پریزم اسم رمز یک برنامهٔ جاسوسی است که آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا آن را پیش می‌برد و آرمان آن گردآوری داده ارتباط اینترنتی از چندین شرکت فراهم‌آورنده خدمات اینترنت در آمریکا است.[۱][۲][۳] این برنامه با نمادگر کنش شنود الکترونیک US-984XN نیز شناخته می‌شود.[۴][۵] بر پایه بخش ۷۰۲ متمم‌های لایحه ۲۰۰۸ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی ۱۹۷۸ پریزم، ارتباطات اینترنتی نگهداری‌شده را با درخواست از شرکت‌های اینترنتی مانند گوگل گردآوری می‌کند تا هرگونه داده را که با شرایط داوری مورد تأیید دادگاه نظارت بر اطلاعات خارجی ایالات متحده آمریکا سازگار باشد واگردانی کند.[۶] آژانس امنیت ملی می‌تواند از این درخواست‌های پریزم برای هدف‌گیری ارتباطاتی استفاده کند که هنگام جابجایی در ستون فقرات اینترنت رمزنگاری شده‌اند تا بدینوسیله بر داده نگهداری‌شده‌ای تمرکز کند که سامانه‌های فیلتر اینترنتی، مدت کوتاهی پیش از آن از رده خارج کرده بودند[۷][۸] و داده‌ای را به‌دست آورد که می‌تواند از میان دیگر چیزها راحت‌تر مدیریت کند.[۹]

نشان‌واره پریزم

پریزم در سال ۲۰۰۷ (میلادی) در آغاز لایحه حمایت از آمریکا ۲۰۰۷ در دوران ریاست‌جمهوری جرج دابلیو بوش آغاز به کار کرد.[۱۰][۱۱] بر پایه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی، پریزم با نظارت دادگاه نظارت بر اطلاعات خارجی آمریکا کار می‌کند.[۱۲] وجود آن ۶ سال بعد در افشاگری‌های جاسوسی گسترده به‌دست ادوارد اسنودن آشکار شد. او هشدار داده بود که گسترش گردآوری انبوه داده بیش از آن است که مردم بدانند و این، کاری "خطرناک" و "مجرمانه" است.[۱۳] این افشاگری‌ها در ۶ ژوئن ۲۰۱۳ (میلادی) در گاردین و واشینگتن پست چاپ شدند. اسناد بعدی نشان دادند که توافق مالی چند میلیون دلار آمریکا بین واحد عملیات منبع ویژه آژانس امنیت ملی و شرکای پریزم وجود دارد.[۱۴]

اسناد نشان می‌دهند که پریزم "منبع شماره یک اطلاعات خام برای گزارش‌های واکاوی آژانس امنیت ملی" است و ٪۹۱ ترافیک اینترنت گردآوری‌شده آژانس امنیت ملی را با پیروی از بخش ۷۰۲ متمم‌های لایحه ۲۰۰۸ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی ۱۹۷۸ فراهم می‌کند.[۱۵][۱۶] اطلاعات درز کرده یک روز پس از آن همه جا پخش شد که معلوم شد دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی به یکی از شرکت‌های زیرمجموعه ورایزن کامیونیکیشنز دستور داده همه تماس‌های تلفنی مشترکان خود را به ابزارهای ردیابی آژانس امنیت ملی بفرستد.[۱۷][۱۸]

مقامات فدرال آمریکا برخی نمودهای پریزم که در گاردین و واشینگتن پست منتشر شده‌اند را انکار کردند و با این ادعا که نمی‌توان بدون حکم دادگاه از این برنامه برای هدف‌گیری مردم درون کشور استفاده کرد، اینکه به پیشگیری از تروریسم کمک کرده، نظارتی مستقل از مدیران اجرایی دولت فدرال، و شاخه‌های قانونی و قضایی بر آن می‌شود، از آن دفاع کنند.[۱۹][۲۰] در ۱۹ ژوئن ۲۰۱۳ رئیس‌جمهور آن هنگام آمریکا باراک اوباما در بازدید از آلمان گفت که عملیات گردآوری داده آژانس امنیت ملی "سامانه محدودی را پدید می‌آورد که به ما توانایی حفاظت از مردممان را می‌دهد."[۲۱]

اتحاد فایو آیز پس از جنگ جهانی دوم پدید آمد تا کشورهای آنگلوسفر که قدرت برتر را در دست دارند بتوانند در هزینه‌ها و همرسانی اطلاعات با یکدیگر همکاری کنند. ...نتیجه این جنگ، پس از چند دهه، پیدایش یک سازمان اطلاعاتی فرا ملی است که حتی به دولت‌های کشورهای خود نیز پاسخگو نیستند.[۲۲]
ادوارد اسنودن

افشای رسانه‌ای پریزم

ویرایش

وجود پریزم در هنگام گفتگوی خبرنگاران واشینگتن پست و گاردین با ادوارد اسنودن (که آن هنگام پیمانکار آژانس امنیت ملی بود) در هنگ کنگ آشکار شد. اسناد درز کرده، دربرگیرنده یک پرونده مایکروسافت پاورپوینت ۴۱ صفحه‌ای است که ۴ صفحه آن در رسانه‌ها منتشر شدند.[۱][۲]

اسناد، چندین شرکت فناوری اطلاعات همکار در پروژه پریزم را نشان می‌دادند. مایکروسافت در ۲۰۰۷، یاهو! در ۲۰۰۸ (میلادی)، گوگل، فیس‌بوک، و پالتاک در ۲۰۰۹ (میلادی)، یوتیوب در ۲۰۱۰ (میلادی)، ای‌اوال، و اسکایپ در ۲۰۱۱ (میلادی)، و اپل در ۲۰۱۲ (میلادی) نمونه‌هایی از این شرکت‌ها هستند.[۲۳] کسی که در واشینگتن پست توضیح می‌داد می‌گفت که "٪۹۸ داده پریزم از یاهو!، گوگل، و مایکروسافت به‌دست می‌آید."[۱]

پرونده پاورپوینت بیان می‌کند که بسیاری از ارتباطات الکترونیکی جهان از آمریکا می‌گذرند. زیرا داده ارتباطی الکترونیک، گرایش دارد که به جای مسیر مستقیم فیزیکی، از کم‌هزینه‌ترین مسیر بگذرد و چون مقدار بسیار زیادی از زیرساخت اینترنت در آمریکا قرار دارد داده اینترنتی زیادی از آمریکا می‌گذرد.[۱۵] این موضوع برای واکاوهای اطلاعاتی آمریکا فرصتی را فراهم می‌آورد که ارتباط هدف‌های خارجی را در هنگامی که داده آن‌ها از آمریکا عبور می‌کند شنود کند.[۲][۱۵]

افشاگری‌های بعدی اسنودن نشان دادند که آژانس‌های اطلاعاتی دولتی مانند ستاد ارتباطات دولت بریتانیا نیز کار شنود گسترده الکترونیک و ردیابی داده ارتباطی و اینترنتی را انجام می‌دهند[۲۴] (که آلمان گفته اگر درست باشد مانند "کابوس" است[۲۵]). همچنین ادعا می‌شود که آژانس امنیت ملی با رخنه به شبکه‌های زیرساخت‌های مردمی دیگر کشورها مانند دانشگاه، بیمارستان، و کسب‌وکارهای خصوصی، در کنش‌های "خطرناک" و "مجرمانه" همکاری می‌کند.[۱۳] تنها، محدودیت‌های بسیار کمی را رعایت می‌شوند که تأثیر کمی بر روش‌های گردآوری گسترده (از جمله مردم آمریکا) دارند چون ۱) محدودیت‌ها به خاطر سیاست‌گذاری و نه به خاطر مسائل فنی هستند و می‌توانند در طول زمان تغییر کنند ۲) بازرسی‌ها سَرسَری و کم‌دقت هستند و به آسانی با توجیهات دروغی توجیه می‌شوند ۳) با داشتن چندین استثنای مَن‌دَرآوَردی و ۴) سیاست‌های آژانس امنیت ملی، کارکنان را تشویق می‌کند که در موارد عدم اطمینان، از شک و تردید استفاده کنند.[۲۶][۲۷][۲۸]

اسلایدها

ویرایش

در پایین، شماری از اسلایدها که به‌دست ادوارد اسنودن پخش شده‌اند عملیات و فرایندهای پشت برنامه پریزم را نشان می‌دهند.[۲۹] باید گفته شود که منظور از FAA، بخش ۷۰۲ متمم‌های لایحه ۲۰۰۸ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی ۱۹۷۸ است.

در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۳ روزنامه فرانسوی لو موند اسلایدهای تازه‌ای از پریزم را از فایل PRISM/US-984XN Overview فاش کرد (صفحه‌های ۴، ۷، و ۸). در نوامبر ۲۰۱۳ روزنامه بریتانیایی گاردین اسلایدهای تازه‌ای از پریزم را فاش کرد (صفحه‌های ۳ و ۶) و از یک سو، پریزم را با آپ استریم کالکشن مقایسه کرد و از سوی دیگر به بررسی همکاری مرکز عملیات تهدید آژانس امنیت ملی و اداره تحقیقات فدرال (اف‌بی‌آی) پرداخت.[۳۰]

انبار ویکی‌مدیا گروهی از اسلایدهای پاورپوینت‌های فاش شده را به همراه دیگر اسناد مرتبط در خود دارد.

برنامه

ویرایش

پریزم برنامه‌ای از بخش عملیات منبع ویژه آژانس امنیت ملی است. بنا به رسم اتحادهای اطلاعاتی آژانس امنیت ملی، بیش از ۱۰۰ شرکت آمریکایی از دهه ۱۹۷۰ (میلادی) با آن همکاری می‌کنند.[۱] برنامه پیشین آن به نام «برنامه نظارت بر تروریست‌ها»[۳۱][۳۲] پس از حملات ۱۱ سپتامبر به ریاست‌جمهوری جرج دابلیو بوش آغاز شد. اما به خاطر غیرقانونی بودن به تندی از آن انتقاد شد. زیرا دستورهای قضایی لازم از دادگاه نظارت بر اطلاعات خارجی گرفته نشده بود.[۳۲][۳۳][۳۴][۳۵][۳۶] پریزم تاییدیه دادگاه نظارت بر اطلاعات خارجی را دریافت کرد.[۱۵]

 
ستاد آژانس امنیت ملی در فورت جورج جی. مید، مریلند، ایالات متحده آمریکا

پریزم با مدیریت جرج دابلیو بوش بر پایه لایحه حفاظت از آمریکا ۲۰۰۷ و متمم‌های لایحه ۲۰۰۸ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی ۱۹۷۸ آغاز به کار کرد. این برنامه، شرکت‌های بخش خصوصی را که در گردآوری اطلاعات با دولت آمریکا همکاری می‌کنند از کنش‌های قانونی مصون می‌دارد. در سال ۲۰۱۲ (میلادی) در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما این لایحه توسط کنگره ایالات متحده آمریکا برای یک دوره پنج‌ساله تا دسامبر ۲۰۱۷ تمدید شد.[۲][۳۷][۳۸] بر پایه رجیستر متمم‌های لایحه ۲۰۰۸ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی ۱۹۷۸ به‌طور ویژه‌ای به آژانس‌های اطلاعاتی اجازه می‌دهد که بدون نیاز به حکم قضایی تا یک هفته بر تماس تلفنی، ایمیل یا دیگر روش‌های ارتباطی شهروندان آمریکا با کَس دیگری در خارج از آمریکا نظارت کنند.[۳۷]

جزئی‌ترین تعریف پریزم را می‌توان در گزارشی دربارهٔ روش‌های گردآوری اطلاعات آژانس امنیت ملی تحت بخش ۷۰۲ متمم‌های لایحه ۲۰۰۸ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی ۱۹۷۸ یافت که در ۲ ژوئیه ۲۰۱۴ هیئت نظارت بر آزادی‌های شخصی و همگانی منتشر کرد.[۳۹]

بر پایه این گزارش، پریزم تنها برای گردآوری ارتباطات اینترنتی و نه گفتگوی تلفنی استفاده می‌شود. ارتباطات اینترنتی به شکل توده‌ای گردآوری نمی‌شوند و هدفمند کار می‌کنند. تنها ارتباطاتی که به/از انتخاب‌گر ویژه (مانند ایمیل) جابجا می‌شوند ردیابی می‌شوند. تحت پریزم، گردآوری بر پایه کلید واژه یا نام انجام نمی‌شود.[۳۹]

فرایند گردآوری واقعی در واحد فناوری رهگیری داده اداره تحقیقات فدرال (اف‌بی‌آی) انجام می‌شود. اداره تحقیقات فدرال (اف‌بی‌آی) به نمایندگی از آژانس امنیت ملی انتخابگرها را به شرکت‌های رساننده خدمات اینترنتی می‌فرستد که در گذشته، بر پایه رهنمود بخش ۷۰۲ کار می‌کردند. بر پایه این رهنمود، رساننده خدمات اینترنتی قانونا موظف است که همه ارتباطات به/از انتخابگرهای مشخص‌شده از سوی دولت را به واحد فناوری رهگیری داده بفرستند.[۳۹] سپس واحد فناوری رهگیری داده این ارتباطات را به آژانس امنیت ملی می‌فرستد. این داده در آنجا بر پایه نوع در پایگاه داده‌های گوناگون نگهداری می‌شود.

