زمینه هنر و ساختمان‌سازی شد. در این دوره نه تنها هنر مصری به شکل‌های گوناگون آن از جمله نقاشی‌ها، دیوارنگاره‌ها، و سنگ‌تراشی‌های بدیع رشد کرد که سامانه فرمانروایی کشور شکلی به خود گرفت که تا نزدیک سه هزار سال ادامه پیدا کرد.

دوره اهرام مصر از حدود ۲٬۶۸۰ تا ۲٬۱۸۰ پیش از میلاد بوده‌است.

دوره‌ها و دودمان‌ها

خوفو از بزرگترین پادشاهان دودمان چهارم و سازندهٔ هرم بزرگ جیزه

پادشاهی کهن دوره‌ای به طول نزدیک به ۵۰۰ سال را در بر می‌گیرد (از ۲۷۰۰ تا ۲۲۰۰ پ. م.) و از چهار دودمان تشکیل شده:

• دودمان سوم (۲۷۰۰ تا ۲۶۲۰ پ. م.)
• دودمان چهارم (۲۶۲۰ تا ۲۵۰۸ پ. م.)
• دودمان پنجم (۲۵۰۸ تا ۲۳۵۰ پ. م.)
• دودمان ششم (۲۳۵۰ تا ۲۲۰۰ پ. م.)

در این دوره نخستین هرمها ساخته شدند: نخستین آن‌ها هرم پلکانی در سقاره است که در زمان فرعون جوزر بنا نهاده شد. سال‌ها پس از آن نیز سه هرم مجموعه اهرام جیزه را تشکیل دادند (متعلق به پادشاهان خوفو، خفرع، و منکورع). ساخت این هرم‌ها با هزینه مادی و انسانی بسیار همراه بود و باعث نارضایتی بسیار در میان مردم مصر گشت. دیودور سیسیلی نوشته است که شورشیان در فرصت مناسب از شدت ناخرسندی و عصبانیت اجساد مومیایی فراعنه را از آرامگاه‌های باشکوهشان بیرون می‌انداختند. نارضایتی‌هایی از این دست باعث شدند که ساخت هرم‌های بزرگ در دوره‌های بعدی پیگیری نشوند و مصطبهها جای چنین آرامگاه‌های پر هزینه‌ای را بگیرند.

شاهان و فرمانروایان نامدار

• جوزر
• سنفرو
• خوفو
• خفرع
• منکورع
• اوسرکاف
• پپی دوم

افول پادشاهی کهن

با به پایان رسیدن دوره بسیار طولانی فرمانروایی پپی دوم، پادشاهی کهن نیز به پایان خود نزدیک شد

افول پادشاهی کهن با دودمان پنجم آغاز شد. نخستین فرعون این دودمان اوسرکاف (۲۴۵۸-۲۴۶۵ پ. م.) بود که با معرفی اصلاحاتی، قدرت مرکزی فرعون و دولت مرکزی را کاهش داد.

پس از پادشاهی اوسرکاف و ساحورع، جنگ‌های داخلی میان نومارکهایی بر پا شدند که دیگر از دستورهای دولت مرکزی فرمان نمی‌پذیرفتند. این جنگ‌های داخلی که روز به روز بدتر می‌شدند یکپارچگی دولت را دستخوش تغییر کردند و باعث قحطی شدند. ساخت هرم‌های بزرگ در دودمان چهارم نیز اتلاف ثروت ملی کشور و نارضایتی‌های گستردهٔ مردمی را در پی داشتند و باعث تضعیف پادشاهی کهن شدند.

واپسین ضربه کاری به این روند خشکسالی بزرگی بود که منطقه را فرا گرفت و باعث کم شدن شدید بارش میان سال‌های ۲۲۰۰ تا ۲۱۵۰ پ. م. گشت و باعث آن شد که سیلاب هر سالهٔ نیل پدید نیاید. نتیجه آن شد که سقوط پادشاهی کهن در پی دهه‌ها جنگ و خشکسالی پدید آمد. نوشته‌ای مهم در آرامگاه آنختیفی - نومارکی در سال‌های آغازین دوره نخست میانی - وضعیت اسفناک کشور را در حالی که خشکسالی بر آن حاکم بود به تصویر می‌کشد.

منابع

• Jaromir Malek (۱۹۸۶)، In the Shadow of the Pyramids: Egypt During the Old Kingdom، University of Oklahoma Press، شابک ۰-۸۰۶۱-۲۰۲۷-۴

پیوند به بیرون

• سقوط امپراتوری کهن مصر، بی‌بی‌سی تاریخ، به زبان انگلیسی
• مصر: پادشاهی کهن، تصاویری از بسیاری از مکان‌های باستانی مصر در طول دوران پادشاهی کهن