گرگ
| گرگ محدودهٔ زمانی: پلیستوسن پسین[۱] تا امروزه
| |
|---|---|
| |
| گرگ اوراسیا | |
| وضعیت بقا | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پستانداران |
| راسته: | گوشتخواران |
| تیره: | سگسانان[۲] |
| سرده: | سگ (سرده) |
| Species: | C. lupus |
| نام علمی | |
| Canis lupus | |
.png)
گُرگ (نام علمی: Canis lupus) از پستانداران گوشتخوار است. این حیوان بومی اوراسیا و آمریکای شمالی است و بیشترین پراکندگی جغرافیایی را در بین تمام اعضای خانواده سگسانان دارد. گرگ نیای وحشی سگ است. یعنی سگ‌ها از نسل نوعی گرگ هستند که بین ۱۸ تا ۳۲ هزار سال پیش اهلی شدند. ۳۷ زیرگونه از گرگ شناسایی شده که سگ اهلی، دینگو، گرگ خاوری، گرگ قرمز و گرگ ایرانی از جمله آنها هستند.
بیشتر گرگ‌ها به رنگ خاکستری با لکه‌هایی از رنگ‌های دیگر هستند اما رنگ‌های سفید، سرخ، قهوه‌ای و سیاه نیز در آنها دیده می‌شود. اندازه و وزن گرگ‌ها در نقاط مختلف بسیار متفاوت است. به این صورت که عموماً در عرض‌های جغرافیایی بالاتر (مناطق شمالی) گرگ‌ها جثه بزرگتری دارند. گرگ‌های روسی از بزرگترین انواع گرگ هستند با میانگین وزن حدود ۹۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم هستند که گرگ‌های آلاسکا و کانادا و شمال روسیه بسیار بزرگترند. گرگ‌ها در مقایسه با خویشاوندان نزدیک خود همچون شغال زرد و کایوت بیشتر برای شکار جانوران بزرگ تخصص یافته‌اند. علاقه بیشتری به زندگی اجتماعی دارند و از زبان رفتاری غنی و پیچیده‌ای بهره‌مند هستند.
هسته اصلی گروه اجتماعی گرگ‌ها از یک خانواده متشکل از زن و شوهر و فرزندانشان تشکیل می‌شود که معمولاً در قالب گله‌ای از چند خانواده زندگی می‌کنند. گرگ به‌طور کلی یک شکارچی رأس هرم غذایی محسوب می‌شود و فقط انسان و در برخی نقاط ببر توانایی شکار آن را دارند. غذای اصلی گرگ‌ها با شکار سم‌داران بزرگ مثل انواع گوسفند وحشی، بز وحشی، آهو و گوزن تأمین می‌شود اما گاهی به سراغ حیوانات کوچکتر، دام‌های اهلی، لاشه و زباله‌های انسانی هم می‌روند. هرچند بسیاری از انسان‌ها از گرگ هراس دارند اما اغلب موارد حمله گرگ به انسان به گرگ‌های مبتلا به بیماری هاری مربوط می‌شود و حمله گرگ‌های سالم به انسان به ویژه انسان‌های بالغ غیرعادی می‌باشد.
