جنگ با داعش
در پی پیشروی و گسترش عملیات نظامی دولت اسلامی عراق و شام یا به اختصار داعش در عراق و سوریه که توامان با خشونت‌های بی‌رحمانه‌ای بود و به‌دلیل نگرانی از گسترش و ادامه حیات این گروه تروریستی، بسیاری از کشورها در نیمهٔ ابتدایی سال ۲۰۱۴ تصمیم به مداخله نظامی در جنگ داخلی سوریه و جنگ داخلی عراق گرفتند.[۱۲۳] علاوه بر این مداخلات، برخی از کشورها، حملات محدودتری علیه هم‌پیمانان داعش در لیبی، نیجریه و کامرون نیز انجام داده‌اند. طبق اطلاعات منتشر شده توسط منابع آمریکایی و بریتانیایی، در اواسط ژوئن ۲۰۱۴ پهپادها و نیروهای ایرانی به عراق وارد شده و عملیات خود را آغاز کرده‌اند. به‌طور همزمان تعداد محدودی از نیروهای زمینی و هوایی ایالات متحده آمریکا نیز به عراق وارد شده و به انجام عملیات پرداخته‌اند. در ماه اوت ۲۰۱۴ ایران و آمریکا به‌طور جداگانه سلسله حملات هوایی گسترده‌ای را علیه داعش در عراق آغاز کردند. از آن زمان ۱۵ کشور دیگر به رهبری آمریکا در انجام حملات هوایی علیه داعش در عراق و سوریه مشارکت داشته‌اند.[۱۲۴]
| جنگ با داعش | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از جنگ علیه تروریسم، جنگ در عراق (۲۰۱۳–۲۰۱۷)، جنگ داخلی سوریه، گسترش جنگ داخلی سوریه، شورش در صحرای سینا، شورش بوکو حرام، دومین جنگ داخلی لیبی، شورش در قفقاز شمالی، درگیری مورو، شورش در کابو دلگادو، کارزار قندالا و جنگ ساحل | |||||||
  بالا: دو فروند اف-۱۵ استرایک ایگل نیروی هوایی ایالات متحده، در حال پرواز در شمال عراق؛ چپ: سوخت‌گیری هوایی لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور، قبل از حمله به اهدافی در سوریه؛ راست: تعدادی از نیروهای ویژه پیشمرگه در نزدیکی سوریه؛ وسط: یک اف-۱۸ هورنت در روی عرشه ناو هواپیمابر یواس‌اس جورج اچ. دبلیو. بوش قبل از آغاز عملیات در عراق؛ پایین: نقشه وضعیت عراق، سوریه و لبنان تا ۳۱ ژانویه ۲۰۲۴. | |||||||
| |||||||
| طرف‌های درگیر | |||||||
|
در چندین منطقه:
در عراق: در سوریه:
اداره خودمختار شمال و شرق سوریه (۲۰۱۵–اکنون) در لیبی: در افغانستان: در غرب آفریقا: |
| ||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||
|
 عبدالمجید تبون (از ۲۰۱۹) |
 رادولان ساهیرون † (از رهبران ابو سیاف) | ||||||
| قوا | |||||||
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
مداخله نظامی علیه دولت اسلامی عراق و شام
|
داعش:
القاعده: | ||||||
| تلفات و خسارات | |||||||
|
 داعش:
جمع: ۸۵٬۰۰۰+ جنگجو کشته شدند. | ||||||
|
دست کم ۲۸۰۰۰ غیرنظامی عراقی توسط داعش کشته شدند.[۷۲][۱۱۶][۱۱۷] ۳۳۰۰۰۰۰ غیرنظامی عراقی آواره شدند.[۱۲۲] | |||||||
در سپتامبر ۲۰۱۵ ائتلافی تحت عنوان ائتلاف روسیه - ایران - سوریه - عراق تشکیل شد. این ائتلاف با هماهنگی حکومت سوریه، هزاران عملیات بمباران علیه داعش، جبهه النصره و ارتش آزاد سوریه انجام دادند.[۱۲۵] در پی حملات این دو ائتلاف، داعش شروع به عقب‌نشینی از مناطق اشغال شده کرد و در ماه‌های بعد نیز، کنترل بسیاری از مناطق اشغال‌شده را از دست داد.[۱۲۶]
در سپتامبر ۲۰۱۷، تمامی مناطق اشغال شده در عراق آزاد شد و دولت فدرال عراق در ۹ دسامبر ۲۰۱۷، پایان جنگ و نیز پیروزی بر داعش را به‌طور رسمی اعلام کرد.[۱۲۷] در ۲۳ مارس ۲۰۱۹ و پس از نبرد باغوز فوقانی داعش تمامی زمین‌ها و مناطق اشغال شده در سوریه را به‌طور کامل از دست داد.[۱۲۸] سازمان ملل متحد تخمین می‌زند که تا ماه اوت ۲۰۲۰ همچنان ۱۰۰۰۰ نفر از پیکارجویان داعش در عراق و سوریه باقی مانده‌اند.[۱۲۹]
پیشینه
ویرایشکشورهای مختلف به دلایل سیاسی گوناگون در سطوح و درجه‌های متنوع تصمیم به حضور در این شرایط پیچیده گرفته‌اند. سازمان ملل متحد، اسرائیل، فیلیپین، مالزی و همچنین رسانه‌های غربی و خاورمیانه‌ای، داعش را یک سازمان تروریستی توصیف کرده‌اند و آمریکا، انگلستان، اندونزی، استرالیا، کانادا و عربستان سعودی، این سازمان را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی قلمداد کرده‌اند. سازمان ملل و عفو بین‌الملل هم این سازمان را به نقض گستردهٔ حقوق بشر متهم کرده‌اند.
سازمان ملل و تعدادی از رهبران کشورهای جهان از جمله عراق، فرانسه، ایران، آمریکا و بریتانیا، داعش را یک خطر فراتر از منطقه قلمداد کرده و درخواست کردند که این گروه در فهرست تروریست‌ها و جنایتکاران جنگی قرار گیرد.[۱۳۰] همچنین آمریکا، در حمایت از دولت عراق، اعلام کرد که «همه گزینه‌ها برای کمک به دولت عراق باز است».[۱۳۱]
سازمان ملل متحد ضمن محکوم کردن اقدامات داعش، اعلام کرد که این گروه می‌تواند در فهرست گروه‌های تروریستی و جنایتکاران جنگی قرار گیرد.[۱۳۲] روز ۲۴ مرداد ۱۳۹۳ شورای امنیت به اتفاق آراء در نشست شماره ۷۲۴۲ خود قطعنامه شماره ۲۱۷۰ را تصویب کرد این قطعنامه تحت فصل هفتم منشور سازمان، با یک مقدمه و ۲۴ بند و ۶ پیوست، از داعش به عنوان یک گروه تروریستی یاد و خواستار انحلال آن شد. این قطعنامه با یادآوری قطعنامه‌های قبلی در مورد تروریسم از کشورهای عضو سازمان ملل می‌خواهد که تصمیم‌های مناسب را برای تحریم این گروه در بخش‌های اقتصادی یا اعمال فشار لازم اتخاذ کند. کشورها مطابق قطعنامه شماره ۱۴۵۲ (مصوب ۲۰۰۲) سازمان ملل موظفند با این گروه‌ها برخورد کنند و همه کشورهای عضو موظفند این گروه‌ها را در فهرست ممنوعه کشورهای خود قرار دهند. .[۱۳۳] قطعنامه شورای امنیت خواستار انحلال و خلع سلاح دولت اسلامی(ISI) و همچنین جبهه النصره شده و شش نفر از حامیان آن را در فهرست تحریم قرار داد.[۱۳۴]
در این میان گروهی از کشورها قبل از قطعنامه مذکور در بخش‌های ملی خود گروه داعش را در فهرست تروریستی قرار داده‌اند که می‌توان به اداره ضد تروریست آمریکا،[۱۳۵] دفتر رسمی دولتی انگلستان[۱۳۶] و آژانس ملی ضد تروریسم اندونزی[۱۳۷] اشاره نمود.
