گل گاوزبان ایرانی

گل گاوزبان ایرانی
	گل گاوزبان ایرانی
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاه
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	آستریدها
راسته:	گاوزبان‌سانان
تیره:	گاوزبانیان
سرده:	گل گاوزبان
گونه:	E. amoenum
نام دوبخشی
	Echium amoenum; Fisch. & C.A.Mey.

گل گاوزبان ایرانی (نام علمی: Echium amoenum) یکی از گونه‌های سردهٔ گاوزبان است.^[۱] این گیاه، یکی از گیاهان دارویی بسیار مهم در طب سنتی ایرانی است.^[۲] گل گاوزبان، گیاهی دوساله یا چندساله است که به‌صورت بومی در مناطقی از ایران، قفقاز و روسیه در ارتفاعات ۶۰ تا ۲٬۲۰۰ متر (۲۰۰ تا ۷٬۲۲۰ فوت) از سطح دریا رشد می‌کند.^[۳]

کاربردهای درمانی ویرایش

گل گاوزبان ایرانی، دارای تأثیرات مختلف دارویی و درمانی است. این گیاه، ضدالتهاب، ضدمیکروب،^[۴] ضد درد و حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدان است و به‌طور ویژه برای درمان و بهبود سرماخوردگی و به‌عنوان یک داروی ضداضطراب و آرام‌بخش مورد استفاده قرار می‌گیرد.^[۵]

اثرات محافظتی گل گاوزبان ایرانی بر سیستم عصبی از جمله اثرات ضد درد، ضد ایسکمی و اثرات ضداضطراب آن در چندین مدل حیوانی نشان داده شده‌است.^[۶] عصارهٔ این گیاه، اثر محافظتی در برابر اختلالات ناشی از مصرف هیوسین نشان می‌دهد.^[۷] مهم‌ترین آنتوسیانین موجود در این گیاه، سیانیدین-۳-گلوکوزید است که دارای اثرات محافظتی در برابر آسیب‌های مغزی و آپوپتوز ناشی از ایسکمی مغزی است. این گیاه، در درمان بیماران مبتلا به افسردگی خفیف تا متوسط و همچنین اختلال وسواس فکری-اجباری و اختلال اضطراب فراگیر، مؤثر است.^[۸]^[۹]

از مهم ترین خواص طبی گل گاو زبان میتوان به بهبود دیابت،رفع اگزما ،بهبود علایم سرماخوردگی، رفع مشکلات گوارشی، رفع التهاب مثانه و رفع گلو درد اشاره کرد.[۱۳]

ترکیبات شیمیایی ویرایش

این گیاه، حاوی اسید گاما-لینولنیک (GLA)، آلفالینولنیک اسید (ALA)، اسفنگولیپید، آلکالوئیدهای پیرولیزیدین، موسیلاژ، رزین، پتاسیم نیترات، کلسیم و اسیدهای معدنی است.^[۱۰]

گل گاوزبان خشک شده - از گل‌های خشک شده در تهیهٔ جوشانده، برای مصارف درمانی، استفاده می‌شود.

مضرات ویرایش

این گیاه دارای مقدار زیادی مواد شیمیایی به‌نام آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی (PAS) است که مصرف زیاد این گیاه در دوز بالا یا در دراز مدت، می‌تواند باعث بروز سرطان کبد یا آسیب به این عضو مهم شود.^[۱۱]

روش مصرف ویرایش

نوشیدنی گل‌گاوزبان

گل گاوزبان معمولاً به‌صورت دم کرده، جوشانده و دم‌نوش مصرف می‌شود. در طب سنتی ایرانی، قسمت‌های دارویی اصلی این گیاه، گل و برگ است اما ریشه و ساقه نیز قابل استفاده هستند.^[۱۲]

در رفسنجان این گیاه را با ترکیبی از هل و شکر به‌صورت قاووت آماده می‌کنند.

