محمدعلی کشاورز

بازیگر ایرانی (۱۳۰۹–۱۳۹۹)
(تغییرمسیر از محمّدعلی کشاورز)

محمّدعلی کشاورز (۲۶ فروردین ۱۳۰۹ – ۲۵ خرداد ۱۳۹۹) بازیگر اهل ایران بود.[۱] وی دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر بود.[۲][۳] از کشاورز، در کنار داوود رشیدی، عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی و علی نصیریان به سبب تأثیرشان در فیلم‌های ایرانی به عنوان پنج بازیگر مرد ماندگار تاریخ تئاتر، سینما و تلویزیون ایران (پنج تن سینمای ایران) یاد شده‌است.[۴]

محمّدعلی کشاورز
کشاورز در ۱۳۸۶
زادهٔ۲۶ فروردین ۱۳۰۹
اصفهان، ایران
درگذشت۲۵ خرداد ۱۳۹۹ (۹۰ سال)
تهران، ایران
مدفنقطعه هنرمندان بهشت زهرا، تهران
محل تحصیلهنرستان هنرپیشگی
دانشکده هنرهای دراماتیک تهران
پیشهبازیگر
سال‌های فعالیت۱۳۲۷–۱۳۸۹
آثارفهرست کامل
همسر(ها)مونا طاهری (ا. ۱۳۴۹–۱۳۵۲)
فرزندان۱
افتخاراتنشان درجه یک فرهنگ و هنر

فعالیت سینمایی کشاورز در سال ۱۳۴۳ با بازی در شب قوزیِ فرخ غفاری آغاز شد و در خشت و آینه (۱۳۴۴) با ابراهیم گلستان کار کرد. او سپس نقش مکمل آقای هالو (۱۳۴۹)، رگبار (۱۳۵۱) و صادق کرده (۱۳۵۱) را داشت. مجموعهٔ تلویزیونی هزاردستان نخستین همکاری‌اش با علی حاتمی بود که با چند اثر دیگر، از جمله فیلم مادر (۱۳۶۸) ادامه پیدا کرد که برای آن نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد جشنواره فیلم فجر شد. کشاورز با بازی در نقش اصلی زیر درختان زیتون (۱۳۷۳) ساختهٔ عباس کیارستمی مورد توجه قرار گرفت.[۵] او از اوایل دههٔ ۱۳۸۰ کم‌کار شد و در سال ۱۳۹۹ بر اثر نارسایی کلیه در ۹۰ سالگی درگذشت.[۶][۷]

آغاز زندگی و تحصیل ویرایش

محمدعلی کشاورز در ۲۶ فروردین ۱۳۰۹ در محلهٔ سیچان اصفهان زاده شد.[۸] او فرزند دوم خانواده بود. نام خانوادگی پیشین او، «اصلانی» بوده‌است؛ خاندان وی از گرجی‌های ایران بودند که در زمان شاه عباس بزرگ به ایران آمدند و مسلمان شدند. این خاندان بخش قابل توجهی از جمعیت گرجیان اصفهان و فریدون‌شهر را تشکیل می‌دهند.[۹][۱۰] پدرش به‌دلیل اینکه کشاورز بود نام خانوادگی‌اش را به کشاورز تغییر داد. آن زمان در خانهٔ کشاورز جلسات مولاناخوانی برگزار می‌شد.[۱۱]

هنگام خدمت سربازی، کشاورز پس از دوره آموزشی در سرآسیاب به کرمان منتقل شد. او در دوره سربازی چند تئاتر آماتور با دوستانش کار کرد و پس از پایان سربازی، به تهران آمد و یک دوره سه ساله‌ای را در هنرستان هنرپیشگی گذراند. برخی از استادانش در این دوره علی‌اصغر گرمسیری، حبیب یغمایی و اسماعیل مهرتاش بودند. او در رشته پزشکی نیز پذیرفته شد اما به‌دلیل اینکه «با روحیات[ش] سازگار» نبود، از تحصیل در این رشته انصراف داد و سپس به دانشکده هنرهای دراماتیک تهران رفت. عنوان پایان‌نامهٔ او تأثیر متقابل جامعه و هنر و استاد راهنمایش نیز امیرحسین آریان‌پور بود.[۱۲] او از فارغ التحصیلان رشته نقشه‌برداری نیز بود[۱۰] و مجری‌گری برخی برنامه‌های مربوط به نقشه‌برداری در صدا و سیما به عهدهٔ وی بوده‌است.[۱۳]

کشاورز در سال ۱۳۴۹ هنگامی ۴۰ سال سن داشت، با مونا طاهری ازدواج کرد که در سال ۱۳۵۲ این ازدواج به جدایی انجامید و پس از آن دیگر ازدواج نکرد. نتیجه این ازدواج دختری به نام نلی است که در بلژیک زندگی و در دانشگاه نقاشی تدریس می‌کند.[۱۰][۱۴] او دربارهٔ این ازدواج گفت: «یک بار عاشق شدیم و برای همیشه عشق را کنار گذاشتیم و برای هفت پشتمان بس است!»[۱۲]

زندگی حرفه‌ای ویرایش

نخستین کار هنری محمدعلی کشاورز بازی در تله‌تئاتر «خودکشی» به کارگردانی علی نصیریان در سال ۱۳۳۹ بود. سپس در نمایش‌هایی همچون ویولن‌ساز کره‌مونا، آنتیگون، آندورا، ادیپوس شهریار، بازی استریندبرگ بازی کرد.[۱۵]