ائتلاف به رهبری آمریکا
ویرایشبا شروع اوت ۲۰۱۴ ایالات متحده یک گروه ائتلافی از همراهان برای مقابله نظامی با داعش تشکیل داد. کشورهای مختلف به صورت هوایی و کمک‌های نظامی و نیروهای زمینی در این ائتلاف مشارکت کردند.
همکاری ایران و آمریکا
ویرایشایران و آمریکا هر دو به دولت عراق در نبرد با داعش، کمک کردند، اما دو کشور، رسماً همکاری مستقیم با یکدیگر در این زمینه را رد کرده‌اند. سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی گفت که ایران بارها درخواست مقام‌های آمریکایی برای مذاکره دربارهٔ داعش را رد کرده است. دولت آمریکا گفتگوهای حاشیه‌ای با دیپلمات‌های ایرانی دربارهٔ داعش را رد نکرده، اما تصریح کرد که در نبرد با داعش با ایران همکاری نظامی ندارد و نخواهد داشت. با این حال جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا روز ۱۹ سپتامبر (۲۸ شهریور) تأکید کرد که ایران همچنان می‌تواند در اقدامات جهانی برای مقابله با گروه دولت اسلامی مشارکت کند.[۱۳۸]
خبرگزاری رویترز از مقام‌های ارشد ایران نقل کرد که این کشور آماده است در نبرد با گروه داعش با آمریکا و متحدانش همکاری کند، اما در مقابل انتظار دارد که آنها انعطاف بیشتری دربارهٔ برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران از خود نشان دهند. یک مقام ایرانی به خبرگزاری رویترز گفت: «ایران کشوری بسیار بانفوذ در منطقه است و می‌تواند در مقابله با تروریست‌های داعش کمک کند… اما این یک خیابان دوطرفه است. از این دست می‌دهید، از آن دست می‌گیرید… داعش تهدیدی برای امنیت جهانی است نه برنامه هسته‌ای ما که صلح‌آمیز است.» این مقام‌های ایرانی به رویترز گفتند که جدا کردن مذاکرات هسته‌ای ایران و درگیری‌های منطقه‌ای برای قدرت‌های غربی کار سختی خواهد بود، حتی بحث دربارهٔ این موضوع در حاشیه مذاکرات اتمی هم مشکل خواهد بود چرا که به گفته آنها آمریکا و متحدانش مصمم هستند که مذاکرات هسته‌ای را مشخصا به مسائل هسته‌ای اختصاص دهند.[۱۳۸]
ائتلاف جهانی علیه داعش
ویرایشوزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا گفت: چهل کشور برای تشکیل ائتلاف علیه داعش اعلام موافقت کردند. هدف از این ائتلاف هماهنگی و همکاری در مورد تهدیداتی است که داعش به وجود می‌آورد. این کشورها نقش‌های متفاوتی خواهند داشت، البته تمامی آنها به‌طور مستقیم از عراق حمایت نظامی نمی‌کنند. ائتلاف به دنبال قطع درآمد و جلوگیری از حمایت خارجی و ایدئولوژیکی داعش است. ایران در بین این ۴۰ کشور نیست.[۱۳۹]
ده کشور عرب، عربستان سعودی، بحرین، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، امان، قطر و امارات متحده عربی در این نشست حضور داشتند. این کشورها برای همکاری با آمریکا علیه گروه دولت اسلامی (داعش) اعلام آمادگی کرده‌اند. این کشورها متعهد شده‌اند که مانع از جریان تأمین مالی و پیوستن پیکارجویان به دولت اسلامی‌شوند. آمریکا ممکن است علاوه بر حملات هوایی علیه پیکارجویان در عراق، به اقدام علیه آنان در خاک سوریه نیز بپردازد. روسیه هشدار داده است که چنین اقدامی بدون مجوز سازمان ملل به منزله تجاوز به قلمرو سوریه و نقض فاحش حقوق بین‌الملل است.[۱۴۰][۱۴۱][۱۴۲][۱۴۳]
حمله هوایی ایالات متحدهٔ آمریکا به داعش در سوریه
ویرایشدر ساعات پایانی روز دوشنبه، ۳۱ شهریور و مصادف ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۴، نخستین حملات ایالات متحدهٔ آمریکا علیه مواضع داعش در خاک سوریه آغاز شد. این عملیات با همکاری هم‌پیمانان آمریکا از جمله برخی از کشورهای عربی صورت گرفته است.[۱۴۴] ساعاتی بعد، خبرهایی از وارد آمدن خسارات سنگین بر مواضع داعش در سوریه منتشر شد. به گفتهٔ نظارت بر حقوق بشر سوریه که مقر آن در لندن است، خبرهای محلی حاکی از آن دارند که شمار قابل توجهی از اعضای این گروه کشته شده و خسارات جدی به مواضع آنها وارد شده است. دولت سوریه اعلام کرده که از پیش، در جریان این حملات قرار گرفته بود.[۱۴۵] عربستان سعودی شرکت در این حملات را تأیید کرده است. دبیرکل سازمان ملل متحد اظهار داشته که «من اطلاع دارم که حملات امروز به درخواست مستقیم دولت سوریه انجام نشده، اما می‌دانم که دولت سوریه قبلاً از این موضوع خبردار شده است».[۱۴۶]
اعلام رسمی کاخ سفید در مورد جنگ با داعش
ویرایشدولت آمریکا در راستای شفاف‌سازی دربارهٔ سیاست‌هایش در قبال سوریه رسماً اعلام کرد که واشینگتن در جنگ با گروه تروریستی دولت اسلامی (داعش) قرار دارد. وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) نیز گفت: می‌دانیم که ما در جنگ با داعش قرار داریم؛ درست همانند جنگی که با القاعده و گروه‌های وابسته به آن داریم. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا نیز گفت: ما وارد عملیات ضد تروریستی مهمی شده‌ایم و قرار است که به یک عملیات طولانی مدت مبارزه با تروریسم تبدیل شود.[۱۴۷]
اعزام ۳۰۰۰ تفنگدار نیروی دریایی آمریکا برای آزادسازی موصل
ویرایشدر فوریه ۲۰۱۵ برای نخستین‌بار تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا برای عملیات مستقیم علیه داعش در عراق حضور یافتند. بیش از ۳۰۰۰ تن از این نیروها در مکان‌های مختلفی در عراق مستقر شدند. بخش اعظم این نیروها در پایگاه عین‌الاسد در الانبار مستقر شدند. بخش دیگر آنها نیز وارد بغداد شدند تا از سفارت آمریکا در مقابل خطرات آتی داعش حفاظت به عمل آورند. ورود تفنگداران دریایی آمریکا به اراضی عراق و مشارکت در درگیری‌ها پس از توافق با شبه‌نظامیان شیعه صورت گرفته است. شبه نظامیان شیعه شرط کرده‌اند که نیروهای آمریکایی فقط داعشی‌ها را هدف قرار دهند، با شبه نظامیان شیعه وارد درگیری نشوند و با نیروهای عشایری سنی همکاری نداشته باشند.[۱۴۸]
حمله هوایی روسیه به داعش در سوریه
ویرایشروسیه، به درخواست دولت «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه و با مجوز پارلمان مسکو، حملات هوایی خود به مواضع داعش در سوریه را آغاز کرد، در این بین آمریکا به انتقادهایی از حملات هوایی روسیه در سوریه پرداخت و اعلام کرد که حملات هوایی روسیه علیه مواضع گروه‌های میانه‌روی مخالف رژیم اسد است همچنین غیرنظامیان را نیز هدف قرار می‌دهد.[۱۴۹]
اقدامات عراق
ویرایشبرکناری برخی از فرماندهان ارتش عراق
ویرایشنوری مالکی نخست‌وزیر عراق سپهبد مهدی الغراوی و معاونش سرلشکر عبدالرحمن حنظل و رئیس ستاد او سرهنگ حسن عبدالرزاق را برکنار کرد. وی همچنین سرتیپ ستاد «هدایه عبدالکریم»، فرمانده تیپ پیاده‌نظام سوم را برکنار کرد و به دادگاه نظامی ارجاع داد. نوری مالکی خاطرنشان کرد که به زودی چند تن دیگر از فرماندهان نظامی را برکنار و آنان را به دادگاه نظامی معرفی یا بازنشسته می‌کند.[۱۵۰]
واکنش استاندار نینوا
ویرایشاثیل نجیفی استاندار نینوا در پی این یورش گفت فرماندهان و نیروهای ارتش عراق که در استان نینوا مستقر بودند سلاح‌های خود را به نیروهای منطقه کردستان عراق تسلیم کرده و به این منطقه فراری شده‌اند و بقیه سلاح‌های آنها نیز به کنترل نیروهای داعش درآمده است.[۱۵۱]
پیام صوتی
ویرایشابو محمد عدنانی شامی در یک پیام صوتی گفته است: «به پیش‌روی‌های خود ادامه دهید جنگ هنوز تمام نشده اما در بغداد و کربلا خاتمه خواهد یافت. در آمادگی کامل باشید و به سمت بغداد پیش روی کنید.»[۱۵۲]
اعلان جهاد سید علی سیستانی
ویرایشسید علی سیستانی، مرجع تقلید شیعه، از شیعیان خواسته تا «سلاح بردارند و با پیکارجویان افراطی مبارزه کنند». سخنگوی ایشان اعلام کرده است که «شهروندانی که قادر به حمل اسلحه هستند، وظیفه دارند که در دفاع از کشور و مردم خود و اماکن مقدس، به نیروهای امنیتی کشور بپیوندند».[۱۵۳]
اقدامات ایران
ویرایشفرماندهی ارتش عراق
ویرایشروزنامه ساندی تایمز انگلیس و وال‌استریت ژورنال مدعی شدند ایران فرماندهی ارتش از هم فروپاشیده عراق را برعهده گرفته تا با نیروهای گروه تروریستی داعش مقابله کند. قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران، عملیات دفاع از بغداد پایتخت عراق را در مقابل حملات نیروهای گروه تروریستی داعش، فرماندهی می‌کرد. یک منبع عراقی مدعی شد: ژنرال سلیمانی با ۶۷ مشاور ارشد خود به عراق سفر کرد و فرماندهی عملیات‌ها را برعهده گرفت و بر استقرار نیروهای عراقی و برنامه‌ریزی برای عملیات، نظارت دارد.[۱۵۴][۱۵۵][۱۵۶][۱۵۷][۱۵۸] تکذیب‌های مکرر ایران در مورد حضور سپاه پاسداران در عراق، ظاهراً میزان تأثیرگذاری سردار سلیمانی به حدی زیاد است که گزارش‌های بسیاری در مورد نقش مثبت او منتشر می‌شود.
