نشان‌ها و جایزه‌های نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران

نشان‌ها و جوایز نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مجموعه‌ای از نشان‌های نظامی هستند که به نظامیان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با توجه به سابقه عملکردشان اعطا می‌شود. یکی از رایج‌ترین انواع جایزه‌ها «نشان» است. نشان، نمادی است که با موافقت فرمانده کل نیروهای مسلح، برابر مقررات و به منظور قدردانی، تشویق و تقویت روحیه به نیروهای مسلح اعطا می‌گردد.[۱] دریافت‌کنندگان اجازه خواهند داشت که این نشان‌ها را بر روی لباس همسان خود مطابق دستورالعمل خاص هر نشان نصب کنند.[۲] پیش از انقلاب اسلامی، نشان‌ها و جایزه‌های مختلف نظامی وجود داشته و مورد استفاده قرار می‌گرفت. پس از انقلاب، ضمن منسوخ شدن بسیاری از نشان‌های دوران شاهنشاهی، عنوان‌های جدیدی برای قدردانی از تلاش‌های نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران طرح‌ریزی شد.[۳] از میان نشان‌های افتخار نظامی که توسط ارتش شاهنشاهی ایران ایجاد شده بود، نشان‌های ذوالفقار، دانش، رازی، هنر و ورزش همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد.[۴] اولین مراسم اعطای نشان‌های نظامی به فرماندهان ایرانی جنگ ایران و عراق در ۵ مهر ۱۳۶۸ سالروز عملیات ثامن‌الائمه انجام شد.[۵]

نشان‌های نظامی یک امیر ایرانی.
سیزم، نبرد کوهستان، هیئت معارف جنگ.
ردیف اول: نشان جهاد، نشان ورزش.
ردیف دوم: دوره عالی، دوره علوم استراتژیک، نشان دانش.
ردیف سوم: دوره سوم دانشگاه افسری، دوره دوم دانشگاه افسری، دوره مقدماتی.

نتایج به دست آمده از یک پژوهش در میان دانشجویان دانشگاه افسری امام علی نشان می‌دهد که ابعاد، ساختار ظاهری، میزان ارزش، مفاهیم و فلسفه‌های وجودی آرم‌ها، علایم، نشان‌ها و درفش‌های نظامی با میزان روحیه و اعتماد به نفس نظامیان رابطهٔ مستقیمی دارد.[۶]

ترتیب استفاده از نشان‌ها بر روی لباس (سینه و بازو) ویرایش

ترتیب استفاده از نشان‌ها بر روی لباس به صورت زیر است:

  • سینه و بازو.
  1. نشان‌های عالی افتخار (سینه).
  2. نشان‌های اختصاصی مهارت و خدمت (سینه و بازو).
  3. نشان‌های ورزش‌های نظامی (سینه و بازو).

نشان‌های عالی افتخار ویرایش

نام درجه‌ها نشانه‌نما نوع اولین اعطا دریافت‌کنندگان
نشان فتح درجه ۱   مدال نواری ۵ مهر ۱۳۶۸ رزمندگان نبردهایی با پیروزی چشم‌گیر
درجه ۲  
درجه ۳  
نشان نصر درجه ۱   مدال نواری ۲ خرداد ۱۳۷۹ نیروهای مؤثر در خدمات رزمی، فعالیت‌های پشتیبانی و نیز ایثارگران و جانبازان
درجه ۲  
درجه ۳  
نشان شفا درجه ۱   مدال نواری ۵ تیر ۱۴۰۰ امدادگرانی که به منظور حفظ جان نیروهای رزمنده خود را به خطر انداخته‌اند
درجه ۲  
درجه ۳  

نشان‌های اختصاصی مهارت و خدمت ستاد کل نیروهای مسلح ویرایش

آرم‌های دوره‌های تحصیلی
آرم‌های بازو

نشان ورزش‌های نظامی ویرایش

  1. آمادگی جسمانی نظامی (سینه).
  2. بدنسازی نظامی.
  3. تیراندازی (سینه).
  4. کاراته نظامی (سینه).
  5. جودونظامی (بازو).
  6. چتربازی نظامی درجه۱، درجه۲ و درجه۳ (سینه).

نشان‌های اختصاصی مهارت و خدمت مشترک:(ارتش، سپاه، فراجا) ویرایش

نشان‌ها
نشان‌های تشویقی
نشان‌های اعطا شده به سبب رشادت در جنگ

  نشان ذوالفقار

  نشان ایثار

  نشان جانبازی

  نشان شجاعت

نشان‌های لیاقت و مهارت

  نشان جهاد

  نشان سربلندی

  نشان لیاقت

  نشان دانش

  نشان رازی

  نشان هنر

  نشان ورزش

نشانه‌ها[۷]
نشانه‌های تخصصی
نشانه‌های تحصیلات عالی نظامی

  دوره علوم استراتژیک

  دوره دافوس

نشانه‌های دوره‌های ویژه

  دوره سرپرستی

  دوره عالی

  دوره تخصصی

  دوره مقدماتی

نشانه‌های دوره‌های دانشگاه افسری

  دوره نظامی (ارضی)