هم درونمایه و فراداده داده که پیش از آن با پریزم گردآوری شده‌است ممکن است برای جستجوی شناسایی افراد آمریکایی یا غیر آمریکایی استفاده شود. این نوع جستجوها به نام "جستجوی درب پشتی" (درب پنهانی) شناخته می‌شوند و آژانس امنیت ملی، اداره تحقیقات فدرال (اف‌بی‌آی) و سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) آن را انجام می‌دهند.[۴۰] هر یک از این آژانس‌ها از دستورالعمل‌ها و پادمان‌های کمی متفاوتی استفاده می‌کنند تا از جستجوهایی که به شناسایی افراد آمریکایی می‌انجامند خودداری کنند.[۳۹]

گستردگی برنامه

ویرایش

اسلایدهای پرونده پرزنت درون‌سازمانی که در رسانه‌های گوناگون افشا شد نشان می‌دهند که آژانس امنیت ملی می‌تواند یک‌طرفه به داده دسترسی داشته باشد و نظارت گسترده و عمیقی را بر ارتباطات زنده و اطلاعات نگهداری‌شده انجام دهد. نمونه این اطلاعات، ایمیل، تماس صوتی، تصویری، یا نگاره‌ای، صدا روی پروتکل اینترنت (مانند اسکایپ)، جابجایی پرونده، و جزئیات شبکه‌های اجتماعی هستند.[۲] ادوارد اسنودن جمع‌بندی کرد که "در کل، واقعیت این است که اگر یک واکاو آژانس اطلاعات مرکزی، اداره تحقیقات فدرال، سازمان اطلاعات مرکزی، آژانس اطلاعات دفاعی یا مانند آنها به جستجوی پایگاه داده شنود الکترونیک دسترسی داشته باشد می‌تواند هر گونه اطلاعاتی را که می‌خواهد به‌دست آورد.[۱۳]

بر پایه واشینگتن پست، واکاوهای اطلاعاتی که در داده پریزم جستجو می‌کنند از گزاره‌هایی استفاده می‌کنند که به آنها در شناسایی هدفمند ارتباطات مشکوک اهداف، کمک می‌کند. واکاو باید دست‌کم ٪۵۱ مطمئن باشد که هدف، شهروند آمریکا نیست. اما در هنگام فرایند ممکن است غیرعمدی، برخی از داده شهروندان آمریکایی نیز گردآوری شود.[۱] در هنگام آموزش واکاوها به آنها گفته می‌شود که اگرچه آنها باید گردآوری اتفاقی داده آمریکایی‌ها را به صورت دوره‌ای گزارش کنند اما "این موضوع، چیز نگران کننده‌ای نیست."[۱][۴۱]

بر پایه گاردین، آژانس امنیت ملی به گفتگوها، و ایمیل‌های هات‌میل، و اسکایپ دسترسی دارد. زیرا شرکت مایکروسافت امکان نظارتی را فراهم آورده که به پریزم اجازه می‌دهد پیش از رمزنگاری ارتباط، درونمایه آن رهگیری شود.[۴۲][۴۳][۴۴]

بر پایه گلن گرینوالد در گاردین حتی واکاوهای رده پایین آژانس امنیت ملی اجازه دارند بدون نظارت یا حکم قضایی، ارتباطات و اسناد آمریکایی‌ها و دیگر مردم جهان (مانند ایمیل‌ها، تماس‌های تلفنی، و پرونده‌های مایکروسافت ورد) را جستجو و شنود کنند.[۳۱][۴۵]

همچنین پایگاه داده آژانس امنیت ملی به واکاوها اجازه می‌دهد که هر چیزی را که آژانس امنیت ملی سال‌ها نگهداری کرده یا کسی در اینترنت گشته یا در جستجوگر گوگل جستجو کرده را رهگیری کنند.[۴۵] همچنین برنامه ایکس‌کی‌اسکور می‌تواند دربارهٔ کنش‌های کنونی یا احتمالی آینده آن ایمیل یا نشانی آی‌پی هشدار دهد.[۴۶]

نگاه کوتاه

ویرایش
نمادگر کنش مقام قضایی هدف‌های اصلی گونه اطلاعات گردآوری‌شده پایگاه داده همراه نرم‌افزارهای همراه
US-984XN بخش ۷۰۲ متمم‌های لایحه ۲۰۰۸ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی ۱۹۷۸ شناخته شده:[۴۷] گونه داده، بستگی به شرکت فناوری ارتباطات دارد: شناخته شده: شناخته شده:

واکنش به رسوایی‌ها

ویرایش

دولت فدرال آمریکا

ویرایش

شاخه اجرایی

ویرایش

کوتاه زمانی پس از انتشار گزارش‌های گاردین و واشینگتن پست، اداره‌کننده اطلاعات ملی، جیمز کلپر در ۷ ژوئن ۲۰۱۳ در بیانیه‌ای تأیید کرد که برای نزدیک به شش سال دولت آمریکا از شرکت‌های بزرگ فناوری اطلاعات مانند فیس‌بوک برای گردآوری اطلاعات از مردم خارج از آمریکا برای دفاع در برابر تهدیدهای امنیت ملی استفاده می‌کرده‌است.[۱۷] در بخشی از بیانیه آمده که "نوشتارهای گاردین و واشینگتن پست به گردآوری داده بر پایه بخش ۷۰۲ لایحه نظارت اطاعات خارجی اشاره می‌کنند. اما بی‌دقتی‌های زیادی در آنها وجود دارد." همچنین "بخش ۷۰۲، بندی از لایحه نظارت اطاعات خارجی است که برای آسان‌سازی گردآوری اطلاعات از غیر آمریکایی‌های خارج از آمریکا طراحی شده است. این برنامه، هیچ‌یک از شهروندان آمریکایی یا دیگر آمریکایی‌ها، یا هرکسی را که در آمریکا زندگی می‌کند عمدا هدف قرار نمی‌دهد." کلپر نتیجه‌گیری کرد که "افشای غیر قانونی اطلاعات به این مهمی و برنامه کاملا قانونی، سرزنش کردنی است و حفاظت‌های مهم برای امنیت آمریکایی‌ها را به خطر می‌اندازد."[۴۸] در ۱۲ مارس ۲۰۱۳ کلپر به کمیته منتخب سنای ایالات متحده آمریکا در امور اطلاعاتی گفت که آژانس امنیت ملی از قصد، اطلاعات صدها میلیون آمریکایی را گردآوری نمی‌کند.[۴۹] بعدها کلپر اعتراف کرد که گفته‌های او در ۱۲ مارس دروغ بودند[۵۰] یا به گفته خودش "من چیزی را گفتم که از دید خودم راستگویانه‌ترین پاسخ بود یا کمترین دروغ را داشت."[۵۱]

 
جیمز کلپر اداره‌کننده اطلاعات ملی در هنگام افشای اسناد

در ۷ ژوئن ۲۰۱۳ باراک اوباما با اشاره به پریزم[نیازمند منبع] و برنامه شنود تلفنی آژانس امنیت ملی گفت: "چیزی که وجود دارد این است که دو برنامه وجود داشتند که در آغاز از سوی کنگره تایید شدند و این تاییدیه همیشه از سوی کنگره، تمدید شده است. اکثریت هر دو حزب آن را تایید کردند. مرتبا به کنگره درباره چگونگی کارکرد آن گزارش داده می‌شود. پادمان‌های زیادی وجود دارند و قاضی‌های فدرال بر همه روند برنامه نظارت می‌کنند." او همچنین گفت: "شما نمی‌توانید ٪۱۰۰ امنیت را به همراه ٪۱۰۰ حریم شخصی و بدون هیچ ناخوشی داشته باشید. ما به عنوان یک جامعه باید انتخاب کنیم."[۵۲] در بیانیه‌های دیگری مقام‌های دولتی اوباما (بدون آوردن نام آن‌ها در منبع) گفتند که از سال ۲۰۰۹ تا ژوئن ۲۰۱۳ به کنگره آمریکا ۱۳ بار گزارش داده شده‌است.[۵۳]

در ۸ ژوئن ۲۰۱۳ اداره‌کننده اطلاعات ملی، جمیز کلپر در بیانیه دیگری به همراه یک گزاره‌برگ، اطلاعات بیشتری دربارهٔ پریزم منتشر کرد. او گفت: پریزم یک سامانه رایانه‌ای درون دولتی است که با نظارت دادگاه، تحت بخش ۷۰۲ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی کد ایالات متحده آمریکا ۵۰ § ۱۸۸۱آ، گردآوری قانونی اطلاعات از شرکت‌های رساننده خدمات اینترنتی را برای دولت آسان‌تر می‌کند."[۵۴][۵۵] در گزاره‌برگ آمده که "کنش‌های نظارتی که در گاردین و واشینگتن پست منتشر شده‌اند قانونی هستند و مقام‌های قضایی و کنگره از آن آگاه بوده و درباره آن گفتگو کرده‌اند." همچنین "حکومت فدرال ایالات متحده آمریکا به شکل یکجانبه اطلاعات را از سرورهای شرکت‌های رساننده خدمات اینترنتی گردآوری نمی‌کند. همه اطلاعات به‌دست آمده بر پایه تایید دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی و حکم دادستان کل ایالات متحده آمریکا و اداره‌کننده امنیت ملی گردآوری می‌شوند. به دادستان کل آمریکا که بر روند قضایی لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی نظارت می‌کند هر شش ماه گزارش بی‌مانند و کاملی در پاسخگویی به عملکردها داده می‌شود."[۵۴] سناتورهای حزب دموکرات (ایالات متحده آمریکا) مارک یودال و ران وایدن که عضو کمیته منتخب سنای ایالات متحده آمریکا در امور اطلاعاتی هستند پس از انتشار گزاره‌برگ به غیر دقیق بودن آن انتقاد کردند.[نیازمند منبع] رئیس‌کل [آن هنگام] آژانس امنیت ملی کیث بی آلکساندر به وجود این خطاها اذعان کرد و گفت: "گزاره‌برگ می‌توانست دقیق‌تر باشد" که نیاز دولت به گردآوری اطلاعات از ایمیل و دیگر روش‌های ارتباطی از شرکت‌های رساننده خدمات اینترنتی آمریکا را بیان کند. در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۳ گرازه‌برگ از وبگاه آژانس امنیت ملی برداشته شد.[۵۶]

 
کیث بی آلکساندر رئیس آژانس امنیت ملی در هنگام افشای اسناد

در یک نشست پشت درهای بسته سنای آمریکا در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۳ رئیس اداره تحقیقات فدرال (اف‌بی‌آی) رابرت مولر گفت که افشاگری ادوارد اسنودن "باعث آسیب چشمگری به امنیت کشور و جامعه ما شده است."[۵۷] در همان نشست، دفاع کیث بی آلکساندر رئیس آژانس امنیت ملی[نیازمند توضیح بیشتر] به سرعت از سوی مارک یودال و ران وایدن مورد انتقاد قرار گرفت که گفته بود گواهی نیست که برنامه آژانس امنیت ملی "اطلاعات ارزشمند منحصر به فردی" به‌دست آورده باشد. آن دو در بیانیه مشترکی نوشتند: "شهادت دیروز کیث بی آلکساندر پیشنهاد می‌کند که گردآوری فله‌ای گفتگوهای تلفنی به خنثی‌سازی چندین حمله تروریستی کمک کرده، اما به نظر می‌رسد همه نقشه‌های تروریستی که او عنوان کرده با گردآوری اطلاعات با استفاده از روش‌های دیگر اطلاعاتی، شناسایی شده باشند."[۵۷][۵۸]

در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۸ کیث بی آلکساندر رئیس آژانس امنیت ملی در یک نشست علنی پیش از کمیته منتخب سنای ایالات متحده آمریکا در امور اطلاعاتی گفت که بین سال‌های ۲۰۰۱ (میلادی) تا ۲۰۱۳ نظارت اطلاعاتی به پیشگیری دست‌کم ۵۰ حمله تروریستی در سراسر جهان انجامیده است و دست‌کم ۱۰ تای آن‌ها قرار بود در خاک آمریکا باشند و نظارت اینترنتی پریزم به شناسایی بیش از ٪۹۰ آن‌ها انجامید.[۵۹][۶۰][۶۱] بر پایه سوابق دادگاه، یک نمونه از حمله‌های تروریستی که کیث بی آلکساندر به دادگاه داده بود حمله القاعده به بورس نیویورک بود.[۶۲] چندین سناتور به جیمز کلپر رئیس آژانس امنیت ملی نامه نوشتند و از او خواستند که نمونه‌های دیگری را نشان دهد.[۶۳]

در ۲۴ ژوئن ۲۰۱۳ مقام‌های اطلاعاتی آمریکا که نامی از آن‌ها برده نشده گفتند که پس از افشاگری ادوارد اسنودن، گروه‌های تروریستی روش‌های ارتباطی خود را تغییر داده‌اند تا از نظارت‌های اطلاعاتی بگریزند.[۶۴][۶۵]

شاخه قانون‌گذاری

ویرایش

در برابر واکنش‌های سریع و قانونی کنگره آمریکا تا پیش از افشای اسناد، پس از آن، کنگره، حرف زیادی برای گفتن نداشت. بسیاری از قانون‌گذاران به بهانه فوق محرمانه بودن پریزم از گفتگو دربارهٔ آن سر باز زدند.[۶۶] دیگران نیز گفتند که از وجود پریزم آگاه نبودند.[۶۷] پس از بیانیه دفتر ریاست‌جمهوری اوباما و اداره‌کننده اطلاعات ملی، برخی قانون‌گذاران واکنش نشان دادند:

سناتور جان مک‌کین

۹ ژوئن: "ما لایحه میهن‌دوستی را تصویب کردیم. ما بندهای ویژه‌ای از لایحه را تصویب کردیم که به این برنامه، امکان اجرا می‌داد."[۶۸]

 
جان مک‌کین سناتور پشتیبان نظارت گسترده پریزم

سناتور داین فاینستاین، رئیس کمیته اطلاعاتی سنا

۹ ژوئن: "این برنامه‌ها قانونی هستند"، "بخشی از وظیفه ما امن نگه‌داشتن آمریکا است"، "اطلاعات انسانی (جاسوسی مامور اطلاعاتی) نمی‌تواند چنین کاری انجام دهد."[۶۹]

۹ ژوئن: "نمونه‌ای از خوبی‌های برنامه – توطئه‌ها را مختل کرده است، جلوی حمله‌های تروریستی را گرفته است، همه اینها اطلاعات طبقه‌بندی‌شده شده‌اند، این چیزی است که کار با آن را مشکل می‌کند."[۷۰]

۱۱ ژوئن: "همه چیز خوب بود... ما از کیث بی الکساندر خواستیم که آن را از طبقه‌بندی خارج کند. زیرا (برای مردم و قانون‌گزاران) کمک‌کننده است (تا درک بهتری از کنش‌های اطلاعاتی داشته باشند). باید از طبقه‌بندی خارج‌شدن اطلاعات را ببینم. اطمینان دارم که برای مردم، گیرا است."[۷۱]

سناتور رند پال

۹ ژوئن: "من می‌خواهم بدانم که آیا می‌توانم این موضوع را در دادگاه عالی آمریکا به چالش بکشم. می‌خواهم از شرکت‌های رساننده خدمات اینترنتی و همه شرکت‌های تلفنی بپرسم که از کاربران خود بخواهند که در این شکایت قانونی به من بپیوندند."[۶۸]

 
رند پال سناتور مخالف نظارت گسترده پریزم

سناتور سوزان کولینز، عضو کمیته اطلاعاتی سنا و عضو پیشین کمیته اطلاعاتی کشور

۱۱ ژوئن: "با جو لیبرمن در جلسه تهدید ماهانه گفتگو کردم. اما به این اطلاعات گردآوری‌شده سطح بالا دسترسی نداشتم" و "چگونه می‌توانید درباره برنامه‌ای که از وجود آن آگاهی ندارید سؤال بپرسید؟"[۷۲]

