چیش‌پیش

چیش‌پیش (به پارسی باستان: ) (پارسی باستان: ČIŠPIŠ/چیش‌پیش؛ عیلامی: Zi-iš-pi-iš/زی-ایش-پی-ایش؛ بابلی: Ši-iš-pi-iš/شی-ایش-پی-ایش؛ یونانی: Teíspēs/تَیس‌پیس یا Tíspēs/تیس‌پیس) ( ۶۷۵ پ.م - درگذشتهٔ ۶۴۰ پ.م) فرزند و جانشین هخامنش و شاه انشان می‌باشد.

چیش پیش
دوران	۶۷۵ - ۶۴۰ پیش از میلاد
لقب(ها)	شاه پارس
زادروز	۶۷۵ پیش از میلاد
زادگاه	انشان
درگذشت	۶۴۰ پیش از میلاد (احتمالا)
پیش از	کوروش یکم
پس از	هخامنش
دودمان	هخامنشی
پدر	هخامنش
فرزندان	کوروش یکم اریامنه

محتویات

تاریخچه هخامنشیان

چیش‌ پیش دارای دو فرزند بود که بعد از او هر دو به حکومت رسیدند. یکی از این فرزندان آریارمنه و دیگری کورش یکم، پدربزرگ کورش دوم (کورش بزرگ) است. آریارمنه به حکومت پارسوماش و کورش یکم شاهِ انشان شد. بعدها آریارمنه جای خود را به فرزندش آرشام و کورش یکم جای خود را به کمبوجیه‌یکم، پدر کورش کبیر، داد. این درست در زمانی بود که مادها قلمرو خود را بسط داده و پارسیان از آنان فرمان‌برداری می‌کردند و به آن‌ها خراج می‌پرداختند.

به روایت کتیبه بیستون که تألیف هرودوت نیز مؤید آن است از قرن هفتم پ. م. در سرزمین پارس خاندان هخامنشیان حکومت می‌کردند بعد از هخامنش مؤسس خاندان هخامنشی و پسرش چیش‌ پیش ، این خاندان بر دو شاخه منقسم گشت که هر دو در سرزمین پارس سلطنت داشتند. ظاهراً شاخه اوّل حاکمان انشان و شاخه دوّم حاکمان پارسوماش بودند

کوروش یکم پسر چیش‌ پیش و پسرش کمبوجیه‌یکم و نوه‌اش کوروش‌بزرگ از شاخه اوّل بودند. کوروش یکم فرزند خود آروکّو را در حدود سال ۶۳۹ پ. م. به رسم گروگان نزد آشوربانی‌پال فرستاد و این عمل او مؤید انقیاد او به دولت آشور بود.

آریارمنه پسر دیگر چیش‌ پیش و فرزند او آرشام و نوهٔ او ویشتاسپ به شاخه دوّم تعلق داشتند. در سال ۵۲۲ پ. م. وقتی که داریوش‌ یکم پسر ویشتاسپ به تخت سلطنت نشت، آرشامم و ویشتاسپ هنوز زنده بودند. اراضی تحت فرمان این سُلاله پارسوماش نامیده می‌شد و احتمالا قلمرو ایشان از تخت جمشید یا پارسه باستانی تا محل سنگ‌نبشته بیستون امتداد داشت یا بعدها تا این نواحی بسط یافت.

منابع

• ای. م. دیاکونوف. تاریخ ماد. شابک: ‎۹۶۴-۴۴۵-۱۰۶-۶

• Schmitt, Rüdiger. “ČIŠPIŠ”. In Encyclopædia Iranica. vol. 5. New York: Bibliotheca Persica Press, 1992. صص600-601. Retrieved ۲۰۱۲-۰۷-۲۳. 

پیوند به بیرون

آتشکده جاویدان مسجد سلیمان