آماده‌باش ارتش ایران
ویرایشنیروی زمینی ارتش ایران در مرزهای غربی و جنوب غربی کشور به حالت آماده‌باش درآمد.[۱۵۹]
ارسال هواپیمای جنگنده
ویرایشمؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های استراتژیک در لندن (IISS) در روز (۲ ژوئیه/۱۱ تیر) در گزارشی خبر داد، شواهدی به دست آمد که حاکی از ارسال سه فروند جت جنگنده سوخو ۲۵ از سوی ایران به عراق بود. هواپیماهای سوخو به قطعاتی مختلف تقسیم شده بودند و با هواپیمای ترابری نظامی (پرواز مستقیم) به عراق تحویل داده شدند. این نوع جنگنده تنها در اختیار ایران است (این جنگنده‌ها رنگ و شماره مخصوص ایران را داشتند) و ایران این جت‌ها را همراه با خلبانانش به عراق داد. در گزارش نوشت شد که ایران دست‌کم ۱۰ خلبان از نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را نیز به عراق فرستاده که در پروازهای عملیاتی به خدمت گرفته خواهند شد. همچنین خلبان ایرانی، شجاعت علمداری مورجانی در سامرا کشته و پیکر وی در ۱۳ تیر در شیراز تشییع شد.[۱۶۰][۱۶۱][۱۶۲][۱۶۳][۱۶۴][۱۶۵][۱۶۶]
نیروهای ویژه ایرانی
ویرایشدر ۱۰ مرداد ۱۳۹۳، العربیه به نقل از الشرق الاوسط، ادعا کرد که ۲۰۰ نیروی ویژه ایرانی با تسهیلات ارائه شده از سوی حزب اتحادیه میهنی کردستان به ریاست جلال طالبانی، وارد استان کرکوک شدند. یک مسئول امنیتی کُرد در کرکوک خاطرنشان کرد: «نیروهای ایرانی، نیروهای ویژه هستند که آموزش جنگ چریکی دیده‌اند. آنها در دو روستای حسین اسلام و الامان در استان کرکوک مستقر شده‌اند. ایرانیان می‌گویند که برای جنگ علیه داعش، حمایت از مزارهای شیعه و شکست محاصره روستای شیعه ترکمن آمرلی آمده‌اند.»[۱۶۷]
کشته‌های سپاه پاسداران در عراق
ویرایش- شجاعت علمداری مورجانی[۱۶۸]
- روح‌الله مهرابی[۱۶۹]
- حمیدرضا مرادی[۱۶۹]
- حمیدرضا زمانی[۱۷۰]
- وجاهت علی (تبعه پاکستان مقیم قم)[۱۶۹]
- ذیشان حیدر (تبعه پاکستان مقیم قم)[۱۶۹]
- سیدنقی سیدحسینی (تبعه پاکستان مقیم قم)[۱۷۱]
- سیدمقبول حسینی (تبعه پاکستان مقیم قم)[۱۷۱]
- باقر حسین (تبعه پاکستان مقیم قم)[۱۷۲]
- سید تهذیب الحسن نقوی (تبعه پاکستان مقیم قم)[۱۷۲]
- سیدمحمد تقی شمسی (تبعه پاکستان مقیم قم)[۱۷۲]
- سید زاهد حسین نقوی (تبعه پاکستان مقیم قم)[۱۷۳]
فتوای ناصر مکارم شیرازی
ویرایشناصر مکارم شیرازی، با صدور پیامی در پی حملات داعش به کشور عراق، گفت: «دفاع از تمامیت عراق مخصوصاً عتبات عالیات بر همه علاقه‌مندان به اسلام و اهل‌بیت به عنوان جهاد فی سبیل‌الله واجب است.»[۱۷۴]
حمله هوایی به مواضع داعش
ویرایشابراهیم رحیم‌پور، معاون وزارت امور خارجه ایران، در ۱۴ آذر ۱۳۹۳ بمباران و حمله هواپیماهای ایرانی به گروه حکومت اسلامی در عراق را تأیید کرد و گفت که هدف از این حملات «دفاع از منافع دوستان ما در عراق بوده است و هرگونه عملیات نظامی برای کمک به دولت عراق، منوط به درخواست این دولت است.» وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا (پنتاگون) وقوع چنین حملاتی را تأیید و جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز از آن استقبال کرد.[۱۷۵][۱۷۶][۱۷۷]
درستی یا نادرستی کمک نظامی ایران
ویرایشبنابر گزارش روزنامه نیویورک تایمز، ایران در حال ارسال روزانهٔ ۱۴۰ تُن تسلیحات نظامی به عراق در قالب دو پرواز روزانه به فرودگاه بغداد است. این کمک‌های مالی، جدا از حضور قاسم سلیمانی و مستشاران نظامی ایران در این کشور است. ایران این قبیل گزارش‌ها را رد می‌کند و اعلام کرده، تنها در صورت درخواست رسمی مقامات عراقی، به این کشور کمک نظامی خواهد کرد.[۱۷۸] امیر عبدالهیان معاون وزارت خارجه می‌گوید اگر عراق درخواست نماید؛ در چارچوب حقوق بین‌الملل و قراردادهای متعارف و روشن تجهیزات نظامی به عراق ارسال خواهیم کرد. وی درعین حال افزود: تاکنون درخواستی نشده و عراق از توانایی لازم برخوردار است. روزنامه اطلاعات نوشت برخی از منابع خبری پیش از این مدعی شده بودند که ایران تجهیزات نظامی از جمله هواپیماهای بدون سرنشین به عراق ارسال کرده است.[۱۷۹]
ارتباط جمهوری اسلامی با داعش
ویرایشنظام جمهوری اسلامی ایران، افزون بر ارتباط با القاعده و طالبان، با داعش نیز ارتباط دارد.[۱۸۰][۱۸۱]
همچنین بر پایهٔ برخی از منابع رسمی، نقش قاسم سلیمانی و نظام جمهوری اسلامی ایران در فروپاشی داعش، افسانه است و بلکه آنها یکی از علل و تقویت داعش نیز بوده‌اند.[۱۸۲]
اقدامات کردستان عراق
ویرایشنیروهای پیشمرگ
ویرایش
سرلشکر شیرکو رئوف گفت که نیروهای پیشمرگ در پایگاه نظامی تل الورد و دیگر مراکز نظامی منطقه الرشاد در ۲۵ کیلومتری جنوب‌غربی استان کرکوک مستقر شده‌اند تا خلأ امنیتی ناشی از عقب‌نشینی نیروهای تیپ ۱۲ ارتش عراق از این منطقه را برطرف سازند.[۱۸۳]
در پی تسلط اعضای داعش بر شهر تکریت به‌طور کامل درگیری‌های دیگری در مناطق دهوک و سامراء میان اعضای داعش و نیروهای گارد منطقه کردستان عراق (پیشمرگ) رخ داد. همچنین درگیری‌هایی در سامرا بین نیروهای عراقی و نظامیان داعش در ورودی شمالی شهر واقع در ۱۱۰ کیلومتری شمال بغداد روی داد.[۱۸۴]
حدود ۵۰۰ دختر کرد از نیروهای پیشمرگه کردستان عراق در سلیمانیه خود را آماده نبرد با داعش کردند. برخلاف دیگر اقوام عراق، در میان کردها از دیرباز زنان نیز در کنار مردان در جنگ‌ها شرکت داشته‌اند. این افراد که بین ۱۸ تا ۴۵ سال سن دارند طوری آموزش دیدند که تحت شرایط سخت جنگی، قادر به نبرد باشند.[۱۸۵]
به‌طور کلی ارتش پیشمرگ از چندین بخش تشکیل شده بود؛ نیروهای وزارت پیشمرگ، پلیس محلی، پلیس فدرالی، پیشمرگ‌های داوطلب مردمی و همچنین باقی احزاب مسلح اپوزیسیون‌های ایران و ترکیه مثل p.k.k یا با هماهنگی عملیات کرده یا پیشمرگ‌هایشان به وزارت پیشمرگ رفتند و با داعش جنگیدند.