نماینده جیمز سنسنبرنر، پشتیبان ارشد لایحه میهن‌دوستی

۹ ژوئن: "این بسیار بیش از آن چیزی است که لایحه میهن‌دوستی اجازه می‌دهد." "بار دیگر ثابت شد این ادعای رئیس‌جمهور اوباما که می‌گفت این شفاف‌ترین دولت تاریخ است که نادرست است. در اصل به نظر می‌آید که هیچ دولتی این چنین از نزدیک و دقیق، زندگی آمریکایی‌های بی‌گناه را زیر نظر نگرفته است."[۷۳]

نماینده مایک راجرز، رئیس کمیته منتخب دائمی در امور اطلاعات

۹ ژوئن: "یکی از چیزهایی که ما مسئول آن هستیم امن نگه داشتن آمریکا، و همچنین حفاظت از آزادی‌های شهروندی و حریم شخصی است. فکر می‌کنم ما در پریزم به هر دو مورد دست یافته‌ایم."[۶۹]

۹ ژوئن: "در این چند سال اخیر از این برنامه استفاده شد تا از حمله‌های تروریستی در آمریکا جلوگیری شود. ما این را می‌دانیم. این مهم است. حس می‌کنم به این دست یافته‌ایم و از این برنامه استفاده شده تا مطمئن شویم هیچ پیوند بین‌المللی با هیچ حمله تروریستی که حدس زده می‌شود در آمریکا قرار است روی دهد وجود ندارد. بنابراین بسیار ارزشمند است."[۷۴]

 
مایک راجرز سناتور پشتیبان نظارت گسترده پریزم

سناتور مارک یودال

۹ ژوئن: "فکر می‌کنم مردم آمریکا از بزرگی این نظارت و اندازه داده‌ای که گردآوری می‌شود آگاه نبودند یا نیستند. فکر می‌کنم که ما باید لایحه میهن‌دوستی را دوباره بررسی کنیم و محدودیت‌هایی را برای داده‌ای که آژانس امنیت ملی گردآوری می‌کند وضع کنیم. این باید مقدس باشد و باید توازن برقرار شود. آرمان من این است. بیایید گفتگو کنیم. بیایید رو راست باشیم. بیایید این لایحه را بررسی کنیم."[۶۹]

نماینده تاد رکیتا

۱۰ ژوئن: "ما هیچ خبر نداشتیم که آنها [دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی] چه می‌کند. ما هیچ خبر نداشتیم که داوری آنها بر سر چیست و چگونه است."[۷۵]

نماینده لوئیس گوتیرز

۹ ژوئن "ما نشست‌های محرمانه خواهیم داشت و در آنها می‌پرسیم. می‌دانم که درخواست اطلاعات بیشتری خواهم کرد. می‌خواهم بدانم که بزرگی این اطلاعاتی که آنها دِرو می‌کنند برای امنیت ما لازم است و برای آسان‌کردن رخنه به گفتگوهای تلفنی شخصی، فیس‌بوک، و دیگر روش‌های ارتباطی نیست. منظورم این است که هنگامی‌که شما آزادی بیان و حریم شخصی را تضعیف می‌کنید تروریست‌ها برنده می‌شوند."[۷۴]

سناتور ران وایدن

۱۱ ژوئیه: "حس می‌کنم که رئیس‌جمهور دارد درباره گردآوری فله‌ای تماس‌های تلفنی نگران می‌شود و دارند فکر می‌کنند که چگونه کاهش گردآوری اطلاعات را مدیریت کنند. فکر می‌کنم ما داریم به عقب باز می‌گردیم."[۷۶]

به دنبال این گفته‌ها قانون‌گزاران از هر دو حزب در یک نشست پاسخ‌شنوی، پیش از کمیته مجلس ایالات متحده در قوه قضاییه، به مقامات امنیت ملی هشدار دادند که یا باید برنامه‌های نظارتی آژانس امنیت ملی را پاکسازی کنند یا بندهایی از قانون نظارت بر اطلاعات خارجی را که امکان گردآوری گسترده فراداده را می‌دهند از دست خواهند داد. به گفته جیمز سنسنبرنر: "بخش ۲۱۵ این قانون در پایان سال ۲۰۱۵ میلادی به پایان می‌رسد و مشکل اینجاست که درمی‌یابید دیگر تمدید نخواهد شد" و "این قانون و چگونگی انجام بخش ۲۰۵ آن باید دگرگون شود. وگرنه پس از دو سال و نیم آینده آن را نخواهید داشت."[۷۷]

شاخه قضایی

ویرایش

افشای اسناد طبقه‌بندی‌شده به نقش دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی در فراهم‌آوری اجرای برنامه‌های نظارتی دولت اشاره می‌کنند. اما اعضای دادگاه می‌گویند که با دولت، همکاری نمی‌کنند.[۷۸] با وجود این نیویورک تایمز در ژوئیه ۲۰۱۳ گزارش کرد که "در بیش از ۱۲ حکم، دادگاه نظارت ملی، مجموعه قوانین محرمانه‌ای وضع کرده که به آژانس امنیت ملی قدرت می‌دهد به همراه گردآوری داده از مظنونان تروریسم، گسترش دهندگان فناوری هسته‌ای، حمله‌های سایبری، و جاسوسی از مردم عادی آمریکا هم داده گردآوری کنند."[۷۹] پس از آنکه نمایندگان کنگره، دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی را تحت فشار گذاشتند تا ویرایش‌هایی را از قوانین محرمانه منتشر کند. دادگاه از آن کار خودداری کرد و گفت که این قوانین، دارای اطلاعات طبقه‌بندی شده هستند.[۸۰] رجی والتون که در آن هنگام قاضی لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی بود در بیانیه‌ای گفت: "این شیوه فکر که دادگاه، تنها، جای زدن مهر تایید [بر کارهای آژانس امنیت ملی] است کاملا نادرست است. فرایند سختی برای پذیرش یک درخواست شاخه اجرایی (دولت) وجود دارد. در آغاز، پنج وکیل شاخه قضایی هستند که کارشناس امنیت ملی هستند. سپس قاضی‌ها مطمئن می‌شوند که مجوز دادگاه با قوانین اجرایی، سازگار است."[۸۱] بعدها رجی والتون در نامه‌ای به سناتور پاتریک لیهی، اتهام "جای مهر تایید بودن برای جاسوسی‌های دولتی" را رد کرد و نوشت: "آمارهای سالانه که دادستان کل به کنگره می‌دهد -که بارها در مطبوعات از آن به عنوان تایید نرخ سازگاری بیش از ٪۹۹ دادگاه با قانون یاد می‌شود- تنها نشان دهنده شمار درخواست‌های دریافت و بررسی شده در دادگاه است. این آمارها بیانگر این حقیقت نیستند که اغلب پس از آنکه قاضی بسیاری از درخواست‌ها را تایید نمی‌کند به درخواست‌های پیشین یا نهایی تغییر می‌کنند یا حتی کلا از تسلیم نهایی باز می‌مانند."[۸۲]

نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا

ویرایش

نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا تأیید کرد که دسترسی هزاران تَن از کارمندان خود در آمریکا،[۸۳] همه کارمندان خود در افغانستان، خاور میانه، و جنوب آسیا به وبگاه گاردین را بست.[۸۴] سخنگوی نیروهای مسلح گفت که برای "بهداشت شبکه" نیروهای مسلح ایالات متحده آمریکا گزارش‌ها و درونمایه برنامه‌های نظارتی دولت را فیلتر کرده و از نمایش هرگونه اطلاعات طبقه‌بندی شده در رایانه‌های طبقه‌بندی نشده جلوگیری می‌کند.[۸۳] در هنگامی که گزارش شد دسترسی به گاردین قطع شده، دسترسی به واشینگتن پست که اطلاعات برنامه‌های نظارتی آژانس امنیت ملی را منتشر می‌کرد قطع نشد.[۸۴]

واکنش و درگیری دیگر کشورها

ویرایش

اتریش

ویرایش

رئیس پیشین دفتر پاسداری از قانون اساسی و ضد تروریسم اتریش گرت-رنه پلی گفت که پریزم را با نام دیگری می‌شناخته و کنش‌های نظارتی در اتریش نیز رخ داده‌اند. او در سال ۲۰۰۹ (میلادی) گفته بود که از آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا درخواست‌هایی دریافت کرده که خلاف قوانین اتریش هستند و او اجازه چنین کاری را نداده است.[۸۵][۸۶]

استرالیا

ویرایش

دولت استرالیا گفته که دربارهٔ تأثیر برنامه پریزم و استفاده از مجموعه نظارتی پاین گپ بر حریم شخصی شهروندان استرالیا پژوهش می‌کند.[۸۷] وزیر امور خارجه پیشین استرالیا باب کار گفت که استرالیایی‌ها نباید نگران پریزم باشند چون امنیت سایبری اهمیت زیادی برای دولت استرالیا دارد.[۸۸] وزیر امور خارجه آن هنگام استرالیا جولی بیشاپ گفت که کنش‌های ادوارد اسنودن، خائنانه بودند و از همکاری اطلاعاتی استرالیا با آمریکا دفاع جانانه‌ای کرد.[۸۹]

 
پایگاه شنود الکترونیک پاین گپ در نزدیکی آلیس اسپرینگز قلمرو شمالی (استرالیا) که اداره سیگنال‌های استرالیا مدیریت می‌کند.

برزیل

ویرایش

اسناد ادوارد اسنودن نشان می‌دادند که آژانس امنیت ملی، تماس‌های تلفنی و ایمیل‌های رئیس‌جمهور برزیل دیلما روسف را شنود می‌کرده‌است. در واکنش به این خبر، دیلما روسف سفر خود به آمریکا را در اکتبر ۲۰۱۳ لغو کرد و خواهان پوزش رسمی آمریکا شد که انجام آن تا ۲۰ اکتبر ۲۰۱۳ به درازا کشید.[۹۰] او همچنین پیش از سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۳ با لحن تندی، جاسوسی آمریکا را ناپذیرفتنی دانست.[۹۱] در پیامد آن شرکت هواپیماسازی بوئینگ یک قرارداد جت‌های جنگنده را به ۴/۵ میلیارد دلار از طریق گروه ساب از دست داد.[۹۲]

کانادا

ویرایش

آژانس رمزنگاری ملی کانادا به نام تشکیلات امنیت ارتباطات دربارهٔ پریزم گفت: "پریزم توانایی تشکیلات امنیت ارتباطات را در برآوردن پایبندی‌های خود ضعیف می‌کند." دادآور حریم خصوصی کانادا جنیفر استودارت از اینکه استانداردهای کانادا در حفاظت از حریم شخصی اینترنتی مردم کانادا چقدر پایین هستند تاسف خورد و در گزارش خود گفت: "ما از راه خود بسیار دور افتاده‌ایم." "درحالی‌که مقاماتِ حفاظت از داده دیگر کشورها قدرت قانونی دارند که در هنگام سرپیچی جدی، دستورها الزام‌آور صادر کنند جریمه‌های سنگینی وضع کنند و کنش‌های موثری انجام دهند ما تنها یک راه ساده داریم که ترغیب، تشویق، و در بالاترین سطح، احتمال انتشار نام متخلفان است." "هنگامی‌که که می‌خواهیم کاری انجام دهیم به خاطر طرح دعوی زمان‌بر و پرهزینه در دادگاه، دیگر قدرتی برای وادار کردن به انجام پیشنهادهایمان نداریم."[۹۳][۹۴]

 
ستاد تشکیلات امنیت ارتباطات کانادا

اتحادیه اروپا

ویرایش

در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۳ کمیته پارلمان اروپا به توافقی رسیدند که در صورت تصویب، شرکت‌های آمریکایی که می‌خواهند در اروپا کار کنند باید پیش از هماهنگی با حکم‌هایی که در دادگاه‌های آمریکا برای دستیابی به حریم کاربران صادر می‌شوند از مقامات اروپایی تاییدیه بگیرند. گفتگو دربارهٔ این مصوبه دو سال به درازا کشید. رأی به این قانون، تلاش اروپا برای حفاظت از شهروندان اروپایی در برابر جاسوسی‌های گسترده آژانس امنیت ملی آمریکا بود.[۹۵] آلمان و فرانسه نیز گفتگوهای دو سویه‌ای داشتند که از گذر ترافیک ایمیل اروپایی‌ها از سرورهای آمریکایی جلوگیری کنند.[۹۶]

فرانسه

ویرایش

در ۲۱ اکتبر ۲۰۱۳ وزیر امور خارجه و اروپای فرانسه لوران فابیوس سفیر آمریکا در فرانسه چارلز ریوکین را به دفتر وزارتخانه در پاریس احضار کرد تا به جاسوسی گسترده آژانس امنیت ملی از شهروندان فرانسه اعتراض کند. در ماه ژوئیه، دادستان‌های پاریس، بررسی‌های نخستین را آغاز کردند. اما فابیوس گفت: "مشخصا ما باید پیشتر برویم" و "باید به سرعت مطمئن شویم که دیگر چنین چیزی روی نمی‌دهد."[۹۷]

آلمان

ویرایش

بر پایه گزارش رویترز، آلمان هیچ داده خامی از پریزم دریافت نکرده‌است.[۹۸] صدراعظم آلمان آنگلا مرکل برای اینکه سرشت برنامه پریزم را روشن کند گفت: "اینترنت برای همه ما چیز تازه‌ای است." متیو شوفیلد از دفتر واشینگتن شرکت مکلچی گفت: "مرکل در بیان خود فریاد می‌کشید."[۹۹] رئیس پیشین دفتر پاسداری از قانون اساسی و ضد تروریسم اتریش گرت-رنه پلی در سال ۲۰۱۳ گفت: برای مقامات آلمانی، "این حرف، چرند و غیر طبیعی است" که وانمود کنند چیزی نمی‌دانند.[۸۵][۸۶] در اوایل سال ۲۰۱۱ ارتش آلمان از پریزم برای عملیات خود در افغانستان استفاده می‌کرد.[۱۰۰]

 
تظاهرات در پشتیبانی از ادوارد اسنودن و چلسی منینگ در برلین آلمان ۱۹ ژوئن ۲۰۱۳

در اکتبر ۲۰۱۳ گزارش شد که آژانس امنیت ملی، تلفن همراه مرکل را شنود می‌کرده‌است.[۱۰۱] آمریکا این گزارش را رد کرد. اما به دنبال این ادعاها مرکل با اوباما تماس گرفت و گفت: "جاسوسی از دوستان، تحت هیچ سامه‌ای، پذیرفتنی نیست."[۱۰۲]

اسرائیل

ویرایش

روزنامه اسرائیلی کاتالیست[۱۰۳]در نوشتار "بیزنس اینسایدر"[۱۰۴]خود دربارهٔ استفاده احتمالی از فناوری‌های ساخت دو شرکت محرمانه اسرائیل به نام‌های ورینت سیستمز و ناروس در برنامه‌های پریزم نوشت.

