فروردین

فروردین (در فارسی افغانستان: حمل) نخستین ماه سال خورشیدی و نخستین ماه فصل بهار است که از نوروز آغاز می‌شود و ۳۱ روز دارد. برج فلکی مطابق آن برج حَمَل است.
در گاه‌شماری رسمی ایران نام این ماه از نام ماه نخست گاه‌شماری اوستایی نو برگرفته شده‌است. در گاه‌شماری زرتشتی نوزدهمین روز هر برج نیز فروردین روز نام دارد و در فروردین روز از فروردین ماه، جشن فَروَردینگان یا فرودُگ برگزار می‌شود.

واژه‌شناسی

فروردین برگرفته از fravaši است که در اوستا برای ارواح درگذشتگان نیکوکار و پارسا بکار می‌رود که روح پارسایان را پس از مرگ راهنمایی می‌کنند. هرمان لومل (Lommel) ریشه این واژه را از *fra-vrti می‌داند که به معنی «تصمیم درست» است اما بیلی (Baily) آن را از *par-var می‌داند به معنی «نیروی دفاعی». یشت سیزدهم اوستا در ستایش فروشی هاست. آنان یاران اهورا مزدا در آفرینش جهانند و هنگام جنگ به یاران اهورامزدا و باورمندان پیروزی می‌بخشند.

فروردین در زبان و گاه شماری دیگر

در گاه شماری میلادی این ماه با شروع ماه مارس آغاز می‌شود و در تقویم خورشیدی افغانستان حمل نامیده می‌شود.

رویدادها

• ۶۴۸ (پیش از میلاد)؛ کهن‌ترین خورشیدگرفتگی ثبت‌شده در تاریخ یونان.
• ۱۸۶۹: برای نخستین بار در جهان، محصول پلاستیک به بازار عرضه شد.
• ۱۸۹۶: «نخستین بازیهای المپیک جدید» در آتن یونان آغاز شد. در این میان برای نخستین بار جیمز کونولی، نخستین طلای المپیک را در تاریخ المپیک جدید از آن خود کرد.
• ۱۹۴۸: سازمان جهانی بهداشت WHO تأسیس شد.
• ۱۳۵۸: اعدام امیرعباس هویدا نخست ‌وزیر ایران پیش از انقلاب به دست حاکم شرع صادق خلخالی

مناسبت‌ها

• ۱ فروردین - آغاز نوروز باستانی
• ۶ فروردین - زادروز زرتشت به روایتی
• ۱۲ فروردین - روز جمهوری اسلامی ایران (روز ملی ایران)
• ۱۳ فروردین - [روز طبیعت] - سیزده به در
• ۱۸ فروردین - روز سلامتی (روز جهانی بهداشت)
• ۱۹ فروردین - سالمرگ صادق هدایت
• ۲۵ فروردین - روز بزرگداشت عطار نیشابوری
• ۲۹ فروردین - روز ارتش (در ایران)
• ۳۰ فروردین - روز علوم آزمایشگاهی