حزب دمکرات کردستان ایران.
حزب کومله کردستان.
حزب حیات کردستان و…
احتمال تجزیه عراق و استقلال کردستان
ویرایشمسعود بارزانی رهبر منطقه کردستان عراق قویا اشاره کرد که برای کسب استقلال رسمی از باقی عراق تلاش خواهد کرد. او در مصاحبه‌ای گفت: «معلوم است که عراق دارد از هم می‌پاشد…. وقت آن است که مردم کردستان آینده خود را تعیین کنند و تصمیم مردم هرچه باشد آن را اجرا خواهیم کرد.» نچیروان ادریس بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم خودمختار کردستان عراق هم گفت که ممکن است همه عراق نتواند در آینده به صورت یک کشور باقی بماند همچنین بازگشت به شرایط پیش از پیروزی‌های داعش بسیار دشوار خواهد بود.[۱۸۶] در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ مسعود بارزانی، از پارلمان این اقلیم خواست برای برگزاری همه‌پرسی دربارهٔ استقلال کردستان از عراق تاریخ تعیین کند. وی گفت: «آنچه در کشور به وقوع می‌پیوندد نشان دهنده شکست سیاست‌های نوری مالکی نخست‌وزیر عراق است، ما ۶ ما پیش به نوری مالکی هشدار دادیم اما او به هشدارهای ما گوش نداد و این هم نتایج آن است». بارزانی گفت: «برای تعیین سرنوشت ملت کرد از حمایت‌های بین‌المللی برخورداریم و آنهایی که از ما حمایت نمی‌کنند نیز دشمن ما نیستند.»[۱۸۷][۱۸۸]
انضمام کرکوک به کردستان
ویرایشبارزانی گفت از سازمان ملل متحد خواسته است تا در برنامه‌ریزی برای برگزاری رفراندومی در کرکوک برای انضمام این استان به کردستان، بر اساس ماده ۱۴۰ قانون اساسی عراق کمک کند. وی پس از دیداری با نیکولای ملادنف، نماینده ویژه سازمان ملل در عراق گفته بود ما از سازمان ملل می‌خواهیم تا در تحولات کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه عراق، جایی که قرار است رفراندومی شفاف برگزار کنیم، مشارکت داشته باشد. بارزانی در ۱۲ تیر ۱۳۹۳ پارلمان با اشاره به این اختلاف، گفت: «ما ۱۰ سال صبر کردیم که در چارچوب قانون اساسی عراق و طبق ماده ۱۴۰ اختلاف نظر دربارهٔ کرکوک را حل کنیم ولی همه تلاش‌ها بی‌نتیجه بود.»[۱۸۷]
پس از آنکه ارتش عراق به دنبال حملات گسترده شبه نظامیان داعش از شهر کرکوک خارج شد، نیروهای پیشمرگه حکومت اقلیم کردستان عراق کنترل این شهر نفت‌خیز را به دست گرفتند. بارزانی تأکید کرد: «پیشمرگ‌های کرد از مناطقی که اکنون تحت کنترل آنهاست خارج نخواهند شد.» پیشتر بارزانی با ادعای این مسئله که کرکوک جزو منطقه کردستان عراق است گفته بود که اقلیم کردستان عراق مجبور نیست بهای سیاست‌های اشتباه بغداد را بپردازد.[نیازمند منبع]
واکنش‌ها به استقلال کردستان
ویرایشجان کری، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا گفت که کردستان را یک ناحیه مجزا نمی‌داند و تأکید کرد که ایالات متحده آمریکا معتقد است «یک عراق متحد قوی‌تر خواهد بود.» همچنین بخش بزرگی از جامعه جهانی، به ویژه ترکیه و دیگر کشورهای غربی مخالف تجزیه عراق هستند.[۱۸۶]
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز (۲۹ ژوئن/ ۸ تیر) از استقلال کردهای عراق در جهت ایجاد امکان همکاری‌های گسترده‌تر با «نیروهای میانه‌رو در منطقه» حمایت کرد. نتانیاهو در سخنرانی‌اش کردها را «ملت مبارزی» خواند که «تعهدات سیاسی خود را اثبات کرده‌اند و ارزش استقلال را دارند.» اسرائیل از دهه ۱۹۶۰ روابط تجاری، اطلاعاتی و نظامی محتاطانه‌ای با کردها برای توازن قوای خود با کشورهای عرب منطقه برقرار کرده است.[۱۸۹]
صالح مسلم رهبر کردهای سوریه و حزب دمکراتیک کردستان سوریه گفت: جدایی کردها از عراق مورد تأیید ما نیست، در شرایط فعلی جدایی منطقه کردستان عراق از کل عراق به نفع کردها نخواهد بود. تجزیه کشورها و رودررو قرار دادن ملیت‌ها با یکدیگر عملی صحیح نیست. وی با ادعای این که الگوی دولت ملی در قرن ۲۱ کارایی ندارد، افزود: الگوی دولت ملی، قومیت‌های مختلف را رودرروی یکدیگر قرار می‌دهد و کسی این مدل را در قرن حاضر قبول ندارد. او گفت: ما از جدایی از سوریه دفاع نمی‌کنیم، کردها و سوری‌ها درصدد ساختن یک سوریه مبتنی بر حقوق بشر با هم یاری یکدیگر هستند.[۱۹۰]
حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی آفریقایی وزارت امور خارجه ایران، گفت که این کشور هرگز اجازه تجزیه عراق را نمی‌دهد و این موضوع را «به صراحت» به دولت اقلیم کردستان اعلام کرده است. وی گفت: ایران جلوی تحقق «رویاهای نتانیاهو» را خواهد گرفت. امیرعبداللهیان با «دوستانه» توصیف کردن روابط ایران و رهبران کردستان عراق، این رهبران را به «خویشتن‌داری» فراخواند و تأکید آنان بر برگزاری همه‌پرسی را «شتابزده» دانست.[۱۹۱]
عبدالفتاح سیسی، رئیس‌جمهور مصر گفت: همه‌پرسی که هم‌اکنون کردها به منظور جدایی از عراق، خواهان برگزاری آن هستند در واقع سرآغاز فاجعه‌ای برای عراق خواهد بود که از دولت کردستان شروع و بعد از آن به مناطق کردنشین سوریه و دیگر مناطق اردن که در آن زندگی می‌کنند، کشیده می‌شود. چنین رفراندومی باعث شروع فروپاشی «فاجعه آمیز» عراق و تبدیل آن به کشورهای کوچک می‌شود که اکنون با حمله داعش شروع شده است.[۱۹۲][۱۹۳]
در میان ۱۵ حزب و گروه سیاسی کردستان ایران از جمله «حزب دمکرات کردستان ایران»، «حزب دمکرات کردستان»، «حزب کومله کردستان ایران» و «پژاک» به عنوان احزاب تأثیرگذار از برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق حمایت کرده‌اند. حتی پژاک هم پذیرفته است به آراء مردم کردستان عراق در همه‌پرسی احترام بگذارد.[۱۹۴]
کندن خندق (کَندَگ)
ویرایشمسئولان اقلیم کردستان عراق اعلام کردند که این اقلیم با حفر خندقی طولانی از مرزهای سوریه تا مرز ایران، خود را از مناطق متشنج جدا می‌کند و هم‌اکنون عملیات حفر این خندق از مرزهای اربیل، موصل و اطراف کرکوک و دهوک آغاز شده است. وزارت پیشمرگ اقلیم کردستان عراق اعلام کرد که این اقلیم حفاری خندق را در مرزهای خود با مناطقی که ارتش عراق از آنها عقب‌نشینی کرده است آغاز کرده و این خندق از شهر مرزی ربیعه، سوریه در مرز عراق با سوریه در استان نینوا آغاز و در مرزهای عراق و ایران در شهر جلولا، در استان دیالی پایان می‌یابد.[۱۹۵]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Nadimi, Farzim (10 September 2014). "Iran Is Expanding Its Military Role in Iraq in a Bunch of Ways". Business Insider. Retrieved 27 September 2014.