 
پایگاه "هار آویتال" یگان ۸۲۰۰ ارتش اسرائیل در بلندی‌های جولان سوریه

مکزیک

ویرایش

پس از افشای برنامه پریزم، دولت مکزیک آغاز به ساخت برنامه خود برای جاسوسی از شهروندان مکزیک کرد. بر پایه خنارو ویامی یکی از نویسندگان مجله پرسکو، مرکز رسیدگی و امنیت ملی مکزیک که آژانس اطلاعات ملی مکزیک است برای گردآوری اطلاعات از مردم مکزیک با آی‌بی‌ام و اچ‌پی آغاز به همکار کرده‌است. فیس‌بوک، توئیتر، ایمیل‌ها، و دیگر شبکه‌های اجتماعی نیز در اولویت قرار دارند.[۱۰۵]

نیوزیلند

ویرایش

در نیوزیلند، هنک ولف، دانشیار دانشکده دانش اطلاعات دانشگاه اتاگو گفت: "در اتحادی به نام فایو آیز که تا پیش از این ناشناخته بود نیوزیلند و دیگر کشورها مانند آمریکا، استرالیا، کانادا، و بریتانیا جاسوسی از مردم خود جاسوسی می‌کنند. اما این کار را رد می‌کنند. اما همدستانی دارند که این کار را برای آنها انجام داده و این اطلاعات را با هم همرسانی می‌کنند."[۱۰۶]

ادوارد اسنودن در یک برنامه زنده با کیم داتکام و جولین آسانژ در گوگل هنگ‌آوتس ادعا کرد که اطلاعاتی را از نیوزیلند دریافت می‌کرده و آژانس امنیت ملی در نیوزیلند، پایگاه‌های شنود دارد.[۱۰۷]

 
ایستگاه وایهوپای در بلنیم در جزیره جنوبی نیوزیلند

اسپانیا

ویرایش

در نشست رهبران اتحادیه اروپا در هفته ۲۱ اکتبر ۲۰۱۳ نخست‌وزیر اسپانیا ماریانو راخوی گفت: "کنش جاسوسی بین کشورهای همدست و متحد، کار درستی نیست." در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۳ دولت اسپانیا سفیر آمریکا در اسپانیا جیمز کوستاس را احضار کرد تا به ادعای گردآوری داده ۶۰ میلیون تماس تلفنی به‌دست آمریکا پاسخ دهد. در کنش جداگانه‌ای، وزیر امور خارجه آن هنگام اسپانیا اینیگو مندز د ویگو گفت: نیاز داریم بین امنیت و حریم شخصی "توازن ایجاد کنیم." همچنین دربارهٔ ادعاهای جاسوسی گفت: "اگر درستی این ادعا ثابت شود کاری نادرست و نپذیرفتنی بین کشورهای دوست و همکار است."[۱۰۸]

 
آنتن‌های ذخیره‌گاه طبیعی سیلورمین در کیپ‌تاون آفریقای جنوبی

بریتانیا

ویرایش

در بریتانیا ستاد ارتباطات دولت که برنامه نظارتی خود به نام «تمپورا» را دارد از ژوئن ۲۰۱۰ یا پیش از آن به پریزم دسترسی داشته‌است. این سازمان با استفاده از پریزم تنها در سال ۲۰۱۲، ۱۹۷ گزارش نوشته است. کمیته امنیت و اطلاعات پارلمان بریتانیا گزارش‌های ستاد ارتباطات دولت را که بر پایه اطلاعات به‌دست آمده از آمریکا نوشته شده بود بازبینی کرد. آن‌ها دریافتند که برای سازگاری با قوانین بریتانیا برای هر پرونده، حکم دادگاهی برای شنود صادر شده‌است.[۱۰۹]

در اوت ۲۰۱۳ ماموران ستاد ارتباطات دولت دفترهای روزنامه گاردین را بازرسی کردند و دستور دادند کارکان این روزنامه‌ها درایوهای دیسک سختی که اطلاعات فراهم‌شده از سوی اسنودن را داشتند نابود کنند و این کار را جلوی چشم آن‌ها انجام دهند.[۱۱۰]

شرکت‌ها

ویرایش

گزارش‌های منتشر شده در واشینگتن پست و گاردین دربارهٔ پریزم نشان دادند که چندین شرکت به سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا، اجازه دسترسی مستقیم به سرورهای خود را می‌دهند[۱][۲]

نخستین بیانیه‌های عمومی

ویرایش

در اسناد فاش شده، نام مدیران چندین ابرشرکت آمده است. این مدیران به گاردین گفته‌اند نام "پریزم" را اصلا نشنیده‌اند و به ویژه، به آن اندازه بزرگی که در رسانه‌ها گفته شده، اطلاعات شرکت‌های خود را با سازمان‌های دولتی آمریکا همرسانی نکرده‌اند.[۲][۱۱۱] چند شرکت که نام آن‌ها در اسناد فاش شده تک‌کرانچ و واشینگتن پست آمده، بیانیه‌هایی در پاسخ داده‌اند:[۱۱۲][۱۱۳]

  • مایکروسافت: "ما تنها هنگامی داده کاربر خود را [به سازمان‌های اطلاعاتی] ارائه می‌کنیم که با حکم دادگاه یا خواست‌برگ باشد و هیچ‌گاه داوخواهانه اینکار را انجام نمی‌هیم. همچنین ما تنها به دستورهای درخواست داده یک حساب کاربری یا شناسنده ویژه پاسخ می‌دهیم. اگر دولت آمریکا برنامه امنیت ملی داوخواهانه‌ای برای گردآوری داده مشتری گسترده‌تری داشته باشد در این کار همکاری نمی‌کنیم."[۱۱۲][۱۱۴]
  • یاهو!: " حریم شخصی کاربران یاهو! اهمیت بسیار جدی برای آن شرکت دارد. ما به دولت، اجازه دسترسی مستقیم به سرورها، سامانه‌ها، یا شبکه‌های خود را نمی‌دهیم."[۱۱۲] "از میان صدها میلیون کاربر، درصد بسیار کوچکی، موضوع درخواست دولت برای گردآوری مستقیم داده بوده‌اند."[۱۱۳]
  • فیس‌بوک: "ما به هیچ سازمان دولتی، اجازه دسترسی مستقیم به سرورهای فیس‌بوک را نمی‌دهیم. هنگامی که از فیس‌بوک درخواست ارائه داده یک کاربر ویژه می‌شود ما موشکافانه این درخواست را با قوانین قابل اجرا مطابقت می‌دهیم و اطلاعات را تنها هنگامی فراهم می‌کنیم که به صورت قانونی، خواسته شده باشند."[۱۱۲]
  • گوگل: "گوگل عمیقا به امنیت داده خود اهمیت می‌دهد. ما داده خود را به دولت می‌دهیم و همه این درخواست‌ها را مطابقت می‌دهیم. هر از گاهی مردم می‌فهمند که ما در سامانه‌های خود برای دولت، یک درِ مخفی ساخته‌ایم. اما درِ مخفی ما اجازه دسترسی مستقیم دولت به داده شخصی کاربران را نمی‌دهد."[۱۱۲] "هر گونه افشاگری که بگوید گوگل داده کاربران خود را در اندازه بزرگ به دولت می‌دهد کاملا نادرست است."[۱۱۳]
  • اپل: "ما تاکنون چیزی درباره پریزم نشینده‌ایم و به هیچ آژانس دولتی، اجازه دسترسی مستقیم به سرورهای خود را نمی‌دهیم و هر سازمان دولتی که داده کاربر را بخواهد باید حکم دادگاه دریافت کند."[۱۱۵]
  • دراپ‌باکس: "ما گزارش‌هایی را دیده‌ایم که می‌گویند ممکن است از دراپ‌باکس خواسته شده باشد در برنامه‌ای به نام پریزم همکاری کند. ما هرگز با چنین برنامه‌ای همکاری نکرده‌ایم و به حریم شخصی کاربران خود پایبند می‌مانیم."[۱۱۲]

در پاسخ به تأیید توانایی دسترسی مستقیم آژانس امنیت ملی به سرورهای شرکت‌های فناوری اطلاعات، نیویورک تایمز گزارش کرد که منابع آن می‌گویند آژانس امنیت ملی برای برآوردن دستورهای دادگاه از روش‌های فنی دیگری برای گردآوری داده از سرورهای شرکت‌ها استفاده می‌کند.[۱۷] واشینگتن پست گزارش کرد که "ممکن است تضاد بین اسلایدهای پریزم و سخنگویان شرکت‌ها نتیجه اشتباه از سوی نویسنده آژانس امنیت ملی باشد. در گزارش طبقه‌بندی شده دیگری که به‌دست واشینگتن پست رسیده، ترتیب کار این طور تعریف شده که به مدیریت‌گر گردآوری داده اجازه می‌دهد که «شیوه‌نامه کار با درونمایه» را به تجهیزات نصب‌شده در جاهای کنترل‌شده شرکت بفرستد."[۱] به احتمال زیاد منظور از واژه «مستقیم» در متن این است که شرکت‌های فناوری اطلاعات، داده را آگاهانه برای آژانس امنیت ملی می‌فرستند و برخلاف شنودهای ارتباطی است که به مقصدهای دیگر فرستاده می‌شوند.[۱۱۳]

مارک رومولد از بنیاد مرزهای الکترونیکی به ای‌بی‌سی نیوز گفت: "اگر این شرکت‌ها حکمی را بر پایه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی دریافت کنند بر پایه قانون از افشای دریافت این حکم و هر چیزی که درباره حکم باشد منع می‌شوند."[۱۱۶]

در ۲۸ مه ۲۰۱۳ قاضی دادگاه ناحیه‌ای ایالات متحده آمریکا سوزان ایلستن به گوگل دستور داد که خود را با نامه امنیت ملی هماهنگ کند تا بدون حکم دادگاه، داده کاربران را به اداره تحقیقات فدرال (اف‌بی‌آی) بدهد.[۱۱۷] کرت اوپسال وکیل ارشد در بنیاد مرزهای الکترونیک در گفتگویی به ونچربیت گفت: "من گزارش شفافیت گوگل را ستایش می‌کنم. اما به نظر می‌رسد که موضوع این نامه در گزارش نیامده است. شگفت‌زده نمی‌شود اگر آنها مجبور شده باشند دهانشان را ببندند."[۱۱۸]

 
قاضی دادگاه ناحیه‌ای ایالات متحده آمریکا سوزان ایلستن به گوگل دستور داد که بدون حکم دادگاه، داده کاربران را به اداره تحقیقات فدرال (اف‌بی‌آی) بدهد.

در گزارش نیویورک تایمز در ۷ ژوئن ۲۰۱۳ آمد که "توئیتر از آسان‌تر کردن دسترسی دولت به سرورهای خود سر باز زد. اما به گفته کسانی که در گفتگوها بودند دیگر شرکت‌ها بیشتر همکاری کردند." دیگر شرکت‌ها با کارمندان امنیت ملی گفتگو می‌کردند تا دادۀ کارا و امن‌تری فراهم کنند. در برخی موارد، این شرکت‌ها تغییراتی در سامانه‌های خود انجام دادند که گردآوری داده را آسان‌تر کنند. گفتگوها تا ماه‌های انتشار گزارش هم ادامه پیدا کردند. زیرا ریاست ستاد مشترک ارتش (ایالات متحده آمریکا) ژنرال مارتین دمپسی با مدیران فیس‌بوک، مایکروسافت، گوگل، و اینتل دیدار کرد.[۱۱۹] این جزئیات در گفتگوها تناقض‌های بین توصیف‌های نخستین برنامه دولت و انکار شرکت‌ها را آشکار می‌کند. مانند یک اسلاید آموزشی که می‌نویسد: "گردآوری مستقیم داده از سرورها."[۱۱۹][۱۲۰]

در هنگام فراهم‌آوری داده، در پاسخ به درخواست‌های قانونی دادگاه بر پایه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی، نیازِ بَر حَقی وجود دارد. اما تغییر سامانه‌ها برای گردآوری آسان‌تر داده توسط دولت، اینچنین نیست. به همین دلیل، توئیتر قانونا می‌تواند از آسان‌سازی دسترسی به داده جابجا شده، خودداری کند. کسانی که در گفتگوها شرکت کرده‌بودند می‌گفتند به غیر از توئیتر به روشنی، از دیگر شرکت‌ها خواسته شد که صندوقِ قفل‌داری بسازند و کلید آن را دست دولت بدهند. برای نمونه، فیس‌بوک چنین سامانه‌ای را برای درخواست‌ها و همرسانی اطلاعات ساخت.[۱۱۹] گوگل چنین جعبه قفل‌داری را نساخت اما در مقابل، داده مورد نیاز را به صورت دستی یا اوپن‌اس‌اس‌اچ می‌فرستد.[۱۲۱]

گزارش‌های شفافیت پس از پریزم

ویرایش

در پاسخ به گزارش‌های رسانه‌ای همه‌سویه همرسانی داده شرکت‌ها با آژانس‌های اطلاعاتی، بیشتر شرکت‌ها برای افشای بیشتر چگونگی فرایند و دامنه اطلاعات فراهم‌شده برای خواسته‌های آژانس امنیت ملی، اجازه پخش گزارش شفافیت خواستند.

در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۳ فیس‌بوک گزارش کرد که دولت آمریکا اجازه ارتباطی "در این اندازه را به عنوان دامنه" داده است. در یک پست خبری در وبگاه فیس‌بوک نوشته شد "برای شش ماه تا ۳۱ دسامبر ۲۰۱۲ شمار کل درخواست دسترسی به داده کاربران، از همه سازمان‌های دولتی (فدرال، ایالتی، و محلی) برای مسائل امنیت ملی و بزهکاری، بین ۹ تا ۱۰ هزار مورد بوده‌است." سپس در گزارشی دیگر گفت: "بین ۱۸ تا ۱۹ هزار حساب کاربری تحت تاثیر قرار گرفته‌اند که بخش کوچکی از ۱/۱ میلیارد کاربر فعال آن بوده‌است."[۱۲۲]

همان روز مایکروسافت گزارش کرد در دوره‌ای همانند فیس‌بوک "بین ۶ تا ۷ هزار حکم و خواست‌برگ برای بزهکاری و امنیت ملی از همه سازمان‌های دولتی (فدرال، ایالتی، و محلی) دریافت کرده و این دستورها بین ۳۱ تا ۳۲ هزار حساب کاربری را تحت تاثیر قرار داده" که بخش کوچکی از کاربران مایکروسافت هستند.[۱۲۳]

گوگل در بیانیه‌ای از این گفته که داده به شکل فله‌ای فرستاده می‌شود انتقاد کرد و گفت: درخواست‌های امنیت ملی فله‌ای با درخواست بزهکارانه "یک گام عقب‌تر" از قبل خود رفتند. شیوه‌های جزئی‌تر در گزارش شفافیت وبگاه آمده‌اند. گوگل گفت که به دنبال دریافت مجوز دولت برای انتشار شمار و گستردگی درخواست‌ها بر پایه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی است.[۱۲۴]

از ترس اینکه آژانس امنیت ملی، از محصولات سیسکو سیستمز برای شنود استفاده می‌کند فروش این شرکت در سال ۲۰۱۳ کاهش چشمگیری داشت.[۱۲۵]

در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۴ یاهو! گزارش کرد که دولت آمریکا تهدید کرده که اگر داده کاربران خود را به عنوان بخشی از برنامه پریزم همرسانی نکند حکم جریمه روزانه ۲۵۰ هزار دلار آمریکا را به اجرا خواهد گذاشت.[۱۲۶] معلوم نیست که آیا دیگر شرکت‌ها نیز برای فراهم نکردن داده کاربران بر پایه درخواست قانونی لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی، اینچنین ترسانده شده باشند.