نگارخانه ویرایش

دمنوش گل گاو زبان
گل گاو زبان آبی
برداشت گل گاو زبان

یا میتوان آن را به صورت دمنوش آماده کرد و پس از اینکه خنک شد آن را در قالب یخ بریزیم و پس از اینکه یخ زد میل کنیم

پانویس ویرایش

↑ مظفریان، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران، ۱۹۸.
↑ «گل گاوزبان، گیاهی آرام بخش». خبر فوری. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۲۲.
↑ Patocka, Jiri; Navratilova, Zdenka (2019-08-02). "Bioactivity of Echium Amoenum: A Mini Review". Biomedical Journal of Scientific & Technical Research. 20 (2): 14915–14917. Retrieved 2021-03-16.
↑ Ranjbar, Akram; Khorami, Sara; Safarabadi, Mehdi; Shahmoradi, Amene; Malekirad, Ali Akbar; Vakilian, Katyon; Mandegary, Ali; Abdollahi, Mohammad (2006-12). "Antioxidant Activity of Iranian Echium amoenum Fisch & C.A. Mey Flower Decoction in Humans: A cross-sectional Before/After Clinical Trial". Evidence-based Complementary and Alternative Medicine. 3 (4): 469–473. doi:10.1093/ecam/nel031. ISSN 1741-427X. PMC 1697746. PMID 17173110. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
↑ Patocka, Jiri; Navratilova, Zdenka (2019-08-02). "Bioactivity of Echium Amoenum: A Mini Review". Biomedical Journal of Scientific & Technical Research. 20 (2): 14915–14917. Retrieved 2021-03-16.
↑ Rabbani, M.; Sajjadi, S. E.; Vaseghi, G.; Jafarian, A. (2004-07). "Anxiolytic effects of Echium amoenum on the elevated plus-maze model of anxiety in mice". Fitoterapia. 75 (5): 457–464. doi:10.1016/j.fitote.2004.04.004. ISSN 0367-326X. PMID 15261383. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
↑ Rabiei, Zahra; Setorki, Mahbubeh (2018-12-12). "Effect of hydroalcoholic Echium amoenum extract on scopolamine-induced learning and memory impairment in rats". Pharmaceutical Biology. 56 (1): 672–677. doi:10.1080/13880209.2018.1543330. ISSN 1388-0209. PMC 6292346. PMID 31070534.
↑ Miraj, S.; Kiani, S. (2016). "A review study of therapeutic effects of Iranian borage(Echium amoenum Fisch)". undefined (به انگلیسی).
↑ Sayyah, Mehdi; Sayyah, Mohammad; Kamalinejad, Mohammad (2006-01). "A preliminary randomized double blind clinical trial on the efficacy of aqueous extract of Echium amoenum in the treatment of mild to moderate major depression". Progress in Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry. 30 (1): 166–169. doi:10.1016/j.pnpbp.2005.10.005. ISSN 0278-5846. PMID 16309809. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
↑ Abed, A.; Vaseghi, G.; Jafari, E.; Fattahian, Ehsan; Babhadiashar, Nima; Abed, M. (2014). "Echium Amoenum Fisch. Et Mey: A Review on its Pharmacological and Medicinal Properties". Asian Journal of Medical and Pharmaceutical Researches (به انگلیسی). 4 (1): 21–23. ISSN 2322-4789.
↑ نیوز، ممتاز (۲۰۱۲-۰۸-۲۸). «خطر مصرف گل گاو زبان». جدیدترین اخبار ایران و جهان ممتاز نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۶.
↑ Abed, A.; Vaseghi, G.; Jafari, E.; Fattahian, Ehsan; Babhadiashar, Nima; Abed, M. (2014). "Echium Amoenum Fisch. Et Mey: A Review on its Pharmacological and Medicinal Properties". Asian Journal of Medical and Pharmaceutical Researches (به انگلیسی). 4 (1): 21–23. ISSN 2322-4789.