کشاورز با فیلم‌سازان نامداری چون فرخ غفاری، ابراهیم گلستان، والریو زورلینی، بهرام بیضایی، ناصر تقوایی، نادر ابراهیمی، علی حاتمی، داریوش مهرجویی، و عباس کیارستمی همکاری کرده‌است و با بازیگرانی غیرایرانی چون آنتونی کوئین، و ماکس فون سیدو همبازی بوده‌است.[۱۶]

درگذشت ویرایش

کشاورز در ۳ خرداد ۱۳۹۹ بر اثر مشکل کلیه در بیمارستان آتیه در ایوانک تهران بستری شد[۱۷] و در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹ بر اثر نارسایی کلیه، در ۹۰ سالگی درگذشت.[۱۸] جنازهٔ او در ۲۷ خرداد در قطعه هنرمندان بهشت زهرا دفن شد.[۱۹]

فیلم‌شناسی ویرایش

مجموعه‌های تلویزیونی ویرایش

محمدعلی کشاورز در سال ۱۳۴۷ به تلویزیون رفت و کارگردانی هنری قسمت‌هایی از سریال خانهٔ قمر خانم را به عهده گرفت. از آثار ماندگار وی می‌توان به مجموعه‌های تلویزیونی دایی‌جان ناپلئون، آتش بدون دود، هزاردستان (در نقش شعبان استخوانی)،[۱] سربداران (در نقش خواجه قشیریافسانه سلطان و شبان (در نقش خواب‌گزار اعظم)، پدرسالار و گرگ‌ها اشاره کرد.

فیلم‌های سینمایی ویرایش

محمدعلی کشاورز برای نخستین‌بار در سال ۱۳۴۳ با فیلم شب قوزی ساخته فرخ غفاری بازیگری سینما را نیز تجربه کرد و تا سال ۱۳۸۷ در ۴۷ فیلم سینمایی ایفای نقش کرده‌است. از جمله کارهای قابل توجه او می‌توان به رگبار، خشت و آینه، برزخی‌ها، کمال‌الملک، مردی که موش شد، کفش‌های میرزا نوروز، مادر، جستجو در جزیره، ناصرالدین‌شاه آکتور سینما، دلشدگان، آقای بخشدار، زیر درختان زیتون، روز واقعه، و کمیته مجازات اشاره کرد.

جایزه‌ها ویرایش

کشاورز برای بازی در فیلم مادر ساختهٔ علی حاتمی نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «محمدعلی کشاورز، بازیگر سرشناس ایرانی، درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۵ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰.
  2. «نشان درجه‌یک فرهنگ و هنر به محمدعلی کشاورز و داوود رشیدی اهدا شد». ایسنا. ۱۲ بهمن ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹.
  3. «برای سالروز تولد محمد علی کشاورز / هنرمندی که از پزشکی انصراف داد». ایسنا. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۴.
  4. «محمدعلی کشاورز بدرود حیات گفت». تابناک. ۲۵ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹.
  5. رستگار، علی (۲۶ فروردین ۱۳۹۹). «نقشه‌بردار درجه یک نقش‌ها». جام جم. ص. ۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳.
  6. «/علت کم‌کاری شما چیست؟ / محمدعلی کشاورز: دیگر از ما گذشته که فقط برای پول کار کنیم». ایسنا. ۱۵ شهریور ۱۳۸۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳.
  7. «محمدعلی کشاورز درگذشت». ایرنا. ۲۵ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹.
  8. «محمدعلی کشاورز؛ با نیم قرن درخشش». همشهری آنلاین. ۲۸ فروردین ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ مه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳.
  9. «هنرپیشه پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون: کامیون‌های متفقین را سنگباران می‌کردیم!». جام‌جم آنلاین. ۲۵ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ «در مورد محمدعلی کشاورز در ویکی تابناک بیشتر بخوانید». وبگاه تابناک. ۲۵ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹.
  11. قنبری، ساناز (۲۶ فروردین ۱۳۹۹). «۹۰ سال است خوشبختم». جام جم. ص. ۱۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳.
  12. ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «گپی با محمدعلی کشاورز از گرجستان تا نصف‌جهان». باشگاه خبرنگاران جوان. ۶ اسفند ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳.
  13. «گفت‌وگو با بازیگری که هیچ‌وقت تلویزیون نگاه نمی‌کند». همشهری آنلاین. ۱۵ آذر ۱۳۹۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹.
  14. «دختر محمدعلی کشاورز کجاست؟». همشهری آنلاین. ۲۶ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳.
  15. «آخرین خبر از وضعیت جسمانی محمد علی کشاورز». ساعت 24. ۶ دی ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
  16. «کارنامه غبطه‌برانگیز محمدعلی کشاورز». جام جم آنلاین. ۲۶ فروردین ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۴.
  17. خادم، احمد (۲۰۲۰-۰۵-۲۳). «محمد علی کشاورز بازیگر محبوب سینما بستری شد». اقتصاد برتر. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اکتبر ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۱۴.
  18. «محمدعلی کشاورز درگذشت». تابناک. ۲۵ خرداد ۱۳۹۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۳۹۹-۰۳-۲۵.
  19. «تشییع پیکر مرحوم کشاورز در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س)». مهر. ۲۰۲۰-۰۶-۱۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۱۴.

پیوند به بیرون ویرایش