واکنش رسانه‌ها و مردم

ویرایش

درون آمریکا

ویرایش

گروه نوشتاری نیویورک تایمز، دولت اوباما را مسئول دانستند که "حالا دیگر همه اعتبار خود را به خاطر این قضیه از دست داده است"[۱۲۷] و تاسف خوردند که "برای سال‌ها نمایندگان کنگره شواهدی را که نشان می‌دادند نظارت و گردآوری داده از درون کشور، فراتر از کنترل آنان رفته را نادیده می‌گرفتند. تا جاییکه هم‌اکنون نیز شمار کمی از اینکه دریافته‌اند همه جزئیات تماس‌های تلفنی و پیام‌های مردم در پایگاه داده آژانس امنیت ملی نگهداری می‌شود پریشان شده‌اند."[۱۲۸] آن‌ها با توجه به نقش دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی در پریزم نوشتند: "انحراف از نظام قضایی آمریکا. هنگامی‌که "قوه قضاییه با یک سوی قضیه، هم‌دست می‌شود." بر پایه نیویورک تایمز "پیامد آن پیدایش دادگاهی است که اختیار آن بسیار فراتر از ماموریت اصلی آن است و هیچ بررسی نیز بر آن نمی‌شود."[۱۲۹]

قاضی پیشین دادگاه ناحیه‌ای فدرال جیمز رابرتسون در واشینگتن که بین سال‌های ۲۰۰۲ (میلادی) تا ۲۰۰۵ (میلادی) در دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی کار کرده و در پرونده همدان علیه رامسفلد علیه بوش رأی داده، گفت: "دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی، مستقل، اما شناور است. زیرا تنها، نظر دولت [و نه نظر فرد یا گروه تحت پیگرد] در بررسی‌های دادگاه، تاثیرگذار است." "هر کسی که قاضی بوده به شما می‌گوید که قاضی باید نظر هر دو طرف را بشنود."[۱۳۰] بدون قضاتی مانند رابرتسون، سودی از این بحث‌های مشاجره‌ای به‌دست نمی‌آید. او پیشنهاد کرد که جایگاهی برای وکیل‌مدافعی که از نظر امنیتی چک شده در برابر درخواست دولت ایجاد شود.[۱۳۱] رابرتسون به این پرسش که آیا دادگاه محرمانه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی باید برنامه‌های نظارتی را قانونا تصویب کند پاسخ داد که "دادگاه، تبدیل به آژانس اجرایی [دولت] شده است." با تغییراتی که در متمم‌های لایحه ۲۰۰۸ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی ۱۹۷۸ داده شده، دولت آمریکا قدرت این را دارد که دادگاه را وادار کند همه برنامه‌های نظارتی و نه مانند گذشته، تنها درخواست‌های رسمی را تأیید کند. "امروز دادگاه، نظارت برنامه‌ریزی‌شده را تایید می‌کند. فکر نمی‌کنم که این کارکرد قضایی داشته باشد."[۱۳۰] رابرتسون همچنین گفت که از گزارش نیویورک تایمز "بسیار آزرده شده"[۷۹] که دریافته دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی، دستگاه قضایی تازه‌ای پدید آورده که به آژانس امنیت ملی امکان می‌دهد که از برنامه‌های نظارتی خود نه‌تنها تروریست‌ها را هدف بگیرند بلکه به دنبال مظنونان جاسوسی، حمله سایبری، و جنگ‌افزار کشتارجمعی نیز باشند.[۱۳۰]

واکاو پیشین سازمان اطلاعات مرکزی (سیا) والری پلیم و دیپلمات پیشین آمریکا جوزف ویلسون در نوشتار عقیده ویراستار که در گاردین منتشر شد گفتند: "ممکن است پریزم و دیگر برنامه‌های داده‌کاوی آژانس امنیت ملی برای ردیابی و دستگیری تروریست‌ها بسیار کارا باشد. اما ما به عنوان جامعه، اطلاعات بَس نداریم که چنین تصمیمی بگیریم."[۱۳۲]

بنیاد مرزهای الکترونیکی یک گروه بین‌المللی ناسودبر پیگیر حقوق دیجیتال است که ستاد آن در آمریکا است میزبان ابزاری است که هر کسی که ساکن آمریکا است می‌تواند با آن دربارهٔ مخالف خود با جاسوسی گسترده به نمایندگان دولت نامه بنویسد.[۱۳۳]

این بحث دولت اوباما که برنامه‌های نظارتی آژانس امنیت ملی مانند پریزم و خبرچین بیکران برای پیشگیری از تروریسم لازم هستند از سوی چندین حزب به چالش کشیده شد. اد پیلکینگتون و نیکولاس وات از گاردین گفتند در پرونده نجیب‌الله زازی که می‌خواست در متروی نیویورک سیتی بمب‌گذاری کند، گفتگوها با احزاب درگیر و بر پایه اسناد دادگاه‌های بریتانیا و آمریکا نشان‌دادند که تحقیق در مورد این پرونده، در واقع با کمک روش‌های نظارتی "متعارف" مانند "نوک‌های قدیمی" سرویس‌های اطلاعاتی بریتانیا آغاز شد و رهبری نظارتی پدیدآمده در آژانس امنیت ملی در آن نقشی نداشت.[۱۳۴] مایکل دالی از دیلی بیست گفته: "حتی با اینکه تیمورلنگ تسارنایف کننده انفجارهای ماراتن بوستون و برادرش جوهر تسارنایف از وبگاه اینسپایر القاعده بازدید می‌کردند و با اینکه مقامات اطلاعاتی روسیه نگرانی خود درباره تیمورلنگ تسارنایف را به مقامات اطلاعاتی آمریکا اطلاع داده بودند پریزم نتوانست از حمله‌های بوستون جلوگیری کند." او همچنین گفت: "مشکل، تنها این نیست که آژانس امنیت ملی با گردآوری داده، حریم شخصی ما را به خطر می‌اندازد بلکه چنین می‌نماید که نمی‌تواند ایمنی ما را هم افزایش دهد."[۱۳۵]

ران پال نماینده حزب جمهوری‌خواه کنگره و لیبرترینیسم برجسته از اسنودن و گرینوالد سپاس گزاری کرد و نظارت گسترده را بی‌استفاده و خطرآفرین خواند و خواهان شفافیت بیشتر کنش‌های دولت آمریکا شد.[۱۳۶] او از کنگره خواست "از دادن قدرت به دولت تا این اندازه، خودداری کنند." و اگر به ریاست‌جمهوری انتخاب شود تنها هنگامی دستور پیگرد دهد که گمان به رخداد بزه باشد که البته کارکرد پریزم این‌چنین نبوده‌است.[۱۳۷]

ستون‌نویس نیویورک تایمز توماس فریدمن از برنامه‌های نظارت دولت به صورت کران‌مند برای حفاظت از مردم آمریکا در برابر حمله‌های تروریستی، دفاع کرد:

بله، من هم از سوء استفاده احتمالی دولت از برنامه طراحی‌شده برای پیشگیری از یک یازده سپتامبر دیگر نگرانم. اما به نظرم می‌رسد که تا کنون چنین چیزی رخ نداده است. اما من از رخ دادن یک یازده سپتامبر دیگر بیشتر نگرانم. من مطمئنم اگر یک یازده سپتامبر دیگر رخ می‌داد ٪۹۹ آمریکایی‌ها به نمایندگان خود در کنگره می‌گویند: "هر کاری که لازم است بکنید، حریم شخصی را زیر پا بگذارید. فقط مطمئن شوید که چنین چیزی دوباره رخ نخواهد داد." این برای من ترسناک‌ترین چیز است. به همین دلیل است که من با بیزاری، واقعا با بیزاری، سازش با دولت را می‌پذیرم که با داده‌کاوی در تماس‌های تلفنی و ایمیل‌ها به دنبال الگوهای مشکوک بگردد و پس از آن با حکم قاضی بر پایه قانون مصوب کنگره، هدف را پیگیری کند تا از روزی جلوگیری کند که ما به دولت اجازه دهیم هر کس و هر چیزی را که دارد هر کجا به هر شکل با هر روش و تا هر زمان که بخواهد زیر نظر بگیرد.[۱۳۸]

گزارنده سیاسی دیوید بروکس نیز مانند فریدمن، محتاطانه گفت که برنامه‌های نظارت بر داده دولت، شیطانِ لازم هستند: "اگر داده‌روبی گسترده‌ای نداشته باشید، خوب، آنگاه آژانس‌های اطلاعاتی به روش‌های شنود قدیمی‌تر رو می‌آورند که مداخله‌جویانه‌تر است."[۱۳۸]

گزارنده محافظه‌کار چارلز کرات‌هامر در همسنجی با احتمال سوء استفاده بدون نظارت ریزبینانه، نگرانی کمتری دربارهٔ سویه قانونی پریزم و دیگر ابزارهای نظارتی آژانس امنیت دارد: "مشکل از قانون اساسی نیست. ما باید نظارت کنگره و بازبینی قانونی را سخت‌تر کنیم. حتی شاید بررسی جزئی مستقل خارجی نیاز داشته باشیم. به همراه آن با توجه به اثربخشی پادمان و سرشت تهدیدهای خارجی، بازبینی‌های دوره‌ای قانونی مانند تمدید مجوز هر چند سال یک‌بار نیز باشند."[۱۳۹]

در یک پست وبلاگی، پدیدآور وایر دیوید سیمون برنامه‌های نظارت آژانس امنیت ملی مانند پریزم را با تلاش‌های دهه ۱۹۸۰ (میلادی) شهرداری بالتیمور برای افزودن ثبت‌کننده شماره‌های گرفته‌شده به همه تلفن‌های عمومی مقایسه کرد. زیرا شهرداری باور داشت که قاچاقچیان مواد مخدر از تلفن‌های عمومی یا پیجرها استفاده می‌کنند و یک قاضی شهرداری اجازه نصب چنین چیزی را داده بود. نصب این ثبت‌کننده‌ها پایه نخستین فصل مجموعه تلویزیونی وایر بود.[۱۴۰][۱۴۱] سیمون می‌گفت توجه رسانه‌ها به برنامه‌های نظارتی آژانس امنیت ملی، "رسوایی توخالی" است. زیرا خیلی از طبقه‌های اجتماعی آمریکا، نیز هم‌اکنون تحت نظارت همیشگی هستند.

نظریه‌پرداز سیاسی و منتقد همیشگی سیاست‌های دولت آمریکا نوآم چامسکی گفت: "دولت‌ها نباید چنین ظرفیتی داشته باشند. اما دولت‌ها از هر فناوری که بتوانند علیه اصلی‌ترین دشمن خود استفاده می‌کنند که همان مردم خودشان است."[۱۴۲]

یک نظرسنجی سی‌ان‌ان/ابر شرکت نظرسنجی بین ۱۱ تا ۱۳ ژوئن نشان داد که ٪۶۶ آمریکایی‌ها در کل از برنامه، پشتیبانی می‌کنند.[۱۴۳][۱۴۴][Notes ۱] اگرچه نظرسنجی دانشگاه کوینیپیاک که بین ۲۸ ژوئن تا ۸ ژوئیه انجام شد نشان داد که ٪۴۵ رای‌دهندگان ثبت شده فکر می‌کنند که برنامه‌های نظارتی، بسیار فراتر از کارکرد خود رفته و ٪۴۰ گفتند کارایی آن‌ها فراتر نرفته‌اند. درحالی‌که در سرشماری سال ۲۰۱۰ ٪۲۵ گفتند کارایی آن فراتر رفته و ٪۶۳ گفتند که فراتر نرفته‌اند.[۱۴۵] دیگر نظرسنجی‌ها نیز چنین تغییری را در افکار مردم، پس از افشای اسناد نشان دادند.[۱۴۶][۱۴۷]

از دید اقتصادی، یک پژوهش منتشر شده در ماه اوت در بنیاد نوآوری و فناوری اطلاعات[۱۴۸] نشان داد که افشای اسناد پریزم بین ۲۱/۵ تا ۲۵ میلیارد دلار زیان می‌زند. زیرا کسب‌وکار رایانش ابری برای سه سال اُفت می‌کند.[۱۴۹][۱۵۰][۱۵۱][۱۵۲]

بین‌المللی

ویرایش

احساس عمومی در جهان، بیان ناخشنودی از گستردگی داده‌کاوی ارتباطات در جهان بود. برخی رهبران کشورها علیه آژانس امنیت ملی و برخی دیگر علیه نظارت ملی خود حرف زدند. یک وزیر کشور، توضیح‌های ترسناکی دربارهٔ برنامه داده‌کاوی آژانس امنیت ملی داد و از بنجامین فرانکلین گفت که: "هرچقدر که بر یک جامعه بیشتر نظارت، کنترل، و بررسی شود آزادی آن جامعه کمتر می‌شود."[۱۵۳] برخی پرسیدند که امروز، دستگیری تروریست‌ها بر از دست رفتن حریم شخصی شهروندان سایه انداخته است.[۱۵۴][۱۵۵]

