لیبرترینیسم

فلسفۀ سیاسی

لیبرترینیسم،[۱][۲][۳] لیبرتاریانیسم[۴] (به انگلیسی: Libertarianism‎؛ از ریشهٔ لاتین واژهٔ Libertas به معنای آزادی) یا لیبرتاریسم (از ریشه فرانسوی واژهٔ Libertair به معنای آزادی‌خواه) یا اختیارگرایی فلسفه‌ای سیاسی است که از آزادی به عنوان هدف اصلی خود حمایت می‌کند. لیبرترین‌ها خواهان بیشینه‌سازی آزادی‌های فردی،[۵] خودمختاری و آزادی، آزادی سیاسی، انجمن و انتخاب هستند و بر اولویت تشخیص و داوری فردی تأکید می‌کنند.[۶][۷]

لیبرترین‌ها عموماً در مشکوک بودن نسبت به اقتدار هم‌نظرند، نظرشان در خصوص میزان ضدیت‌شان با نظام‌های موجود اقتصادی و سیاسی متفاوت است. مکاتب فکری گوناگون لیبرترین دیدگاه‌های متفاوتی در خصوص کارکردهای مشروع دولت و قدرت خصوصی ارائه می‌دهند، که غالباً خواهان محدودسازی یا حتی انحلال نهاد اجتماعی مبتنی بر اجبارند. لیبرترینیسم بیش از نمایندگی یک نظریه یا ایدئولوژی نظام‌مند، خشک، و یکتا، به عنوان لفظی پوششی به کار رفته شده که بازهٔ گسترده‌ای از ایده‌های سیاسی را در طی تاریخ مدرن داشته که گاه ناسازگاری‌هایی ایجاد کرده‌است.

برخی لیبرترین‌ها از سرمایه‌داری لسه فر و حقوق مالکیت خصوصی[۸] مثلاً در خصوص زمین، زیرساخت‌ها و منابع طبیعی حمایت می‌کنند. دیگران، مشخصاً سوسیال لیبرترینها،[۹] خواهان برکندن سرمایه‌داری و مالکیت خصوصی ابزار تولید به نفع مالکیت و مدیریت اشتراکی یا تعاونی هستند.[۱۰][۱۱] یک شکاف دیگر شکاف بین مینارشیست‌ها و آنارشیست‌ها است. مینارشیست‌ها معتقدند یک دولت مرکزی حداقلی لازم است، حال آن که آنارشیست‌ها پیشنهاد می‌دهند دولت به کل حذف شود.[۱۲][۱۳]

اصولویرایش

پیروان مکتب آزادی‌های فردی کلاً آزادی را به عنوان اختیاری تعریف می‌کنند که فرد می‌تواند هر کار دلش خواست بکند تا حدی که آزادی یا اموال شخص دیگری را به خطر نیندازد و در آن‌ها تصرف نکند.

این اشخاص اساساً به محدودیت‌های دولتی معتقد نیستند. با این تصور که قوانین و مقررات لازم نیستند چون در غیاب دولت افراد خود طبیعتاً قوانین و پیوندهای اجتماعی مستقل را شکل خواهند داد. برعکس، پیروان بزرگ این مکتب دولت را صرفاً برای حفاظت از حقوق افراد لازم می‌دانند که شامل حفاظت از افراد و اموال آن‌ها در مقابل اقدامات جنایی دیگران و همچنین دفاع ملی است. پیروان مکتب کلاً از ایدئال آزادی، از این منظر دفاع می‌کنند که قدرت حاکم تا چه حد آزادی فردی را محدود می‌کند؛ یعنی فرد تا چه میزان «مجاز» به انجام کاری است، که از آن به‌عنوان آزادی منفی یاد می‌شود. این آرمان متمایز از تعریف دیگری از آزادی است که بر این اصل تأکید دارد که فرد تا چه حد «می‌تواند» کاری را انجام دهد که از آن به‌عنوان آزادی مثبت یاد می‌شود. این تمایز ابتدا توسط جان استوارت میل صورت گرفت و سپس با جزئیات بیشتر توسط ایزائیا برلین بسط داده شد.

بسیاری از پیروان این مکتب زندگی، آزادی و حق مالکیت را به عنوان حقوق نهایی افراد می‌دانند و گذشتن از یکی از آن‌ها، بقیه را به خطر می‌اندازد.

لیبرتَریَن‌ها زیرپاگذاشته‌شدن این حقوق فردی در اثر اقدام سیاسی در دموکراسی را استبداد اکثریت می‌دانند، این اصطلاح را ابتدا آلکسی توکویل خلق کرد و جان استوارت میل آن را جا انداخت که بر تهدید اکثریت برای تحمیل اصول اکثریت بر اقلیت و تخطی از حقوق آن‌ها در این پروسه تأکید دارد.