- ↑ Panda, Ankit (3 February 2015). "Islamic State in Afghanistan: Start of a Turf War?". The Diplomat. Retrieved 4 July 2022.
- ↑ Akbarzai, Sahar; Ehsan, Popalzai; Kottasová, Ivana (3 July 2022). "Taliban labels Islamic State affiliate a 'false sect'". CNN. Retrieved 4 July 2022.
The Taliban has declared the Islamic State affiliate ISIS-K a corrupt "sect" and forbidden Afghans from contact with it.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ "Boko Haram swears formal allegiance to ISIS". Fox News. 8 مارس 2015. Archived from the original on 20 November 2015. Retrieved 15 March 2015 – via Associated Press.
- ↑ "ISIL now controls 'less than 6 percent of Iraq'". Al-Jazeera. 12 April 2017. Retrieved 12 November 2017.
- ↑ "Bustle". Bustle. Retrieved 23 June 2015.
- ↑ "Isis controls over 50% of Syria after taking Palmyra". Newsweek. 21 May 2015. Retrieved 23 June 2015.
- ↑ "As Caliphate Shrinks, ISIS Expected to Head for the Hills". Middle East Online. 12 January 2017. Archived from the original on 10 October 2017. Retrieved 14 January 2017.
- ↑ Helfrich, Kim. "Islamic State moves to Libya's desert valleys after Sirte defeat – defenceWeb".
- ↑ "Boko Haram War Not Yet Over". Leadership. 24 فوریه 2017. Archived from the original on 24 February 2017. Retrieved 24 February 2017.
- ↑ "The regime forces impose their control over about 100 thousand square km of the area of the Syrian territory and the last fighting against the "Islamic State" organization rages8 in Deir Ezzor". SOHR. 12 November 2017. Retrieved 12 November 2017.
- ↑ Tomlinson, Lucas; Griffin, Jennifer. "What comes after Raqqa for ISIS?". Fox News.
- ↑ Usher, Sebastian. "Iraq declares war with Islamic State is over". BBC.
- ↑ "Caliphate defeated but IS remains a threat". BBC.
- ↑ Abdelhak Mamoun. "ISIS leader al-Baghdadi is incapacitated, says The Guardian". Iraq news, the latest Iraq news. Retrieved 14 May 2015.
- ↑ "Report: A former physics teacher is now leading ISIS – Business Insider". Business Insider. 23 April 2015. Retrieved 14 May 2015.
- ↑ Hubbard, Ben; Schmitt, Eric (27 August 2014). "Military Skill and Terrorist Technique Fuel Success of ISIS". The New York Times. Retrieved 21 October 2014.
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ Alessandria Masi (11 November 2014). "If ISIS Leader Abu Bakr al-Baghdadi Is Killed, Who Is Caliph Of The Islamic State Group?". International Business Times. Retrieved 14 May 2015.
- ↑ Matt Bradley and Ghassan Adnan in Baghdad, and Felicia Schwartz in Washington (10 November 2014). "Coalition Airstrikes Targeted Islamic State Leaders Near Mosul". The Wall Street Journal.
- ↑ "Kadyrov Claims Red-Bearded Chechen Militant al-Shishani Dead". ElBalad. 14 نوامبر 2014. Archived from the original on 28 January 2015.
- ↑ "Kadyrov Says Islamic State's Leader From Georgia Killed". Radio Free Europe/Radio Liberty. 14 November 2014.
- ↑ "U.S. confirms death of ISIS operative Omar al-Shishani". CNN. 14 March 2016. Retrieved 14 March 2016.
- ↑ ABC News. "Top ISIS Commander 'Omar the Chechen' Believed Dead After Airstrike". ABC News. Retrieved 14 April 2016.
- ↑ "Statement from Pentagon Press Secretary Peter Cook on Nov. 13 airstrike in Libya > U.S. DEPARTMENT OF DEFENSE > News Release View". Defense.gov. Retrieved 2015-12-10.
- ↑ "Abubakar Shekau's Boko Haram Faction Confirms Death Of Leader, Issues Fresh Threats". Sahara Reporters. 15 June 2021. Retrieved 16 June 2021.
- ↑ Crowley, Michael (18 August 2014). "Obama la Mission Creep in Iraq". Time.
- ↑ Welch, William M (3 September 2014). "US sending 350 more troops to Iraq". USA Today.
- ↑ "2,300 U.S. Marines deploy new quick-reaction force in Kuwait".
- ↑ Lamothe, Dan (19 July 2014). "US companies pulling contractors from Iraqi bases as security crumbles". The Washington Post. Retrieved 13 August 2014.
- ↑ Nissenbaum, Dion (3 February 2014). "Role of US Contractors Grows as Iraq Fights Insurgents". The Wall Street Journal. Retrieved 13 August 2014.
- ↑ "US airstrikes in Syria", ABC News, Go
- ↑ "The A-10 Thunderbolt, Saved By Congress, Joins Airstrikes Against ISIS In Syria". International Business Times. September 23, 2014. Retrieved October 11, 2014.
- ↑ "Raptors, bombers & drones: How US-led ISIS strikes caused carnage in Syria". RT. Retrieved 25 September 2014.
- ↑ Capaccio, Tony (10 October 2014). "Pentagon Says Islamic State Fight Costs $7.6 Million/Day". Bloomberg.com. Retrieved 13 October 2014.
- ↑ Rush, James (6 October 2014). "Isis air strikes: US brings in Apache helicopters as British jets target militants in Iraq". Independent.co.uk. Archived from the original on 9 December 2018. Retrieved 8 October 2014.
- ↑ "Predator drones being flown over Isil's Syrian 'capital'". The Daily Telegraph. September 8, 2014. Retrieved October 11, 2014.
- ↑ "Reaper drones pinpoint Jihadi John: Terrorist has been tracked by British forces but security chiefs fear 'kill or capture' mission would end in failure". دیلی میل. October 4, 2014. Retrieved October 11, 2014.
- ↑ ۳۸٫۰ ۳۸٫۱ Cooper, Hayden (5 October 2014). "Australians back air strikes against Isis in Iraq by three to one, poll shows". TheGuardian.com. Retrieved 5 October 2014.