 
دیوارنگاری عمو سام در حال شنود ارتباطات مخابراتی

در سال ۲۰۱۳ اتحادیه امنیت ابری، از سوی سهامداران خود دربارهٔ واکنش‌های خود به رسوایی جاسوسی پریزم بازخواست شد. نزدیک به ٪۱۰ مردم غیر آمریکایی گفتند که پروژه خود را با یکی از رساننده‌های خدمات رایانش ابری در آمریکا از کار انداخته‌اند. در آغاز رسوایی پریزم ٪۵۶ مردم گفتند که کمتر گمان می‌کنند از رساننده خدمات رایانش ابری در آمریکا استفاده کنند. اتحادیه امنیت ابری پیش‌بینی کرد به خاطر رسوایی جاسوسی پریزم، رساننده‌های خدمات رایانش ابری در آمریکا ممکن است ۲۶ میلیارد دلار آمریکا و ٪۲۰ ارزش سهام رساننده‌های خدمات رایانش ابری را از دست بدهند.[۱۵۶]

تیم برنرز لی
ویرایش

تیم برنرز لی نوآور وب جهان‌گستر جهان غرب را به دورویی متهم کرد.[۱۵۷] زیرا خود آن‌ها در اینترنت از مردم جاسوسی می‌کنند ولی دیگر کشورها را به خاطر جاسوسی از اینترنت سرزنش می‌کنند.[۱۵۸] او گفت: جاسوسی اینترنتی می‌تواند به خودداری مردم از دسترسی به جزئیات خودمانی یا استفاده از اینترنت به روش دلخواه بینجامد و همانطور که استیو رابسون در دیلی میل تفسیر کرده "اینترنت باید از کنترل دولت‌ها یا ابر شرکت‌های بزرگ، خارج شود."[۱۵۷]

استرالیا
ویرایش

نیک زنوفون سناتور مستقل استرالیایی از باب کار وزیر امور خارجه استرالیا پرسید که آیا آدرس ایمیل‌های نمایندگان مجلس استرالیا از دسترس پریزم، مین‌وی، مارینا، و/یا نوکلئون خارج هستند؟ پس از اینکه باب کار پاسخ داد: ؛سازوکار قانونی برای حفاظت از استرالیایی‌ها وجود دارد ولی آن دولت دربارهٔ مسائل اطلاعاتی توضیحی نمی‌دهد.؛ نیک زنوفون گفت: "پاسخ پرسش خود را نگرفته است."[۱۵۹]

طالبان
ویرایش

سخنگوی طالبان ذبیح‌الله مجاهد گفت: "ما درباره تلاش‌های پیشین آنها برای ردگیری سامانه‌های خود آگاه بودیم. ما از منابع فنی خود استفاده کردیم تا تلاش‌های آنان را بی‌اثر کنیم و تاکنون در متوقف‌کردن تلاش آنها موفق بوده‌ایم."[۱۶۰][۱۶۱] اگرچه سی‌ان‌ان گزارش کرد که در واکنش به اسناد درز کرده، گروه‌های تروریستی "رفتارهای ارتباطی" خود را عوض کرده‌اند.[۶۴]

واکنش کاربران چینی، ترکیبی بین از دست رفتن آزادی در سراسر جهان و نظارت دولتی مخفیانه بود. این افشاگری، درست پیش از دیدار باراک اوباما و شی جین پینگ در کالیفرنیا رخ داد.[۱۶۲][۱۶۳] هنگامی که دربارهٔ رخنه‌گری آژانس امنیت ملی در چین پرسیده شد سخنگوی وزیر امور خارجه چین گفت: "چین جدا خواهان امنیت سایبری است."[۱۶۴] روزنامه جیفانگ دیلی حزب کمونیست چین نوشت: این نظارت مانند ۱۹۸۴ جرج اورول است.[۱۶۵] قانون‌گزاران هنگ کنگ گری فن و کلودیا مو در نامه‌ای به اوباما نوشتند: "افشای نظارت گسترده بر ارتباطات جهانی از سوی پرچمدار دموکراسی در جهان به چهره آمریکا در میان مردم آزادی‌خواه جهان آسیب می‌زند."[۱۶۶] آی وی‌وی چینی مخالف دولت چین گفت: "با اینکه می‌دانیم دولت‌ها همه کاری می‌کنند اما از دیدن عملیات نظارتی آمریکا، پریزم، شگفت‌زده شدم. برای من این سوء استفاده از قدرت دولت برای مداخله در حریم شخصی مردم است. این دَمِ مهمی برای جامعه بین‌الملل است تا در حقوق فردی، بازنگری و از آن پشتیبانی کنن."[۱۶۷]

 
راهیپمایی مردم هنگ کنگ در پشتیبانی از ادوارد اسنودن ۱۵ ژوئن ۲۰۱۳

وزیر امور خارجه هند سلمان خورشید با دفاع از پریزم گفت: "این کار، موشکافی نیست و دسترسی به پیام‌های واقعی است. این تنها واکاوی رایانه‌ای الگوهای تماس‌های تلفنی و ایمیل‌هایی است که فرستاده می‌شوند. در اصل به معنی سرک کشیدن به درونمایه پیام یا گفتگوهای مردم نیست. با استفاده از برخی از اطلاعاتی که از بررسی‌های خود به‌دست می‌آورند از حمله‌های تروریستی جلوگیری می‌کنند."[۱۶۸] گفته‌های او با وظیفه او که حفاظت از حریم شخصی مردم است "نپذیرفتنی" است.[۱۶۹][۱۷۰] هنگامی‌که از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هند کاپیل سیبال دربارهٔ گفته‌های سلمان خورشید پرسیده شد او از دادن پاسخ مستقیم، طَفره رفت اما گفت: "ما [به عنوان بخشی از پریزم] از سرشت داده یا اطلاعات گردآوری شده، آگاهی نداریم. حتی وزیر امور خارجه نیز هیچ چیزی نمی‌داند."[۱۷۱] رسانه‌ها اینطور برداشت کردند که دفاع سلمان خورشید از پریزم به خاطر این بود که دولت هند داشت سامانه نظارت مرکزی را گسترش می‌داد که مانند برنامه پریزم است.[۱۷۲][۱۷۳][۱۷۴]

رسانه‌های هند[۱۷۵][۱۷۶] و حزب مخالف او حزب کمونیست هند (مارکسیست) از گفته‌های خورشید انتقاد کردند و گفتند: "ائتلاف متحد پیشرفت خواه هندوستان (یوپا) به تندی به این برنامه نظارتی و انگل‌وار اعتراض دارد. در مقابل، توجیه خورشید، شگفت‌آور است. این سخنان شرم‌آور، هنگامی گفته می‌شوند که حتی متحدان آمریکا مانند آلمان و فرانسه به سَرَک‌کشیدن آن در کشورهایشان پرخاش کرده‌اند."[۱۷۷]

پی. رجیو نماینده مجلس از راجیه سبها به تایمز هند گفت: "لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی آمریکا نقض آشکار قرارداد وین درباره روابط سیاسی است. اما خورشید می‌خواهد آن را توجیه کند و سرعت دولت هند در رد درخواست پناهندگی ادوارد اسنودن، شرم‌آور است."[۱۷۸]

اروپا

ویرایش
پارلمان اروپا
ویرایش

عضو هلندی پارلمان اروپا سوفی این تی ولد، پریزم را نقض قوانین اتحادیه اروپا خواند.[۱۷۹]

آلمان
ویرایش

دادآور فدرال آلمان در امور حفاظت از داده و آزادی اطلاعات پیتر شار پریزم را با فروزه "هیولا" محکوم کرد.[۱۸۰] او افزود: "کاخ سفید من را هیچ‌گونه قانع نکرد" و "داده کاربران سرورهای گوگل، فیس‌بوک، اپل، و مایکروسافت را به‌دست آورده است. من از دولت آلمان انتظار داشتم که به شفافیت و محدودیت نظارت، پایبند باشد." استیفن زیبرت معاون مطبوعاتی دفتر صدراعظم اعلام کرد که آنگلا مرکل این موضوع را در صدر گفتگوهای خود با باراک اوباما در برلین قرار می‌دهد.[۱۸۱] سرهنگ دوم پیشین اشتازی ولفگانگ اشمیت گفت: "از آنجا که اشتازی، فناوری دستیابی به پریزم را نداشت برای اشتازی چنین برنامه‌ای مانند رویایی بود که واقعی شده است."[۱۸۲] و "این نهایت ساده‌لوحی است که فکر کنیم از این داده گردآوری شده، هیچ استفاده‌ای نمی‌شود. این سرشت هر سازمان مخفی دولتی است. تنها راه برای جلوگیری از حفاظت از حریم شخصی مردم این است که در گام نخست نگذاریم دولت، اطلاعات مردم را گردآوری کند." بسیاری از آلمانی‌ها تظاهرات ترتیب دادند. نمونه آن تظاهرات ایست بازرسی چارلی در هنگامی بود که اوباما برای سخنرانی به برلین رفته بود. متیو شفیلد از دفتر واشینگتن شرکت مکلچی گفت: "آلمانی‌ها از نقش اوباما برای اجازه گردآوری داده تا این اندازه بزرگ ناامید شده‌اند."[۹۹]

 
تظاهرات گروه حقوق دیجیتال در ایست بازرسی چارلی در برلین آلمان ۱۸ ژوئن ۲۰۱۳
ایتالیا
ویرایش

رئیس‌جمهور ایتالیایی ضامن حفاظت از حریم شخصی آنتونلو سورو گفت: "تدابیر نظارتی در ایتالیا قانونی نخواهد بود و خلاف مصوبه‌های ما است و نشانگر نقض سنگین قانون است."[۱۸۳]

فرانسه
ویرایش

کمیسیون ملی اطلاعات و آزادی‌ها (نگهبان حفاظت از داده فرانسه) دوستانه از گوگل خواست که سیاست حریم شخصی خود را در سه ماه تغییر دهد یا ۱۵۰ هزار یورو جریمه شود.[۱۸۴]

اسپانیا
ویرایش

آژانس حفاظت از داده اسپانیایی برنامه دارد اگر گوگل از شفافیت دربارهٔ استفاده از داده گسترده گردآوری شده از شهروندان اسپانیا خودداری کند گوگل را بین ۴۰ تا ۳۰۰ هزار یورو جریمه کند.[۱۸۴]

بریتانیا
ویرایش

وزیر مشاور در امور خارجه و مشترک‌المنافع ویلیام هیگ دور زدن قانون بریتانیا از سوی سازمان‌های اطلاعاتی بریتانیا را به خاطر گردآوری داده از شهروندان بریتانیا با استفاده از پریزم رد کرد و گفت: "هر داده‌ای که ما از آمریکا به‌دست می‌آوریم که شامل مردم بریتانیا نیز می‌شود با کنترل‌های قانونی و پادمان‌های بریتانیا سازگار است."[۱۸۵] دیوید کامرون گفت سازمان‌های جاسوسی بریتانیا که داده گردآوری شده پریزم را دریافت کرده‌اند سازگار با قانون رفتار کردند." من خشنودم که ما سازمان‌های اطلاعاتی داریم که کار والایی برای این کشور انجام می‌دهند تا امنیت ما را تامین کنند و مطابق قانون رفتار می‌کنند."[۱۸۵][۱۸۶] مالکوم ریفکیند رئیس کمیته امنیت و اطلاعات پارلمان گفت اگر آژانس‌های اطلاعاتی بریتانیا در جستجوی یافتن درونمایه ایمیل‌های مردم بریتانیا باشند باید از مقام‌های قضایی اجازه بگیرند. دفتر دادآور اطلاعات بریتانیا محتاط‌تر بود و گفت به همراه دیگر آژانس‌های داده اروپایی دربارهٔ پریزم بررسی می‌کند: "مسائل جدی درباره گستردگی توانایی دسترسی آژانس‌های قانونی آمریکایی به داده شخصی شهروندان بریتانیا و دیگر کشورهای اروپایی وجود دارند. بحث اینکه بر پایه قانون آمریکا شرکت‌ها مجبور به دادن اطلاعات به آژانس‌های اطلاعاتی آمریکا می‌شوند اصولا با قانون حفاظت از داده اروپا در تناقض است، مانند لایحه حفاظت از داده بریتانیا." دفتر دادآور اطلاعات در این‌باره با همتایان اروپایی خود گفتگو کرده و این مسائل در گفتگوهای بین کمیسیون اروپا و دولت آمریکا بیان شده‌اند.[۱۷۹]

دیدگاه‌های قانونی

ویرایش

قانون اجرایی و کارکرد آن

ویرایش

در ۸ ژوئن ۲۰۱۳ اداره‌کننده امنیت ملی اداره‌کننده امنیت ملی در گزاره‌برگی گفت: "پریزم برنامه پنهانی گردآوری داده نیست." و "یک سامانه رایانه‌ای درون دولتی است" که از آن برای آسان‌سازی گردآوری اطلاعات خارجی "تحت بازرسی دادگاه" بر پایه بخش ۷۰۲ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی کار می‌کند.[۵۴] بخش ۷۰۲ می‌گوید "ممکن است دادستان کل و اداره‌کننده امنیت ملی، با هم، تا یک سال پس از تاریخ اجرای مجوز، اجازه هدف‌گیری و گردآوری اطلاعات هدف‌هایی را داشته باشند که گمان می‌رود منطقا در خارج از آمریکا زندگی می‌کنند." برای داشتن اجازه ردگیری، دادستان کل و اداره‌کننده امنیت ملی باید بر پایه بخش ۷۰۲ از دادگاه مجوز دریافت کنند یا دادگاه را قانع کنند که "ممکن است اطلاعات مهم برای امنیت آمریکا از دست برود یا به موقع به‌دست نیاید و زمان، اجازه انتظار برای دریافت مجوز را نمی‌دهد." هنگام درخواست برای دریافت حکم، دادستان کل و اداره‌کننده امنیت ملی باید دادگاه را قانع کنند که "آرمان مهم آنها به‌دست آوردن اطلاعات خارجی است." آن‌ها نیازی ندارند که بگویند کدام شرکت یا فرد خارجی را هدف می‌گیرند.[۱۸۷]

پس از دریافت حکم دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی یا تعیین موقعیت اورژانسی، دادستان کل و اداره‌کننده امنیت ملی می‌توانند به شرکت‌های رساننده خدمات اینترنتی دستور بدهند که اطلاعات یا ابزارهای لازم برای زیر نظر گرفتن هدف و دستیابی به اطلاعات محرمانه هدف را به آن‌ها بدهند. شرکت رساننده خدمات اینترنتی می‌تواند ۱) از دستور پیروی کند، ۲) سرپیچی کند یا ۳) حکم را در دادگاه به چالش بکشد. اگر از دستور پیروی کند نسبت به کاربران خود مسئول می‌شود و باید تاوان آن را بپردازد. درحالی‌که اگر از اجرای دستور، خودداری کند ممکن است دادستان کل با حکم دادگاه، آن شرکت را وادار به انجام حکم کند. در صورت سرپیچی شرکت، دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی می‌تواند آن شرکت را با اتهام اهانت به دادگاه، تنبیه کند.[۱۸۷]