منابع ویرایش

مظفریان، ولی‌الله (۱۳۷۵). فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی، فارسی. تهران: فرهنگ معاصر. شابک ۹۶۴-۵۵۴۵-۴۰-۴.
کتاب زبان خوراکی‌ها، نویسنده: غیاث الدین جزایری
سایت آفتاب
شبکه تحقیقات گیاهان دارویی
هایار طب

[1] مظفریان، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران، ۱۹۸.

[2] «گل گاوزبان، گیاهی آرام بخش». خبر فوری. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۲۲.

[Patocka_Navratilova_2019_pp._14915–149172-3] Patocka, Jiri; Navratilova, Zdenka (2019-08-02). "Bioactivity of Echium Amoenum: A Mini Review". Biomedical Journal of Scientific & Technical Research. 20 (2): 14915–14917. Retrieved 2021-03-16.

[4] Ranjbar, Akram; Khorami, Sara; Safarabadi, Mehdi; Shahmoradi, Amene; Malekirad, Ali Akbar; Vakilian, Katyon; Mandegary, Ali; Abdollahi, Mohammad (2006-12). "Antioxidant Activity of Iranian Echium amoenum Fisch & C.A. Mey Flower Decoction in Humans: A cross-sectional Before/After Clinical Trial". Evidence-based Complementary and Alternative Medicine. 3 (4): 469–473. doi:10.1093/ecam/nel031. ISSN 1741-427X. PMC 1697746. PMID 17173110. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

[Patocka_Navratilova_2019_pp._14915–14917-5] Patocka, Jiri; Navratilova, Zdenka (2019-08-02). "Bioactivity of Echium Amoenum: A Mini Review". Biomedical Journal of Scientific & Technical Research. 20 (2): 14915–14917. Retrieved 2021-03-16.

[6] Rabbani, M.; Sajjadi, S. E.; Vaseghi, G.; Jafarian, A. (2004-07). "Anxiolytic effects of Echium amoenum on the elevated plus-maze model of anxiety in mice". Fitoterapia. 75 (5): 457–464. doi:10.1016/j.fitote.2004.04.004. ISSN 0367-326X. PMID 15261383. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

[7] Rabiei, Zahra; Setorki, Mahbubeh (2018-12-12). "Effect of hydroalcoholic Echium amoenum extract on scopolamine-induced learning and memory impairment in rats". Pharmaceutical Biology. 56 (1): 672–677. doi:10.1080/13880209.2018.1543330. ISSN 1388-0209. PMC 6292346. PMID 31070534.

[8] Miraj, S.; Kiani, S. (2016). "A review study of therapeutic effects of Iranian borage(Echium amoenum Fisch)". undefined (به انگلیسی).

[9] Sayyah, Mehdi; Sayyah, Mohammad; Kamalinejad, Mohammad (2006-01). "A preliminary randomized double blind clinical trial on the efficacy of aqueous extract of Echium amoenum in the treatment of mild to moderate major depression". Progress in Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry. 30 (1): 166–169. doi:10.1016/j.pnpbp.2005.10.005. ISSN 0278-5846. PMID 16309809. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)

[Abed_Vaseghi_Jafari_Fattahian-10] Abed, A.; Vaseghi, G.; Jafari, E.; Fattahian, Ehsan; Babhadiashar, Nima; Abed, M. (2014). "Echium Amoenum Fisch. Et Mey: A Review on its Pharmacological and Medicinal Properties". Asian Journal of Medical and Pharmaceutical Researches (به انگلیسی). 4 (1): 21–23. ISSN 2322-4789.

[11] نیوز، ممتاز (۲۰۱۲-۰۸-۲۸). «خطر مصرف گل گاو زبان». جدیدترین اخبار ایران و جهان ممتاز نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۴-۰۶.

[Abed_Vaseghi_Jafari_Fattahian22-12] Abed, A.; Vaseghi, G.; Jafari, E.; Fattahian, Ehsan; Babhadiashar, Nima; Abed, M. (2014). "Echium Amoenum Fisch. Et Mey: A Review on its Pharmacological and Medicinal Properties". Asian Journal of Medical and Pharmaceutical Researches (به انگلیسی). 4 (1): 21–23. ISSN 2322-4789.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]