چیش‌پیش
چیش‌پیش (به پارسی باستان: 
) (پارسی باستان: ČIŠPIŠ/چیش‌پیش؛ عیلامی: Zi-iš-pi-iš/زی-ایش-پی-ایش؛ بابلی: Ši-iš-pi-iš/شی-ایش-پی-ایش؛ یونانی: Teíspēs/تَیس‌پیس یا Tíspēs/تیس‌پیس)[۱] ( ۶۷۵ پ.م - درگذشتهٔ ۶۴۰ پ.م) فرزند و جانشین هخامنش و شاه انشان می‌باشد.
| چیش پیش | |
|---|---|
| دوران | ۶۷۵ - ۶۴۰ پیش از میلاد |
| لقب(ها) | شاه پارس |
| زادروز | ۶۷۵ پیش از میلاد |
| زادگاه | پارسوماش |
| درگذشت | ۶۴۰ پیش از میلاد (احتمالا) |
| آرامگاه | گور دختر (احتمالا) |
| پیش از | کوروش یکم |
| پس از | هخامنش |
| دودمان | هخامنشی |
| پدر | هخامنش |
| فرزندان |
کوروش یکم اریامنه |
محتویات
تاریخچه هخامنشیانویرایش
چیش پیش دارای دو فرزند بود که بعد از او هر دو به حکومت رسیدند. یکی از این فرزندان آریارمنه و دیگری کورش یکم، پدربزرگ کورش دوم (کورش بزرگ) است. آریارمنه به حکومت پارسوماش و کورش یکم شاهِ انشان شد. بعدها آریارمنه جای خود را به فرزندش آرشام و کورش یکم جای خود را به کمبوجیه‌یکم، پدر کورش کبیر، داد. این درست در زمانی بود که مادها قلمرو خود را بسط داده و پارسیان از آنان فرمان‌برداری می‌کردند و به آن‌ها خراج می‌پرداختند.
به روایت کتیبه بیستون[۲] که تألیف هرودوت نیز مؤید آن است[۳] از قرن هفتم پ. م. در سرزمین پارس خاندان هخامنشیان حکومت می‌کردند[۴] بعد از هخامنش مؤسس خاندان هخامنشی و پسرش چیش پیش ، این خاندان بر دو شاخه منقسم گشت که هر دو در سرزمین پارس سلطنت داشتند. ظاهراً شاخه اوّل حاکمان انشان و شاخه دوّم حاکمان پارسوماش بودند
کوروش یکم پسر چیش پیش و پسرش کمبوجیه‌یکم و نوه‌اش کوروش‌بزرگ از شاخه اوّل بودند. کوروش یکم فرزند خود آروکّو [۵] را در حدود سال ۶۳۹ پ. م. به رسم گروگان نزد آشوربانی‌پال فرستاد و این عمل او مؤید انقیاد او به دولت آشور بود.
آریارمنه پسر دیگر چیش پیش و فرزند او آرشام و نوهٔ او ویشتاسپ به شاخه دوّم تعلق داشتند. در سال ۵۲۲ پ. م. وقتی که داریوش یکم پسر ویشتاسپ به تخت سلطنت نشت، آرشامم و ویشتاسپ هنوز زنده بودند. اراضی تحت فرمان این سُلاله پارسوماش نامیده می‌شد و احتمالا قلمرو ایشان از تخت جمشید یا پارسه باستانی تا محل سنگ‌نبشته بیستون امتداد داشت یا بعدها تا این نواحی بسط یافت.
پانویسویرایش
- ↑ Schmitt، ČIŠPIŠ، صص۶۰۰-۶۰۱.
- ↑ Beh, I. 1-4
- ↑ هرودوت دو شجرهٔ خانوادگی را توأم ساخته خاندان داریوش - خشایار را با کوروش بزرگ یک کاسه کرده. بدین سبب نام چیش‌پیش (تئ‌سپ) دو بار آمده
- ↑ پس از آنکه اراضی مزبور که متعلق به عیلام بوده قبایل پارسی آن را اشغال کردند
- ↑ Arukku اکدی از Ar(ya)uka ی باستانی مأخوذ است
منابعویرایش
- ای. م. دیاکونوف. تاریخ ماد. شابک ۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۶
- Schmitt, Rüdiger (1992). "ČIŠPIŠ". Encyclopædia Iranica. ۵. New York: Bibliotheca Persica Press. p. صص۶۰۰-۶۰۱. Retrieved ۲۰۱۲-۰۷-۲۳.
پیوند به بیرونویرایش
.svg){kind=small} |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون پادشاه است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
آتشکده جاویدان مسجد سلیمان