برخی چهره‌های شاخص و سرشناس لیبرترینیسمویرایش

جستارهای وابستهویرایش

پانویسویرایش

  1. ↑ http://donya-e-eqtesad.com/Default_view.asp?@=151447[پیوند مرده]
  2. ↑ http://www.forvo.com/word/libertarianism/#en[پیوند مرده]
  3. ↑ http://iipdigital.usembassy.gov/st/persian/article/2011/12/20111212150706x0.9142507.html#axzz2EgDHmQCT[پیوند مرده] حزب لیبرترین
  4. ↑ «درآمدی بر فلسفه سیاسی-اخلاقی لیبرتاریانیسم» (مقاله). روزنامه رسالت. دریافت‌شده در ۱۰-۱۲-۲۰۱۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  5. ↑ Libertarianism (Stanford Encyclopedia of Philosophy)
  6. ↑ Woodcock, George (2004). Anarchism: A History Of Libertarian Ideas And Movements. Peterborough, Ont.: Broadview Press. p. 16. ISBN 978-1-55111-629-7. for the very nature of the libertarian attitude—its rejection of dogma, its deliberate avoidance of rigidly systematic theory, and, above all, its stress on extreme freedom of choice and on the primacy of the individual judgment
  7. ↑ "Libertarianism". Encyclopædia Britannica. Retrieved 2014-05-20. libertarianism, political philosophy that takes individual liberty to be the primary political value
  8. ↑ Hussain, Syed B. (2004). Encyclopedia of Capitalism. Vol. II: H-R. New York: Facts on File Inc. p. 492. ISBN 0-8160-5224-7. In the modern world, political ideologies are largely defined by their attitude towards capitalism. Marxists want to overthrow it, liberals to curtail it extensively, conservatives to curtail it moderately. Those who maintain that capitalism is a excellent economic system, unfairly maligned, with little or no need for corrective government policy, are generally known as libertarians.
  9. ↑ Long, Roderick T. (1998). "Toward a Libertarian Theory of Class." Social Philosophy and Policy. 15:2 p. 310. "When I speak of 'libertarianism'... I mean all three of these very different movements. It might be protested that LibCap, LibSoc and LibPop are too different from one another to be treated as aspects of a single point of view. But they do share a common—or at least an overlapping—intellectual ancestry."
  10. ↑ Carlson, Jennifer D. (2012). "Libertarianism". In Miller, Wilburn R. , ed. The Social History of Crime and Punishment in America. London: Sage Publications. p. 1007. ISBN 1-4129-8876-4. "There exist three major camps in libertarian thought: right-libertarianism, socialist libertarianism, and left-libertarianism"
  11. ↑ Vallentyne, Peter (March 2009). "Libertarianism". In Edward N. Zalta. Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2009 ed.). Stanford, CA: Stanford University. Retrieved 2010-03-05. Libertarianism is committed to full self-ownership. A distinction can be made, however, between right-libertarianism and left-libertarianism, depending on the stance taken on how natural resources can be owned
  12. ↑ Caplan, Bryan (2008). "Anarchism". In Hamowy, Ronald, ed. The Encyclopedia of Libertarianism. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications. ISBN 978-1-4129-6580-4. pp. 10–13. "Libertarianism puts severe limits on morally permissible government action. If one takes its strictures seriously, does libertarianism require the abolition of government, logically reducing the position to anarchism? Robert Nozick effectively captures this dilemma: 'Individuals have rights, and there are things no person or group may do to them (without violating their rights). So strong and far-reaching are these rights that they raise the question of what, if anything, the state and its official may do.' Libertarian political philosophers have extensively debated this question, and many conclude that the answer is 'Nothing'."
  13. ↑ دیوید دی فریدمن (2008). "libertarianism". The New Palgrave Dictionary of Economics. 2nd Edition. "Libertarians differ among themselves in the degree to which they rely on rights-based or consequentialist arguments and on how far they take their conclusions, ranging from classical liberals, who wish only to drastically reduce government, to anarcho-capitalists who would replace all useful government functions with private alternatives."

Wikipedia contributors, "Libertarianism," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?oldid=196264931 (accessed March ۶، ۲۰۰۸).

منابعویرایش

  • فرهنگ تشریحی ایسم‌ها (مشتمل بر ۱۹۹۰ ایسم از علوم مختلف): عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس، ۱۳۹۱، (گالینگور، وزیری) ۶۵۶ صفحه. ISBN 978-964-320-482-2
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=لیبرترینیسم&oldid=31628468»