اردیبهشت

برای دیگر کاربردها، اردیبهشت (ابهام‌زدایی) را ببینید.

اُردیبِهِشت (به لری: اَربِهیشت)، دومین ماه سال خورشیدی و دومین ماه فصل بهار است. این ماه ۳۱ روز دارد و از روز ۳۲م سال شروع شده و در روز ۶۲م سال پایان می‌یابد.

برج فلکی اردیبهشت‌ماه برج ثور (گاو) است که دومین برج فلکی از دائرةالبروج است. نماد برج اردیبهشت، گاو نر (به انگلیسی: Taurus) نامیده می‌شود. عنصر این برج خاک است.

در گاه‌شماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه دوم گاه‌شماری اوستایی نو برگرفته شده‌است. در گاه‌شماری زرتشتی سومین روز هر برج نیز اردیبهشت‌روز نام دارد و در اردیبهشت‌روز از اردیبهشت‌ماه، جشن اردیبهشتگان برگزار می‌شود. ایزد این ماه امشاسپنداَشَه‌وَهیشتَه است.

اردیبهشت، در اسطوره‌های ایرانی و زرتشتی، دومین امشاسپند و نگهبان زمین است و فروزه‌ای از قانون هورمزدی و برپاکننده نظم در زمین و هستی است. همچنین اردیبهشت به ماه عشاق و وصال عاشقان معروف است.

واژه‌شناسی

«اردیبهشت» در اوستا اَشَه‌وَهیشتَه (aša vahišta)، در پهلوی اَرْت‌وَهیشْت (artawahišt) و در زبان پارسی میانه «اَردوهیشت» نامیده می‌شود. به متولدین این ماه طبق معنی واژه «اردیبهشت» لقبِ «مظهر پاکی و عشق» داده شده است.

اردیبهشت در زبان و گاه شماری دیگر

در زبان مردم لرستان (لری و لکی) اَربِهیشت،در زبان کردی گولان (به کردی: گوڵان)، در زبان پشتو غویی (به پشتو: غویی)، افغانستان ثور نامیده می‌شود.

زادروزها

• ۱ اردیبهشت - محمد مختاری؛ شاعر، نویسنده، مترجم و منتقد سیاسی
• ٢ اردیبهشت - امیر ناصر کاتوزیان؛ حقوقدان برجسته، قاضی، وکیل، استاد دانشگاه، پدر علم حقوق
• ۸ اردیبهشت - سیمین دانشور؛ نویسنده و مترجم
• ۹ اردیبهشت - محمّد معین؛ پدیدآورندهٔ فرهنگ فارسی معین
• ۱۰اردیبهشت - رهی معیری؛ غزل‌سرا و ترانه‌سرای معاصر
• ۱۵ اردیبهشت - غلامحسین بنان؛ خوانندهٔ موسیقی کلاسیک ایرانی

درگذشت‌ها

• ۱ اردیبهشت - محمدتقی بهار؛ شاعر، نویسنده، روزنامه‌نگار و سیاست‌مدار
• ۱ اردیبهشت - سهراب سپهری؛ شاعر، نویسنده و نقاش
• ٣ اردیبهشت - بهمن کشاورز؛ وکیل، حقوقدان و رئیس کانون وکلای دادگستری
• ۵ اردیبهشت - بیژن ترقی؛ شاعر و ترانه‌سرای معاصر
• ۱۱ اردیبهشت - کیومرث صابری فومنی؛ نویسنده، طنزنویس و پایه‌گذارِ مؤسسهٔ گُل‌آقا
• ۱۴ اردیبهشت - ناصر چشم‌آذر؛ موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز و تنظیم‌کنندهٔ موسیقی
• ۱۶ اردیبهشت - بدیع‌الزمان فروزانفر؛ استاد زبان و ادبیات فارسی
• ۱۸ اردیبهشت - غلامرضا رشید یاسمی؛ نویسنده، مورخ، مترجم و شاعر
• ۲۳ اردیبهشت ۹۸ - بهنام صفوی خواننده

مناسبت‌ها

• ۱ اردیبهشت - روز بزرگداشت سعدی،
• ۲ اردیبهشت - روز زمین پاک
• ۳ اردیبهشت - روز بزرگداشت شیخ بهایی
• ۵ اردیبهشت - حملهٔ نظامی آمریکا به ایران در طبس
• ۱۰ اردیبهشت - روز ملی خلیج فارس (ایران)
• ۱۱ اردیبهشت - روز جهانی کارگر
• ۱۲ اردیبهشت -روز معلم
• ۱۴ اردیبهشت - روز ملی بازیگر
• ۱۵ اردیبهشت - روز بزرگداشت شیخ صدوق
• ۱۵ اردیبهشت -روز جهانی ماما
• ۱۷ اردیبهشت- روز اسناد ملی
• ۱۸ اردیبهشت - روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر
• ۱۹ اردیبهشت - روز بزرگداشت شیخ کلینی
• ۲۰ اردیبهشت - روز تفرش
• ۲۵ اردیبهشت - روز بزرگداشت فردوسی
• ۲۷ اردیبهشت - روز ارتباطات
• ۲۸ اردیبهشت - روز بزرگداشت عمرخیام - روز جهانی موزه و میراث فرهنگی
• ۳۰ اردیبهشت - روز ایرانگردی و ایران‌شناسی

نامگذاری‌ها در جمهوری اسلامی ایران

• ۹ اردیبهشت - روز شوراها
• ۱۱ اردیبهشت - روز جهانی کارگر
• ۱۲ اردیبهشت - روز معلم
• ۱۷ اردیبهشت - روز اسناد ملی (ایران)
• ۲۷ اردیبهشت - روز ارتباطات و روابط عمومی

جستارهای وابسته

• هجری خورشیدی

منابع

• تقویم رسمی سالانه کشور ایران (سال ۱۳۸۹)، استخراج و تنظیم: شورای مرکز تقویم دانشگاه تهران ـ مؤسسهٔ ژئوفیزیک.