سرانجام، شرکت می‌تواند از دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی درخواست کند که از انجام حکم، خودداری کند. در این صورت، دادگاه، درخواست را رد می‌کند و شرکت را موظف به انجام حکم می‌کند. شرکت رساننده خدمات اینترنتی می‌تواند از دادگاه بازنگری نظارت بر اطلاعات خارجی و سپس دادگاه تصمیم‌گیری بازنگری (تجدید نظر) دیوان عالی ایالات متحده آمریکا بخواهد که از انجام حکم، خودداری کند.[۱۸۷]

کمیته منتخب سنای ایالات متحده آمریکا در امور اطلاعاتی و دادگاه‌های لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی، برپا شده‌اند تا پس از مرگ جی. ادگار هوور بر عملیات اطلاعاتی، نظارت کنند. بورلی گیج از اسلیت گفته: "قرار بود هنگامی‌که این دادگاه‌ها پدید آمدند از سوء استفاده‌هایی که کسانی مانند هوور می‌کردند جلوگیری کنند. در مقابل، آنچه دیده می‌شود این است که به مهر تایید اهداف گسترده جامعه اطلاعاتی آمریکا تبدیل شده‌اند. جی. ادگار هوور دیگر بر واشینگتن، دی.سی. فرمانروایی نمی‌کند. اما به نظر می‌رسد که دیگر به کسی مانند او نیازی نیست."[۱۸۸]

دعوی قضایی

ویرایش
۱۱ ژوئن ۲۰۱۳ اتحادیه آزادی‌های شهروندی آمریکا در دادخواستی علیه آژانس امنیت ملی نوشت: "برنامه رهگیری تماس‌های تلفنی (که به آن «پریزم» گفته می‌شد) حقوقی قانونی مردم آمریکا را برای آزادی بیان، همبستگی، و حریم شخصی، زیر پا می‌گذارد و با زیر پا گذاشتن متمم‌های ۱ و ۴ قانون اساسی آمریکا یک "تَله" نظارتی، پدید می‌آورد. بنابراین از قدرت داده شده بر پایه کد ایالات متحده آمریکا ۵۰ § ۱۸۶۱ فراتر می‌رود و کد ایالات متحده آمریکا ۵ § ۷۰۶ را زیر پا می‌گذارد.[۱۸۹] مدرسه حقوق ییل نیز به نیابت از کلینیک دسترسی اطلاعات و آزادی رسانه به این دادخواست پیوست."[۱۹۰]
۱۱ ژوئن ۲۰۱۳ دیدبان آزادی آمریکا دادخواستی سنخی علیه سازمان‌ها و مقام‌های دولتی گرداننده پریزم به دادگاه داده شد. نام ۱۲ شرکت فناوری ارتباطات (گوگل، فیس‌بوک، مایکروسافت، اپل، اسکایپ، یوتیوب، یاهو!، اسپرینت، تی-موبایل، ای‌تی اند تی، و پالتاک) و مدیران آنها نیز در این درخواست دیده می‌شود. این سازمان‌ها، مقام‌ها، و شرکت‌ها اطلاعات ارتباطی و داده کاربران را بر پایه برنامه پریزم یا برنامه‌های مانند آن به صورت گسترده در اختیار آژانس امنیت ملی گذاشته‌اند. این پرونده به متمم‌های ۱، ۴، و ۵ قانون اساسی آمریکا و سرپیچی از پایه کد ایالات متحده آمریکا ۱۸ § ۲۷۰۲ (افشای تاریخچه ارتباطی) اشاره می‌کند و می‌پرسد که آیا این برنامه در خارج از آمریکا بر پایه روند قانونی خود کار می‌کند؟ (بخش ۷۰۲ لایحه میهن‌دوستی). این پرونده، شاکیان و این کَسان را در بر می‌گیرد:[۱۹۱]

دیگر شهروندان آمریکا به همراه مردم کنونی زمین که تماس‌های تلفنی و/یا ایمیل‌ها و/یا دیگر روش‌های ارتباطی آنها با گوگل، فیس‌بوک، مایکروسافت، اپل، اسکایپ، یوتیوب، یاهو!، اسپرینت، تی-موبایل، ای‌تی اند تی، و پالتاک انجام می‌شود که داده ارتباطی آنها به نیابت از "متهمان" نگهداری و/یا شنود می‌شود."

در نوامبر ۲۰۱۷ دادگاه این دادخواست را رد کرد.

۱۸ فوریه ۲۰۱۴ رند پال و کارهای آزادی دادخواستی را علیه باراک اوباما در مقام رئیس اطلاعات، جیمز کلپر در مقام اداره‌کننده امنیت ملی، کیث بی آلکساندر در مقام رئیس آژانس امنیت ملی؛ جیمز کومی در مقام رئیس اداره تحقیقات فدرال (اف‌بی‌آی) به دادگاه ناحیه فدرال در ناحیه کلمبیا تسلیم کردند. در این دادخواست آمده که متهمان، متمم ۴ قانون اساسی را با گردآوری فراداده تماس‌های تلفنی، زیر پا گذاشته‌اند. این پرونده، هم‌اکنون در انتظار درخواست تجدید نظر دولت در پرونده کلیمن است.
۲ ژوئن ۲۰۱۴ الیوت جی. شوچارد دادخواستی را علیه باراک اوباما، جیمز کلپر در مقام اداره‌کننده امنیت ملی، دریاسالار مایک راجرز در مقام رئیس آژانس امنیت ملی، جمیز کومی در مقام رئیس اداره تحقیقات فدرال (اف‌بی‌آی) به دادگاه ناحیه فدرال ناحیه باختری پنسیلوانیا داد. در این دادخواست آمده که متهان با گردآوری همه داده مردم آمریکا متمم ۴ قانون اساسی را زیر پا گذاشته‌اند. شاکی‌های از دادگاه می‌خواهند که برنامه‌های غیر قانونی متهمان را بیاید و حکم بازداشت آن را صادر کند. دادگاه، هم‌اکنون سرگرم بررسی درخواست دولت برای رد دادخواست است.

بررسی مسائل حقوقی

ویرایش

لارا دونوهو استاد دانشگاه مرکز حقوقی دانشگاه جرج‌تاون و مرکز امنیت ملی و حقوق دانشگاه جرج‌تاون، پریزم و دیگر برنامه‌های آژانس امنیت ملی را غیر قانونی دانست.[۱۹۲]

وودرو هارتزوگ، وابسته به مرکز استنفورد در امور امنیت و جامعه دانشکده حقوق استنفورد گفت: "اتحادیه آزادی‌های شهروندی آمریکا به احتمال زیاد باید موارد نقض متمم یک قانونی اساسی (مانند بی‌توجهی به قانون) یا متمم چهارم (شاید نقض یک انتظار منطقی از حریم خصوصی) را نشان دهد. اینکه بدانید دولت، شما را زیر نظر دارد آسیبی به شما می‌زند؟ قطعا بحثی وجود دارد که می‌گوید چنین است. مردمِ تحت نظارت، رفتار متفاوتی دارند. حس می‌کنند اختیار خود را از دست داده‌اند و گمان کمتری می‌رود که خودشناسی و خود اندیشی کنند و گرایش کمتری به کنش‌های سیاسی آشکار مانند سخنرانی مخالف و نقد دولت دارند. متمم‌های یک و چهار تلاش دارند از مردم با این گرایش‌ها محافظت کنند."[۱۹۳]

قانونی بودن لایحه متمم‌های لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی

ویرایش

در اسناد پریزم به جزئیات بخش ۷۰۲ لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی دربارهٔ جزئیات رهگیری الکترونیک، ضبط، و واکاوی فراداده اشاره شده‌است. در بسیاری از گزارش‌ها و نامه‌هایی که بیانگر نگرانی نمایندگان کنگره هستند پیشنهاد شده که بخش لایحه متمم‌های لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی، قانونا و بر پایه قانون اساسی، مشکل‌زا است. نمونه آن ردیابی شهروندان آمریکایی و گردآوری داده از درون آمریکا است که اسناد فاش شده نشان می‌دادند.[۱۹۴][۱۹۵][۱۹۶][۱۹۷]

اتحادیه آزادی‌های شهروندی آمریکا ادعا می‌کند که بدون توجه به سوء استفاده‌ها، مشکلِ لایحه متمم‌های لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی، عمیق‌تر است. خودِ لایحه متمم‌های لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی، غیرقانونی است.[۱۹۸]

سناتور رند پال تلاش دارد قانون تازه‌ای را تصویب کند. نام آن «لایحه بازگردانی متمم چهارم ۲۰۱۳» است و آژانس امنیت ملی و دیگر آژانس‌های اطلاعاتی دولت آمریکا را از نقض متمم چهارم قانون اساسی آمریکا باز می‌دارد تا نتوانند با فناوری اطلاعات و سامانه‌هایی مانند پریزم و خبرچین بیکران، داده گسترده، گردآوری کنند.[۱۹۹][۲۰۰]

برنامه‌های با نام همانند پریزم

ویرایش

به غیر از برنامه گردآوری اطلاعات که در سال ۲۰۰۷ آغاز شد دو برنامه دیگر نیز با نام «پریزم» وجود دارند:[۲۰۱]

  • ابزار برنامه‌ریزی برای یکپارچه‌سازی، هماهنگ‌سازی، و مدیریت منابع The Planning tool for Resource Integration, Synchronization and Management (PRISM) ابزار وب است که اطلاعات نظامی آمریکا از آن برای فرستادن کارها و راهنماهای پلتفرم‌های گردآوری داده گسترش‌یافته به عملیات نظامی استفاده می‌کند.[۲۰۲]
  • درگاه امور مدیریت و همرسانی همزمان اطلاعات The Portal for Real-time Information Sharing and Management (PRISM) که وجود آن در ژوئیه ۲۰۱۳ به‌دست آژانس امنیت ملی آشکار شد. این یک برنامه درونی آژانس امنیت ملی برای مدیریت و همرسانی همزمان اطلاعات است که ظاهراً در اداره تضمین اطلاعات آژانس امنیت ملی اجرا می‌شود. اداره تضمین اطلاعات آژانس امنیت ملی، بخش بسیار محرمانه آژانس امنیت ملی است که با روش‌های رمزنگاری بسیار پیچیده، مسئول حفاظت از اسرار نظامی و دولت آمریکا است.[۲۰۱]

برنامه‌های وابسته آژانس امنیت ملی

ویرایش

برنامه‌های موازی که نام کلی آن‌ها نمادگر یک کنش شنود دیجیتال جداگانه است از منابع دیگری، داده و فراداده گردآوری می‌کنند. هر نمادگر کنش شنود دیجیتال، منبع، هدف، گونه داده گردآوری‌شده، مقام قانونی، و نرم‌افزار تعریف‌شده خود را دارد. برخی نمادگرهای کنش شنود دیجیتال، نام‌های همانند برنامه بالاسری خود دارند. در اسلایدها چکیده بلرنی با کلاه شپرکان به رنگ سبز شبدری نشان داده می‌شود که "برنامه جاری گردآوری داده است که به جامعه اطلاعاتی و همکاران اقتصادی آن قدرت می‌دهد به اطلاعات خارجی به‌دست آمده از شبکه‌های جهانی دسترسی پیدا کرده و از آن بهره‌برداری کنند."

 
چگونگی کارکرد برنامه ماسکولار که به رایانش ابری گوگل و یاهو! دسترسی مستقیم می‌دهد.

برخی برنامه‌های نمادگر کنش شنود دیجیتال مانند پریزم، داده را از شرکت رساننده خدمات اینترنتی گردآوری می‌کنند. اما دیگر برنامه‌ها آن را از زیرساخت‌های سطح بالا به‌دست می‌آورند. اینگونه گردآوری "آپ استریم کالکشن" نامیده می‌شود. آپ استریم کالکشن شامل برنامه‌هایی با گزاره‌های پوششی مانند بلرنی، اوکستار، فرویو، و استورم‌برو می‌شود که هر یک از آن‌ها نمادگر یک کنش شنود دیجیتال جداگانه هستند. داده جمع‌شده در یک نمادگر کنش شنود دیجیتال می‌تواند به روش‌های دیگری مانند رساننده خدمات اینترنتی از بالادست به‌دست آید. نمونه آن حسگرهای کنش‌پذیر (منفعل) در اطراف سفارت‌ها یا حتی داده دزدیده شده از شبکه‌های رایانه‌ای شخصی با روش رخنه‌گری است.[۲۰۳][۲۰۴][۲۰۵][۲۰۶][۲۰۷] همه نمادگرهای کنش شنود دیجیتال از بالادست، داده، گردآوری نمی‌کنند. برای نمونه، داده می‌تواند مستقیما از رساننده خدمات اینترنتی به‌دست آید. چه با موافق رساننده خدمات اینترنتی (مانند پریزم) یا با رخنه‌گری یا روش‌های دیگر.[۲۰۸][۲۰۹][۲۱۰]

بر پایه واشینگتن پست، برنامه کمتر شناخته شده ماسکولار که داده رمزنگاری نشده را مستقیما از رایانش ابری شخصی گوگل و یاهو! شنود می‌کند در مقایسه با پریزم، ۲ برابر داده بیشتری گردآوری می‌کند.[۲۱۱] زیرا گوگل و یاهو! می‌توانند جهان را پوشش دهند. برخلاف پریزم، کار شنود ماسکولار در بیرون از آمریکا انجام می‌شود. بنابراین هیچ نیازی به صدور حکم از سوی دادگاه لایحه نظارت بر اطلاعات خارجی یا مانند آن ندارد.[۲۱۲]