- ↑ "Australia says ready to strike ISIL in Iraq". AlJazeera.com. 3 October 2014. Retrieved 6 October 2014.
- ↑ Bree, Max (9 October 2014). "Largest group in decades". Air Force. Australian Department of Defence. p. 3. Retrieved 7 October 2014.
- ↑ McGuirk, Rod (3 October 2014). "Australia says it will launch airstrikes in Iraq". NavyTimes.com. Associated Press. Archived from the original on 5 October 2014. Retrieved 5 October 2014.
- ↑ Radulova, Lillian (1 September 2014). "Australian military transport plane 'shot at' by Islamic State fighters in northern Iraq while delivering aid". DailyMail.co.uk. Retrieved 5 October 2014.
- ↑ ۴۳٫۰ ۴۳٫۱ ۴۳٫۲ "House approves combat mission against ISIS". ctvnews.ca. 7 October 2014. Retrieved 7 October 2014.
- ↑ "ISIS in Iraq: Canada to send special ops soldiers as advisers". cbc.ca. 4 September 2014. Retrieved 7 October 2014.
- ↑ "MPs vote to join U.S. -led bombing campaign against ISIL". canada.com. 7 October 2014. Archived from the original on 29 November 2014. Retrieved 7 October 2014.
- ↑ "Canadian transport planes join military effort in Iraq". thestar.com. 15 August 2014. Retrieved 7 October 2014.
- ↑ Dánsko vyšle sedm stíhaček proti Islámskému státu v Iráku (به چکی), Czech Republic: Český noviny.
- ↑ "La France renforce son dispositif militaire en Irak avec trois Rafale". Le Monde.fr. Retrieved 8 October 2014.
- ↑ "Germany Sending 40 Soldiers to Iraqi Kurdistan". Naharnet. 13 September 2014.
- ↑ «Iraq, tornano i soldati italiani. Pinotti: È nostro dovere intervenire». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اكتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۸ اكتبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در
|بازبینی=،|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامrainews.itوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ "Dutch Parliament commits soldiers, F-16s to fight ISIS in Iraq". NL Times. Archived from the original on 2 April 2016. Retrieved 28 September 2014.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامrudaw.netوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامpolitica.elpais.comوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ "Two more UK Tornados to join fight against Islamic State". BBC.com. 2 October 2014. Retrieved 5 October 2014.
- ↑ http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/islamic-state/11165898/Reaper-drones-sent-to-battle-Isil.html
- ↑ "ISIS, Inc. – Jihadists attract investors, fighters with annual reports & glossy PR". RT. Retrieved 3 October 2014.
- ↑ Beauchamp, Zack (23 September 2014). "Iran is fighting on the Iraqi government's side". Vox. Retrieved 26 September 2014.
- ↑ "Iran Is Expanding Its Military Role In Iraq In A Bunch Of Ways". Business Insider. Retrieved 16 October 2014.
- ↑ "CIA: Islamic State group has up to 31,500 fighters". Archived from the original on 18 October 2014. Retrieved 18 October 2014.
- ↑ http://www.bbc.com/news/world-middle-east-29660029
- ↑ http://www.ibtimes.co.uk/isis-syria-news-iraqi-pilots-training-isis-fighters-fly-captured-planes-1470514
- ↑ http://mideasti.blogspot.com/2014/06/the-fight-for-samarra-did-isis-use.html
- ↑ http://edition.cnn.com/2014/08/24/opinion/bergen-schneider-drones-isis/
- ↑ http://www.nytimes.com/video/world/middleeast/100000003082541/footage-from-an-isis-drone.html
- ↑ http://www.usnews.com/news/articles/2014/06/11/why-is-jabhat-al-nusra-no-longer-useful-to-turkey
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۴.
- ↑ UN Casualty Figures
- UN Casualty Figures for the Month of January 2014 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of February 2014 بایگانی‌شده در ۳ اوت ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of March 2014 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of April 2014 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of May 2014 بایگانی‌شده در ۱۹ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of June 2014 بایگانی‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of July 2014 بایگانی‌شده در ۱۹ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of August 2014 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of September 2014 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of October 2014 بایگانی‌شده در ۳ اوت ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of November 2014 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of December 2014 بایگانی‌شده در ۵ ژانویه ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of January 2015 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of February 2015 بایگانی‌شده در ۲۷ ژوئن ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of March 2015 بایگانی‌شده در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of April 2015 بایگانی‌شده در ۱۳ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of May 2015 بایگانی‌شده در ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of June 2015 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of July 2015 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of August 2015 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of September 2015 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of October 2015 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of November 2015 بایگانی‌شده در ۳ اوت ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of December 2015 بایگانی‌شده در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of January 2016 بایگانی‌شده در ۲۲ ژوئن ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of February 2016 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of March 2016 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of April 2016 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of May 2016 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of June 2016 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of July 2016 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of August 2016 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of September 2016 بایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of October 2016 بایگانی‌شده در ۳ اوت ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- UN Casualty Figures for the Month of November 2016 بایگانی‌شده در ۲۰ دسامبر ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
- UN Casualties Figures for Iraq for the Month of December 2016 بایگانی‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
- ↑ "احصائیة رسمیة: 1997 العدد الکلی لمفقودی مجزرتی سبایکر وبادوش". Rudaw. Retrieved 11 June 2015.
- ↑ *Syria HR report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Reuters Syria Crisis Military بایگانی‌شده در ۲۷ مارس ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- Dailystar Base lost
- Almasdarnews Al Shaar gas fields بایگانی‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- nmedia Report بایگانی‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
- Syria HR Report
- HRW Report
- Independent Army General Ghassan
- NDTV Syria army, Kurds Hasakeh City
- Syria HR Report
- Syria HR Report Yarmouk
- HR Report
- Aranews Syrian Army Aleppo بایگانی‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- Almasdarnews Kuweires air base بایگانی‌شده در ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- WSJ Report
- Syria HR Report
- Almasdarnews Syrian army Palmyra بایگانی‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- Syria HR Report
- Almasdar News Al-Bab بایگانی‌شده در ۹ اکتبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- Hindustantimes Attacks North Syria
- Almasdar News Eastern Aleppo بایگانی‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine
- Almasdar News 9 East Aleppo bombing بایگانی‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- Sputnik news Al Qaryatayn
- Townhall Palmyra retake
- Almasdar News Deir-ezzor losses بایگانی‌شده در ۲۶ مه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Almasdar News Deir-ezzor بایگانی‌شده در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- [۱]
- Syria HR Report
- Almasdarnews ISIS counter offensive بایگانی‌شده در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
- Almasdarnews ISIS eastern Homs بایگانی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
- Syria HR Report
- Syria HR Report
- Almasdarnews east Hama بایگانی‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
- Ahram Battle for Syria gas field بایگانی‌شده در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
- sacbee Syria fights to free gas field بایگانی‌شده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- Dailystar 60 syria soldiers
- Syria HR Report Archive
- Syria HR Report Archive
- ↑ http://www.kurdistan24.net/en/news/0dafe596-6536-49d7-8e23-e52821742ae9
- ↑ ۷۲٫۰ ۷۲٫۱ "Iraq 2015: A Catastrophic Normal". Retrieved 14 April 2016.
- ↑ "Kurds needs arms to fight against ISIS – Business Insider". Business Insider. 5 June 2015. Retrieved 11 June 2015.
- ↑ "Ministry: 1,300 Peshmerga dead since start of war with ISIS".
- ↑ "Egypt: ISIS attack kills 15 security personnel in north Sinai". Retrieved 20 March 2016.
- ↑ ۷۶٫۰ ۷۶٫۱ "Chad troops killed in Boko Haram counter-attack". News24.
- ↑ "11 Chadian soldiers killed in Boko Haram attack: army". AFP. 6 October 2015.
- ↑ The Christian Science Monitor. "Nigerian troops rescue more Boko Haram captives from forest redoubt (+video)". The Christian Science Monitor.
- ↑ "Boko Haram kills one in north Cameroon attack -army". reuters.com. 17 March 2015. Archived from the original on 23 November 2018. Retrieved 24 May 2023.
- ↑ "Suicide attacks killed at least 13 in northern Cameroon". Reuters. 13 July 2015.