زادروزها

• ۱ فروردین۱۳۰۳ - مرضیه؛ خواننده معاصر
• ۱ فروردین ۱۳۰۶ - ژاله علو؛ بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون، شاعر، گوینده و صداپیشه ایرانی
• ۱ فروردین ۱۳۰۹ - ناصر ملک‌مطیعی؛ بازیگر و کارگردان سینما و تلویزیون
• ۱ فروردین ۱۳۱۰ - فرهنگ شریف؛ نوازنده و موسیقی‌دان
• ۱ فروردین ۱۳۳۷ - بیتا فرهی؛ بازیگر سینما و تلویزیون
• ۱ فروردین ۱۳۵۲ - بیژن بنفشه‌خواه؛ بازیگر ایرانی
• ۱ فروردین ۱۳۵۳ - بابک زنجانی؛ بازرگان ایرانی
• ۱ فروردین ۱۳۵۶ - محمدرضا گلزار؛ بازیگر، خواننده، مدل و نوازنده ایرانی
• ۱ فروردین ۱۳۶۲ - بابک جهانبخش؛ خواننده مشهور ایرانی
• ۲ فروردین ۱۳۱۲ - ابوالحسن بنی صدر؛ رئیس‌جمهور سابق ایران
• ۳ فروردین ۱۳۵۱ - شبنم مقدمی؛ هنرپیشه سینما
• ۳ فروردین ۱۳۲۳ - جمشید هاشم‌پور، بازیگر سینما و تلویزیونی ایرانی
• ۵ فروردین ۱۳۴۹ - ریما رامین فر،بازیگر
• ۷ فروردین ۱۳۲۳ - خسرو شکیبایی؛ بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر و نویسنده ایرانی
• ۷ فروردین ۱۳۳۰ - پوران درخشنده؛ نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان ایرانی
• ۱۰ فروردین ۱۳۳۷ - علیرضا افتخاری؛ خواننده سبک سنتی ایرانی
• ۱۱ فروردین ۱۳۵۰ - خشایار اعتمادی؛ اولین خواننده سبک پاپ ایران بعد از انقلاب
• ۱۴ فروردین ۱۳۳۳ - رخشان بنی اعتماد؛ کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده ایرانی
• ۱۴ فروردین ۱۳۴۸ - علی دایی؛ بازیکن فوتبال
• ۱۶ فروردین ۱۳۷۱ - کاوه رضایی؛ بازیکن فوتبال
• ۱۷ فروردین ۱۳۶۵ - نوید محمدزاده؛ بازیگر ایرانی
• ۱۸ فروردین ۱۳۴۶ - مهران مدیری؛ کارگردان، بازیگر سینما و تلویزیون، خواننده، مجری، طراح صحنه و لباس، مجری طرح، صداپیشه و تهیه‌کننده
• ۱۸ فروردین ۱۳۷۱ - داریوش شجاعیان؛ بازیکن فوتبال
• ۱۹ فروردین ۱۳۵۸ - کامران تفتی؛ بازیگر، خواننده و مجری ایرانی
• ۲۰ فروردین ۱۳۱۸ - فریدون جنیدی؛ شاهنامه پژوه و نویسنده ایرانی
• ۲۰ فروردین ۱۳۷۶ - امید نورافکن؛ بازیکن فوتبال
• ۲۱ فروردین۱۳۲۱ - هایده خواننده ایرانی
• ۲۵ فروردین ۱۳۳۸ - مجید مجیدی؛ کارگردان و نویسنده ایرانی
• ۲۵ فروردین ۱۳۵۳ - مریلا زارعی؛ بازیگر سینما و تلویزیون ایرانی
• ۲۶ فروردین ۱۳۵۴ - محسن تنابنده؛ بازیگر، فیلمنامه‌نویس و کارگردان ایرانی
• ۲۶ فرودین ۱۳۰۹ - محمدعلی کشاورز؛ بازیگر سینمای ایران
• ۲۹ فروردین ۱۳۶۰ - مهراوه شریفی نیا ، بازیگر ایرانی

نامگذاری‌ها

• ۱۲ فروردین - روز جمهوری اسلامی ایران
• ۲۰ فروردین - روز ملی فن آوری هسته‌ای (ایران)
• ۲۹ فروردین - روز ارتش جمهوری اسلامی ایران

منابع

• تقویم رسمی سالانه کشور ایران (سال ۱۳۸۹)، استخراج و تنظیم: شورای مرکز تقویم دانشگاه تهران ـ مؤسسهٔ ژئوفیزیک.

• Everson, Michael & Pournader, Roozbeh, "Computer Locale Requirements for Afghanistan", Version 3, 2003-07-29, available at https://web.archive.org/web/20101231075112/http://www.evertype.com/standards/af/, accessed on 2006-09-23.