گرگ‌ها حدود ۳۰ هزار سال پیش در جستجوی پس‌مانده غذای انسان به حاشیه اردوگاه‌های محل سکونت انسان نزدیک شدند. فرایند «اهلی» کردن و پرورش آنها بعد از آن به تدریج به تغییر رفتار و ژن‌های گرگ‌ها منجر شد که نهایتاً به سگ‌های امروزی بدل شدند.[۳]
تبارویرایش
جانوران زیر زیرشاخه'های گرگ هستند:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
-_white_background.jpg){kind=small}
_male_(16394497338)_white_background.jpg){kind=small}
تغذیهویرایش
در زمان قحطی و کم‌غذایی آنها لاشه خواری نیز پیشه می‌کنند و به محل‌های کشتار حیوانات سر می‌زنند. همنوع‌خواری هم در میان گرگ‌ها دیده شده‌است. در زمستان‌های سخت اعضای زخمی و بیمار کشته و خورده می‌شوند. البته همنوع‌خواری در گرگ‌ها تنها در زمان کمبود شدید غذا و قحطی رخ می‌دهد. در زندگی اجتماعی گرگ‌ها، پیوند اجتماعی ناگسستنی است. آنها باهم شکار می‌کنند، باهم مسافت‌های بسیار طولانی را می‌پیمایند، تا پای جان از هم دفاع می‌کنند و اگر شرایط ایجاب کند باهم می‌میرند. آنها نسبت به افراد گروه خود احساس مسئولیت می‌کنند. در میان گرگ‌ها رعایت حال همنوع اصلی پابرجاست.[۴]
پراکندگی گرگ‌هاویرایش
امروزه به علت پیشروی انسان‌ها، شکار این جانوران و نیز کم شدن طعمه‌های طبیعیشان تعداد آنها در جهان رو به کاهش گذارده‌است. گرگ‌ها بسیاری از مناطق زندگی قبلی خود را از دست داده‌اند و نسل آنها در شمال آفریقا و بیشتر مناطق اروپای غربی منقرض شده‌است. برای نمونه، در سال ۲۰۱۰ میلادی تنها ۲۰۰ گرگ در کشور سوئد شمارش شدند که بیشترین تعداد از این رده در منطقه اسکاندیناوی اروپا بوده‌اند.[۵]
بیماری هاویرایش
بیماری‌های ویروسی متعددی می‌تواند توسط گرگ‌ها انتقال یابد که مهمترین مورد آنها هاری و هاری سگسانان است.[۶] گرگ‌ها میزبان اصلی هاری در روسیه، ایران، افغانستان و هند هستند.[۷] گزش گرگ‌های مبتلا به بیماری هاری، ۱۵ مرتبه از گزش سگ‌های هار مهلک‌تر و خطرناک‌تر است.[۸] دورهٔ کمون بیماری در گرگ‌ها بین ۸ تا ۲۱ روز است که در طول این مدت، میزبان (گرگ آلوده) دچار اضطراب شده و گروه را رها می‌کند و ممکن است تا ۸۰ کیلومتر (۵۰ مایل) در طول روز سفر کند. در طول این مدت، گرگ هیچگونه ترسی از انسان‌ها نشان نمی‌دهد.[۶]
گرگ افسانه‌ای (آسنا)ویرایش
گرگ موجودی مورد احترام برای ترک‌ها و مغول‌ها است. در اکثر حماسه‌های ترکی گرگ موجودی راهنما برای نجات و پیروزی است. افسانهٔ آسنا یک اسطوره قدیمی ترکی است؛ که بر طبق آن نژاد ترک‌ها به گرگ خاکستری بازمی‌گردد. همچنین در اسطوره‌های ترکی آمده‌است که یک گرگ خاکستری به ترک‌ها راه خروج از سرزمین مادری افسانه‌ای‌شان (Ergenekon) را نشان داد و باعث شد که آنها بر همسایگان خود مسلط شوند.
جستارهای وابستهویرایش
نگارخانهویرایش
.jpg)
.jpg)
منابعویرایش
- "Gray Wolf". Defenders of Wildlife. Retrieved 31 July 2008.
- دانشنامهٔ رشد
- "Gray Wolf". The Wild Ones. Retrieved 31 July 2008.
- "Gray Wolf". BBC - Science & Nature. Retrieved 31 July 2008.
- "Gray Wolf". National Parks Conservation Association. Archived from the original on 22 June 2008. Retrieved 31 July 2008.
- "منبع جعبه‌زیست". ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 22 November 2008.
- ↑ Cetartiodactyla
- ↑ Canidae
- ↑ "مطالعه‌ای علمی 'گرگ درون' سگ‌های خانگی را آشکار کرد". 2019. BBC News فارسی. Accessed March 19 2019. [۱].
- ↑ کتاب انگشتر حضرت سلیمان: نگاهی نو به رفتار حیوانات، (عنوان انگلیسی: King Solomon's Ring: New Light on Animal Ways) نوشته کنراد لورنتس، ترجمه هوشنگ دولت‌آبادی، نشر ماهی
- ↑ «اتحادیه اروپا تهدید به اقدام قانونی در برابر شکار گرگ‌ها در سوئد کرد». پایگاه خبری بی‌بی‌سی. دریافت‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۱.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Mech & Boitani 2003, pp. 208–211.
- ↑ Graves 2007, pp. 77–85.
- ↑ Heptner & Naumov 1998, p. 267
پیوند به بیرونویرایش
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ گرگ موجود است. |
| مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به گرگ در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
| اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: Canis lupus |