  دوره دوم دانشگاه افسری

  دوره اول دانشگاه افسری

  دوره آموزشگاه نظامی

  دکتری

  کارشناسی ارشد

  کارشناسی

  کاردانی

آرم‌های بازو
آرم‌های سینه
آرم‌های چتربازی

نشان‌های اختصاصی مهارت و خدمت ارتش جمهوری اسلامی ایران ویرایش

آجا ویرایش

آرم‌های کلاه
آرم‌های سینه
آرم‌های دوره‌های تحصیلی
آرم‌های بازو
آرم‌های ماده ۵۲ قانون ارتش

نزاجا ویرایش

آرم‌های سینه
یگان حافظ صلح سازمان ملل متحد در ایران (کلاه آبی‌ها)
آرم‌های بازو
آرم‌های تکاوری
آرم‌های چتربازی
آرم‌های دوره‌های تحصیلی

هوانیروز ویرایش

بال‌های خلبانی
پچ‌های خلبانی

نداجا ویرایش

آرم‌های سینه
آرم‌های بازو
آرم‌های دوره‌های تحصیلی

هوادریا ویرایش

بال‌های خلبانی
پچ‌های خلبانی

نهاجا ویرایش

بال‌های خلبانی
پچ‌های خلبانی
آرم‌های بازو
بال‌های رسته
آرم‌های دوره‌های تحصیلی

نپاجا ویرایش

بال‌های پدافندی
آرم‌های بازو
آرم‌های دوره‌های تحصیلی

نشان‌های اختصاصی مهارت و خدمت سپاه پاسداران ویرایش

آرم‌های کلاه
آرم‌های سینه
آرم‌های دوره‌های تحصیلی

نزسا ویرایش

بال‌های خلبانی
آرم‌های بازو

ندسا ویرایش

آرم‌های بازو

نهسا ویرایش

بال‌های خلبانی

نشان‌های اختصاصی مهارت و خدمت فرماندهی انتظامی ویرایش

نشانه‌ها
نشانه‌های تخصصی
نشانه‌های دوره‌های ویژه
  دوره سرپرستی

  دوره تخصصی

نشانه‌های دوره‌های دانشگاه علوم انتظامی امین
  دوره عمومی انتظامی (گروه افسران)

  دوره عمومی انتظامی (گروه کارمندان)

  دوره عمومی انتظامی (گروه درجه‌داران)

  دوره علوم و فنون انتظامی (کاردانی)

  دوره علمی

  دوره آموزش متوسطه

  دوره کارشناسی مقدماتی علوم و فنون انتظامی

  دوره کارشناسی ارشد عالی علوم و فنون انتظامی

نشانه‌ها
نشانه‌های تخصصی
نشانه‌های تحصیلات عالی نظامی
  دوره عالی امنیت استراتژیک

  دوره فرماندهی و مدیریت عالی

  دکتری

  کارشناسی ارشد

  کارشناسی

  کاردانی

آرم‌های کلاه
آرم‌های سینه
آرم‌های دوره‌های تحصیلی
بال‌های خلبانی
پچ‌های خلبانی

جستارهای وابسته ویرایش

یادداشت‌ها ویرایش

پی‌نوشت‌ها ویرایش

منابع ویرایش

  • آفتاب نیوز.
  • آرم و نشان‌های ورزشی.
  • پورصفا، مهدی (۳۰ دی ۱۳۹۲). «از «اقدس» تا «فتح»؛ مدال‌هایی که بر سینه سرداران ایرانی نشسته‌است». خبرگزاری فارس. ۱۳۹۲۱۰۲۹۰۰۰۴۸۹. دریافت‌شده در ۴ مرداد ۱۳۹۷.
  • فقیهی‌پور، جواد؛ افشارپور، منصور (زمستان ۱۳۸۹). «بررسی میزان تأثیرگذاری آرم، علایم، نشان و درفش نظامی بر روحیه و اعتماد به نفس نظامیان» (PDF). فصلنامه مدیریت نظامی. دانشگاه افسری امام علی. ۱۰ (۴۰): ۱۲۵–۱۷۶. شاپا 1735-5699. دریافت‌شده در ۱۰ مرداد ۱۳۹۷.
  • Raw-Rees, Owain (May–June 2008). "Awards of the Islamic Republic of Iran" (PDF). JOMSA (به انگلیسی). Orders & Medals Society of America. 59 (3): 14–16. ISSN 0025-6633. Retrieved 26 July 2018.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:فرمت پارامتر تاریخ (link)
  • Šahīdī, Yaḥyā (2011) [December 15, 1994]. "DECORATIONS". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Fasc. 2 (به انگلیسی). Vol. VII. New York City: Bibliotheca Persica Press. pp. 197–202. Retrieved July 26, 2018. {{cite encyclopedia}}: Unknown parameter |ماه= ignored (help)