- ↑ "Nigerian military claims destruction of 10 Boko Haram camps". Fox News. 18 مه 2015. Archived from the original on 24 September 2015. Retrieved 3 August 2015.
- ↑ Babak Dehghanpisheh (3 August 2014). "Iran's elite Guards fighting in Iraq to push back Islamic State". Reuters.
- ↑ Amir Vahdat (25 June 2014). "3 Iranian troops killed in attack near Iraq border". Navy Times. Archived from the original on 25 June 2014.
- ↑ "Senior Iranian military adviser killed in Iraq". alarabiya.net.
- ↑ "29 Iranian soldiers killed in Iraq in a month: Reports". Middle East Eye. 5 January 2015.
- ↑ Wong, Kristina (22 October 2015). "Pentagon confirms first US combat death against ISIS". thehill.com. Retrieved 9 June 2017.
- ↑ ۸۷٫۰ ۸۷٫۱ "The Isis-US kill ratio is extremely one-sided". independent.co.uk. 5 September 2016. Retrieved 9 June 2017.
- ↑ Calamur, Krishnadev. "The American Casualties in the Fight Against ISIS". theatlantic.com. Retrieved 9 June 2017.
- ↑ "US special forces soldier killed in Afghanistan operation against ISIS". foxnews.com. 9 April 2017. Retrieved 9 June 2017.
- ↑ "2 US Army soldiers killed fighting ISIS in Afghanistan". foxnews.com. 27 April 2017. Retrieved 9 June 2017.
- ↑ Marszal, Andrew (23 July 2015). "Turkey tanks open fire on Isil over Syria border after soldier killed". The Telegraph. London. Retrieved 24 July 2015.
- ↑ "ISIL connection in attack against Turkish security forces". The Daily Sabah Turkey. 25 March 2014. Archived from the original on 25 December 2018. Retrieved 7 March 2016.
- ↑ "Turkish soldier killed in cross-border fire from ISIS territory in Syria".
- ↑ "Turkey hits ISIL positions in northern Iraq after Turkish soldier killed – MIDEAST". Retrieved 14 April 2016.
- ↑ "109 Boko Haram fighters dead' after first attack on Niger". AFP. Retrieved 6 February 2015.
- ↑ "BBC News – Saudi guards killed in attack on Iraq border". BBC News.
- ↑ "Hero of Russian Special Forces Killed in Syria Operation". Sputnik News. 25 March 2016. Retrieved 14 April 2016.
- ↑ BBC News. "Syria conflict: Russian helicopter crashes, killing two crew". Retrieved 13 April 2016.
- ↑ "Four Russian servicemen killed in car blast in Syria". TASS. 20 February 2017. Retrieved 21 February 2017.
- ↑ "Глава Кабардино-Балкарии подтвердил гибель двадцатого российского военного в Сирии". Retrieved 12 August 2016.
- ↑ "Andrew Joseph Doiron of Moncton, N.B. , killed in Iraq". CBC News. 7 March 2015. Retrieved 7 March 2015.
- ↑ "Jordan pilot hostage Moaz al-Kasasbeh 'burned alive'". BBC News. 3 February 2015.
- ↑ "Once promised paradise, ISIS fighters end up in mass graves". The Straits Times. 15 October 2017. Retrieved 11 December 2017.
- ↑ "The Global Coalition – Working To Defeat ISIS". US Department of State. 6 February 2019. Retrieved 11 May 2019.
- ↑ "SpecOps Commander: 60,000 ISIS Fighters Killed by US Troops". military.com. 14 February 2017.
- ↑ "Al-Ghasri: 2500 IS radicals were killed in Sirte battle". Libya Observer. 19 December 2016. Retrieved 11 November 2016.
- ↑ "U.S. says 300 Islamic State fighters killed in Afghan operation". Reuters. Retrieved 10 August 2016.
- ↑ "Egyptian air strikes in Libya kill dozens of Isis militants". The Guardian. Retrieved 17 February 2015.
- ↑ "SIRTE, Libya: Islamic State fighting in Libya's Sirte claims at least 19 lives – Middle East – McClatchy DC". McClatchy DC. Archived from the original on 23 June 2015. Retrieved 23 June 2015.
- ↑ "US jets target senior IS leader in attack on Libya camp". Middle East Eye. Retrieved 14 April 2016.
- ↑ ۱۱۱٫۰ ۱۱۱٫۱ ۱۱۱٫۲ "About 3 thousand citizens were killed by the International Coalition warplanes in Syria within about 10700 persons who were killed during 38 months of their military operations in Syria". SOHR. 23 November 2017. Retrieved 11 December 2017.
- ↑ "U.S. Airstrike Kills More Than 100 al-Qaida Fighters in Syria". US Department of Defense. 20 January 2017.
- ↑ "US-led air strikes hit al-Qaeda affiliate in Syria". Reuters. 6 November 2014. Retrieved 9 November 2014.
- ↑ "Pentagon: 11 al Qaeda terrorists killed in airstrikes near Idlib, Syria | FDD's Long War Journal". www.longwarjournal.org. 8 February 2017.
- ↑ "Air strikes kill 12 fighters in Syria's Idlib: monitor". Reuters. 3 February 2017. Archived from the original on 4 May 2022.
- ↑ "Iraq 2014: Civilian deaths almost doubling year on year". Retrieved 14 April 2016.
- ↑ "2142 civilian citizens among the 4000 people executed by the "Islamic state" during the 20th month of announcing the "Caliphate State" in Syria". SOHR. 1 March 2016. Archived from the original on 10 April 2017.
- ↑ https://airwars.org/conflict/coalition-in-iraq-and-syria/
- ↑ https://airwars.org/conflict/russian-military-in-syria/
- ↑ http://www.syriahr.com/en/?p=120851
- ↑ "Civilians killed as Egypt launches air strikes in Libya". Al Jazeera English. Retrieved 17 February 2015.
- ↑ ۱۲۲٫۰ ۱۲۲٫۱ "Isis: Worst refugee crisis in a generation as millions flee Islamic State in Iraq and Syria". International Business Times. Retrieved 10 July 2015.
- ↑ Lister, Charles; Fellow, ContributorSenior; Institute, Middle East; Consultant, Senior; Initiative, The Shaikh Group's Syria Track II Dialogue (2014-08-07). "Not Just Iraq: The Islamic State Is Also on the March in Syria". HuffPost (به انگلیسی). Retrieved 2021-04-25.
{{cite web}}:|نام2=has generic name (help) - ↑ McKay، Hollie (۲۰۱۷-۱۲-۰۵). «Trump, Mattis turn military loose on ISIS, leaving terror caliphate in tatters». Fox News (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۲۵.
- ↑ Staff, Reuters (2015-10-26). "Syrian rebels to Russia: Stop bombing us" (به انگلیسی). Retrieved 2021-04-25.
- ↑ "UN report says ISIL gaining ground in Libya". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-04-25.
- ↑ McKay، Hollie (۲۰۱۷-۱۲-۰۵). «Trump, Mattis turn military loose on ISIS, leaving terror caliphate in tatters». Fox News (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۲۵.
- ↑ "ISIL 'caliphate' totally eliminated: SDF". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-04-25.
- ↑ Lederer، Edith M. (۲۰۲۰-۰۸-۲۵). «Over 10,000 Islamic State fighters active in Iraq, Syria as attacks 'significantly' increase: UN». Military Times (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۲۵.
- ↑ «UN official calls ISIS commanders war crimes suspects». Deutsche Welle. ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۴.
- ↑ «اوباما: همه گزینه‌ها برای کمک به عراق باز است». بخش فارسی دویچه‌وله. دریافت‌شده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ «UN 'may include' Isis on Syrian war crimes list». بی‌بی‌سی. ۲۶ ژوئیه ۲۰۱۴.
- ↑ «"داعش ISIL" ISIS محصول و تولید کجا است؟». پارسی. پارامتر
|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - ↑ Security Council. «Security Council 7242nd Meeting». شورای امنیت بخش اسناد. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۴.
- ↑ "Foreign Terrorist Organizations". Bureau of Counterterrorism. United States Department of State. Retrieved 28 July 2014.
- ↑ "Proscribed Terrorist Organisations" (PDF). Home Office. 20 June 2014. Retrieved 31 July 2014.
- ↑ «BNPT Declares ISIS a Terrorist Organization».
- ↑ ۱۳۸٫۰ ۱۳۸٫۱ رویترز: ایران به دنبال معامله بر سر داعش و مذاکرات هسته‌ای است بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ آمریکا: ائتلافی با حضور 40 کشور علیه داعش تشکیل داده‌ایم، اما ایران در این ائتلاف نیست خبرگزاری انتخاب
- ↑ اعلام آمادگی کشورهای عرب برای همکاری با آمریکا علیه 'داعش' بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ جان کری برای مقابله با 'داعش' با وزرای خارجه عرب رایزنی می‌کند بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ اوباما: داعش در سوریه هم تعقیب خواهد شد بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ کری در عراق: جهان نمی‌تواند شاهد گسترش شرارت داعش باشد بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ «حملات هوایی آمریکا و متحدانش به مواضع داعش در سوریه آغاز شد». بخش فارسی دویچه وله. دریافت‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «"تلفات و خسارت سنگین" حملات آمریکا علیه مواضع داعش». بخش فارسی دویچه وله. دریافت‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «واکنش‌ها به حمله هوایی آمریکا و چند کشور عربی به مواضع داعش در سوریه». بخش فارسی بی‌بی‌سی. دریافت‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ اعلام رسمی کاخ سفید در مورد جنگ با داعش خبرگزاری انتخاب
- ↑ اعزام 3 هزار تفنگدار دریایی آمریکا برای آزادسازی موصل خبرگزاری انتخاب
- ↑ «موشک‌های شلیک شده از خزر بر فراز کردستان عراق+فیلم». Fars News Agency. ۲۰۱۵-۱۰-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۱۰-۰۸.
- ↑ مالکی شماری از فرماندهان ارتش را برکنار کرد؛ "به‌زودی مردم را از واقعیت‌ها مطلع می‌کنم" ایسنا
- ↑ استاندار نینوا: تکبر اقلیم کردستان و دولت مرکزی باعث سقوط موصل شد ایسنا
- ↑ به پیش‌روی‌های خود ادامه دهید جنگ هنوز تمام نشده ... ایسنا
- ↑ «فتوای آیت‌الله سیستانی: سلاح به دست بگیرید و در برابر داعش دفاع کنید». بخش فارسی دویچه‌وله. دریافت‌شده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ «ساندی تایمز ادعا کرد: ژنرال سلیمانی، فرمانده ارتش از هم فروپاشیده عراق و عملیات دفاع از بغداد». وبگاه انتخاب. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۴.
- ↑ ساندی تایمز: قاسم سلیمانی فرماندهی دفاع از بغداد را برعهده گرفته است دویچه‌وله فارسی
- ↑ سایه قاسم سلیمانی در کردستان عراق بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ وال‌استریت ژورنال: قاسم سلیمانی با حرکت‌های آمریکا مقابله می‌کند
- ↑ جزئیات نیویورک تایمز از نقش قاسم سلیمانی در عراق بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ آماده‌باش نیروی زمینی ارتش در مرزهای غربی کشور بایگانی‌شده در ۱ فوریه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine خبرگزاری انتخاب
- ↑ ردپای سپاه قدس در عراق پررنگ‌تر شده است دویچه‌وله فارسی
- ↑ کشته شدن یک خلبان ایرانی در "دفاع از سامرا" دویچه‌وله فارسی
- ↑ ردپای سپاه قدس در عراق پررنگ‌تر شده است دویچه‌وله فارسی
- ↑ موضع رسمی حسن روحانی: تنها در صورت درخواست دولت عراق، به این کشور کمک نظامی خواهد شد دویچه‌وله فارسی
- ↑ ارسال اسلحه به گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در عراق دویچه‌وله فارسی
- ↑ ارسال جت جنگنده سوخو ۲۵ از سوی ایران به عراق دویچه‌وله فارسی
- ↑ «اشتباه محاسباتی قاسم سلیمانی ایران را به لبه پرتگاه برده است» دویچه‌وله فارسی
- ↑ ورود 200 نیروی ویژه ایرانی به کرکوک برای نابودی داعش بایگانی‌شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine خبرگزاری انتخاب
- ↑ پیکر مطهر یک شهید مدافع حرم در شیراز تشییع شد
- ↑ ۱۶۹٫۰ ۱۶۹٫۱ ۱۶۹٫۲ ۱۶۹٫۳ «پیکر 4 شهید در اصفهان تشییع شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئیه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۸. کاراکتر soft hyphen character در
|نشانی=در موقعیت 94 (کمک) - ↑ پیکر شهید حمید رضا زمانی در اسلامشهر تشییع شد
- ↑ ۱۷۱٫۰ ۱۷۱٫۱ تصویری/ تشییع پیکر دو تن از سادات مدافع حرم در قم[پیوند مرده]
- ↑ ۱۷۲٫۰ ۱۷۲٫۱ ۱۷۲٫۲ مراسم تشییع سه شهید مدافع حرم در قم
- ↑ «تشییع باشکوه شهید مدافع حرم در حرم حضرت معصومه (س) + تصاویر». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژانویه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۷.
- ↑ حکم آیت‌الله مکارم شیرازی برای دفاع از عراق ایسنا
- ↑ ایران حمله هوایی به داعش در عراق را «تأیید کرد» رادیو فردا
- ↑ روزنامه گاردین: مقام ایرانی حمله به داعش در عراق را تأیید کرد بی‌بی‌بی فارسی
- ↑ گاردین: ایران حمله هوایی به مواضع «دولت اسلامی» را تأیید کرد دویچه‌وله فارسی
- ↑ ایران روزانه 140 تن تجهیزات نظامی به عراق می‌فرستد دیپلماسی ایرانی
- ↑ روزنامه اطلاعات ۶ تیر ۱۳۹۳
- ↑ «روابط به هم تنیده داعش، طالبان و القاعده با رژیم ایران». alarabiya.
- ↑ «ایران و نظام اسد در تأسیس داعش و حمایت از القاعده، دست دارند». alarabiya.
- ↑ «آیا قاسم سلیمانی نقشی ویژه در فروپاشی خلافت داعش داشت؟». دویچه وله آلمان.
- ↑ سرلشکر شیرکو رئوف گفت که نیروهای پیشمرگ در پایگاه نظامی تل الورد ایسنا
- ↑ در پی تسلط اعضای داعش بر شهر تکریت به‌طور کامل درگیری‌های دیگری ایسنا
- ↑ دختران کرد آماده نبرد با داعش دویچه‌وله فارسی
- ↑ ۱۸۶٫۰ ۱۸۶٫۱ تأکید کری بر اتحاد عراقی‌ها در میان اشاره کردها به تلاش برای استقلال بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ ۱۸۷٫۰ ۱۸۷٫۱ تقاضای بارزانی از پارلمان کردستان برای آمادگی برای رفراندوم استقلال خبرگزاری انتخاب
- ↑ فراخوان رئیس اقلیم کردستان عراق به تدارک برگزاری همه‌پرسی استقلال دویچه‌وله فارسی
- ↑ اعلام حمایت نتانیاهو از استقلال کردستان عراق دویچه‌وله فارسی
- ↑ رهبر کردهای سوریه: جدایی کردها از عراق را تأیید نمی‌کنیم خبرگزاری انتخاب
- ↑ معاون وزارت خارجه ایران: هرگز اجازه نمی‌دهیم عراق تجزیه شود بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ السیسی: استقلال کردستان عراق «فاجعه» است خبرگزاری انتخاب
- ↑ عبدالفتاح سیسی: به آمریکا و اروپا در مورد کمک به داعش هشدار داده بودم/به اینها گفته بودم، این گروه بعد از سوریه به سمت عراق، اردن و عربستان خواهد آمد خبرگزاری انتخاب
- ↑ احزاب کرد ایرانی درباره استقلال کردستان عراق چه می‌گویند؟ دویچه‌وله فارسی
- ↑ کردهای عراق در حال حفر خندق در مرزهای خود خبرگزاری انتخاب
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «2014 military intervention against the Islamic State of Iraq and the Levant». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۱۴.