جستارهای وابسته

ویرایش

پانویس

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ Barton Gellman; Laura Poitras (June 6, 2013). "US Intelligence Mining Data from Nine U.S. Internet Companies in Broad Secret Program". The Washington Post. Retrieved June 15, 2013.{{cite news}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ ۲٫۶ Glenn Greenwald, Ewen MacAskill (June 6, 2013). "NSA Taps in to Internet Giants' Systems to Mine User Data, Secret Files Reveal – Top-Secret Prism Program Claims Direct Access to Servers of Firms Including Google, Apple and Facebook – Companies Deny Any Knowledge of Program in Operation Since 2007 – Obama Orders US to Draw Up Overseas Target List for Cyber-Attacks". The Guardian. Retrieved June 15, 2013.
  3. Braun, Stephen; Flaherty, Anne; Gillum, Jack; Apuzzo, Matt (June 15, 2013). "Secret to PRISM Program: Even Bigger Data Seizures". Associated Press. Archived from the original on 10 September 2013. Retrieved June 18, 2013.
  4. Chappell, Bill (June 6, 2013). "NSA Reportedly Mines Servers of US Internet Firms for Data". The Two-Way (blog of National Public Radio). Retrieved June 15, 2013. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  5. Staf (June 8, 2013). "PRISM: Here's How the NSA Wiretapped the Internet". ZDNet. Retrieved June 15, 2013.
  6. Barton Gellman & Ashkan Soltani (30 October 2013). "NSA infiltrates links to Yahoo, Google data centers worldwide, Snowden documents say". The Washington Post. Retrieved October 31, 2013.
  7. Siobhan Gorman & Jennifer Valentiono-Devries (20 August 2013). "New Details Show Broader NSA Surveillance Reach - Programs Cover 75% of Nation's Traffic, Can Snare Emails". The Wall Street Journal. Retrieved August 21, 2013.
  8. "Graphic: How the NSA Scours Internet Traffic in the U.S." The Wall Street Journal. 20 August 2013. Retrieved August 21, 2013.
  9. Jennifer Valentiono-Devries & Siobhan Gorman (20 August 2013). "What You Need to Know on New Details of NSA Spying". The Wall Street Journal. Retrieved August 21, 2013.
  10. Lee, Timothy B. (June 6, 2013). "How Congress Unknowingly Legalized PRISM in 2007". Wonkblog (blog of The Washington Post). Retrieved July 4, 2013.
  11. Johnson, Luke (July 1, 2013). "George W. Bush Defends PRISM: 'I Put That Program in Place to Protect the Country'". The Huffington Post. Retrieved July 4, 2013.
  12. Office of the Director of National Intelligence (June 8, 2013). "Facts on the Collection of Intelligence Pursuant to Section 702 of the Foreign Intelligence Surveillance Act" (PDF). dni.gov.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ Mezzofiore, Gianluca (June 17, 2013). "NSA Whistleblower Edward Snowden: Washington Snoopers Are Criminals". International Business Times. Retrieved June 30, 2013.
  14. MacAskill, Ewan (August 23, 2013). "NSA paid millions to cover Prism compliance costs for tech companies". Retrieved August 27, 2013.
  15. ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ ۱۵٫۳ Staff (June 6, 2013). "NSA Slides Explain the PRISM Data-Collection Program". The Washington Post. Retrieved June 15, 2013.
  16. John D Bates (October 3, 2011). "[redacted]" (PDF). p. 71.
  17. ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ ۱۷٫۲ Charlie Savage; Edward Wyatt; Peter Baker (June 6, 2013). "U.S. Says It Gathers Online Data Abroad". The New York Times. Retrieved June 6, 2013.{{cite news}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  18. Glenn Greenwald (June 5, 2013). "NSA Collecting Phone Records of Millions of Verizon Customers Daily – Top Secret Court Order Requiring Verizon to Hand Over All Call Data Shows Scale of Domestic Surveillance under Obama". The Guardian. Retrieved June 15, 2013.
  19. Staff (June 6, 2013). "Intelligence Chief Blasts NSA Leaks, Declassifies Some Details about Phone Program Limits". Associated Press (via The Washington Post). Retrieved June 15, 2013. {{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  20. Ovide, Shira (June 8, 2013). "U.S. Official Releases Details of Prism Program". The Wall Street Journal. Retrieved June 15, 2013.
  21. Madison, Lucy (June 19, 2013). "Obama Defends 'Narrow' Surveillance Programs". CBS News. Retrieved June 30, 2013.
  22. "Snowden-Interview: Transcript". Norddeutscher Rundfunk. 26 January 2014. Archived from the original on 28 January 2014. Retrieved 28 January 2014.
  23. Johnson, Kevin; Martin, Scott; O'Donnell, Jayne; Winter, Michael (June 15, 2013). "Reports: NSA Siphons Data from 9 Major Net Firms". USA Today. Retrieved June 6, 2013.
  24. MacAskill, Ewen; Borger, Julian; Hopkins, Nick; Nick Davies; Ball, James (June 21, 2013). "GCHQ Taps Fibre-Optic Cables for Secret Access to World's Communications – Exclusive: British Spy Agency Collects and Stores Vast Quantities of Global Email Messages, Facebook Posts, Internet Histories and Calls, and Shares Them with NSA, Latest Documents from Edward Snowden Reveal". The Guardian. Retrieved June 30, 2013.
  25. Staff (June 22, 2013). "GCHQ Data-Tapping Claims Nightmarish, Says German Justice Minister". BBC News. Retrieved June 30, 2013.
  26. Clayton, Mark (June 22, 2013). ""When in Doubt, NSA Searches Information on Americans – According to Newly Revealed Secret Documents, the NSA Retains Wide Discretion over Targeting Individuals for Surveillance – Including, Potentially, Americans – Civil Libertarians Say 'It Confirms Our Worst Fears'"". Archived from the original on June 26, 2013. Retrieved 2013-06-25.. The Christian Science Monitor (via Yahoo! News). Retrieved June 30, 2013.
  27. Staff (June 20, 2013). "Procedures Used by NSA to Target Non-US Persons: Exhibit A – Full Document – Top-Secret Documents Show FISA Judges Have Signed Off on Broad Orders Allowing the NSA to Make Use of Information 'Inadvertently' Collected from Domestic US Communications Without a Warrant". The Guardian. Retrieved June 29, 2013.
  28. Bump, Philip (June 20, 2013). "The NSA Guidelines for Spying on You Are Looser Than You've Been Told" بایگانی‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine. The Atlantic Wire. Retrieved June 29, 2013.
  29. "Espionnage de la NSA : tous les documents publiés par "Le Monde"". Le Monde. 21 October 2013. Retrieved October 22, 2013.
  30. "NSA Prism program slides". The Guardian. 1 November 2013. Retrieved March 19, 2014.
  31. ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ Gates, David Edgerley (26 June 2013). "Through a Glass, Darkly". Spying. Santa Fe: SleuthSayers. Retrieved January 4, 2014.
  32. ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ Lundin, Leigh (7 July 2013). "Pam, Prism, and Poindexter". Spying. Washington: SleuthSayers. Retrieved January 4, 2014.
  33. John Dean (December 30, 2005). "George W. Bush as the New Richard M. Nixon: Both Wiretapped Illegally, and Impeachable; Both Claimed That a President May Violate Congress' Laws to Protect National Security". FindLaw. Retrieved June 12, 2013.
  34. Elizabeth Holtzman (January 11, 2006). "The Impeachment of George W. Bush". The Nation. Archived from the original on 2 July 2013. Retrieved June 12, 2013.
  35. "Adopted by the House of Delegates" (PDF). American Bar Association. February 13, 2006. Archived from the original (PDF) on 4 March 2016.
  36. Staff (February 14, 2006). "Lawyers Group Criticizes Surveillance Program". The Washington Post. Retrieved June 15, 2013.
  37. ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ McAllister, Neil (December 29, 2012). "Senate Votes to Continue FISA Domestic Spying Through 2017 – All Proposed Privacy Amendments Rejected". The Register. Retrieved June 15, 2013.
  38. "H.R. 5949 (112th Congress): FISA Amendments Act Reauthorization Act of 2012". Archived from the original on 20 May 2013. Retrieved 23 March 2019.
  39. ۳۹٫۰ ۳۹٫۱ ۳۹٫۲ ۳۹٫۳ Privacy and Civil Liberties Oversight Board, "Report on the Surveillance Program Operated Pursuant to Section 702 of the Foreign Intelligence Surveillance Act" (PDF). pclob.gov. July 2, 2014. Archived from the original (PDF) on 18 February 2015. Retrieved 23 March 2019.
  40. "FBI, CIA Use Backdoor Searches To Warrentlessly Spy On Americans' Communications". TechDirt. June 30, 2014.
  41. "NSA slides explain the PRISM data-collection program". July 10, 2013. An annotated presentation of the NSA PRISM program as published by the Washington Post on 6 June 2013 and updated on 10 July 2013
  42. Glenn Greenwald, Ewen MacAskill, Laura Poitras, Spencer Ackerman and Dominic Rushe (July 11, 2013). "Revealed: how Microsoft handed the NSA access to encrypted messages". The Guardian. Retrieved July 11, 2013.{{cite news}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  43. "Microsoft helped the NSA bypass encryption, new Snowden leak reveals". Russia Today. 11 July 2013. Retrieved July 12, 2013.
  44. "The NSA Files". The Guardian. June 8, 2013. {{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  45. ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ Rea, Kari (28 July 2013). "Glenn Greenwald: Low-Level NSA Analysts Have 'Powerful and Invasive' Search Tool". ABC News. Retrieved July 30, 2013.
  46. Glenn Greenwald (31 July 2013). "Revealed: NSA program collects 'nearly everything a user does on the internet'". Theguardian.com. Retrieved January 27, 2014.
  47. File:Prism-week-in-life-straight.png
  48. "DNI Statement on Activities Authorized Under Section 702 of FISA". Director of National Intelligence. June 6, 2013. Archived from the original on 7 June 2013. Retrieved Junhp/newsroom/press-releases/191-press-releases-2013/869-dni-statement-on-activities-authorized-under-section-702-of-fisa. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help)
  49. Greenberg, Andy (June 6, 2013). "Top U.S. Intelligence Officials Repeatedly Deny NSA Spying on Americans". Forbes. Retrieved June 7, 2013.
  50. Scott Shane; David E. Sanger (June 30, 2013). "Job Title Key to Inner Access Held by Snowden". The New York Times. Retrieved June 30, 2013.{{cite news}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  51. "TRANSCRIPT OF ANDREA MITCHELL'S INTERVIEW WITH DIRECTOR OF NATIONAL INTELLIGENCE JAMES CLAPPER". NBC News. ژوئن 9, 2013. Archived from the original on September 8, 2015.
  52. Charlie Savage; Wyatt, Edward; Peter Baker; Shear, Michael D. (June 7, 2013). "Obama Calls Surveillance Programs Legal and Limited". The New York Times. Retrieved June 7, 2013.{{cite news}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  53. Weisman, Jonathan; David E. Sanger (June 8, 2013). "White House Plays Down Data Program". The New York Times. Retrieved June 8, 2013.{{cite news}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  54. ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ ۵۴٫۲ "Facts on the Collection of Intelligence Pursuant to Section 702 of the Foreign Intelligence Surveillance Act". Director of National Intelligence. ژوئن 8, 2013. Archived from the original on June 11, 2013. Retrieved June 8, 2013.
  55. "DNI Statement on the Collection of Intelligence Pursuant to Section 702 of the Foreign Intelligence Surveillance Act". Director of National Intelligence. ژوئن 8, 2013. Archived from the original on June 11, 2013. Retrieved June 8, 2013.
  56. Miller, Greg; Nakashima, Ellen (June 25, 2013). "NSA Fact Sheet on Surveillance Program Pulled from Web After Senators' Criticism". The Washington Post. Retrieved July 2, 2013.
  57. ۵۷٫۰ ۵۷٫۱ Staff (June 13, 2013). "Snowden Leaks Caused US 'Significant Harm' – Mueller". BBC News. Retrieved July 1, 2013.
  58. Press release (June 13, 2013). "Udall, Wyden Call on National Security Agency Director to Clarify Comments on Effectiveness of Phone Data Collection Program". Office of Ron Wyden. Retrieved July 1, 2013.
  59. Gerstein, Josh (June 18, 2013). "NSA: PRISM Stopped NYSE Attack". Politico. Retrieved July 1, 2013.
  60. Nakashima, Ellen (June 18, 2013). "Officials: surveillance programs foiled more than 50 terrorist attacks". Washington Post.
  61. Chang, Ailsa (June 19, 2013). "Secret Surveillance Credited with Preventing Terror Acts". National Public Radio. Retrieved July 1, 2013.
  62. "NSA Claim of Thwarted NYSE Plot Contradicted by Court Documents". ABC News. June 19, 2013. Retrieved July 13, 2013.
  63. "Udall, Bipartisan Group of Senators Seek Answers from DNI Clapper on Bulk Data Collection Program". ژوئن 28, 2013. Archived from the original on July 8, 2013. Retrieved July 13, 2013.
  64. ۶۴٫۰ ۶۴٫۱ Starr, Barbara (June 25, 2013). "Terrorists Try Changes After Snowden Leaks, Official Says" بایگانی‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine. Security Clearance (blog of CNN). Retrieved June 29, 2013.
  65. Nakashima, Ellen; Miller, Greg (June 24, 2013). "U.S. Worried About Security of Files Snowden Is Thought to Have". The Washington Post. Retrieved June 29, 2013.
  66. Blake, Aaron (June 7, 2013). "Congress All But Silent on Surveillance of Internet Records". Post Politics (blog of The Washington Post). Retrieved June 16, 2013. {{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  67. Everett, Burgess; Sherman, Jake (June 7, 2013). "Republican Lawmakers: NSA Surveillance News to Me". Politico. Retrieved June 16, 2013.
  68. ۶۸٫۰ ۶۸٫۱ Klinck, Patrick (ژوئن 9, 2013). "Higgins on Surveillance: Balance Is Key". WGRZ. Archived from the original on June 15, 2013. Retrieved June 16, 2013.
  69. ۶۹٫۰ ۶۹٫۱ ۶۹٫۲ Bohan, Caren (June 9, 2013). "Lawmakers Urge Review of Domestic Spying, Patriot Act". Chicago Tribune. Reuters. Archived from the original on 16 June 2013. Retrieved June 16, 2013.
  70. Knowlton, Brian (June 9, 2013). "Feinstein 'Open' to Hearings on Surveillance Programs". The Caucus (blog of The New York Times). Retrieved June 16, 2013. {{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  71. Greta Van Susteren (ژوئن 11, 2013). "Sen. Feinstein Says Declassifying Info on NSA Program Would Show the Benefits of the Program". Gretawire (blog of Fox News Channel). Archived from the original on June 16, 2013. Retrieved June 16, 2013. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  72. Chang, Ailsa (June 11, 2013). "What Did Congress Really Know About NSA Tracking". National Public Radio. Retrieved June 16, 2013.
  73. Jim Sensenbrenner (June 9, 2013). "This Abuse of the Patriot Act Must End – President Obama Falsely Claims Congress Authorised All NSA Surveillance – In Fact, Our Law Was Designed to Protect Liberties". The Guardian. Retrieved June 15, 2013.
  74. ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ McClanahan, Mike (ژوئن 9, 2013). "U.S. Leaders React to Leak Detailing NSA Surveillance Program". WIAT. Archived from the original on January 25, 2014. Retrieved June 15, 2013.
  75. Howell, Jr., Tom (June 10, 2013). "Rep. Todd Rokita: No Government Snooping Without Probable Cause". The Washington Times. Retrieved June 12, 2013.
  76. Risen, James (June 11, 2013). "Report Indicates More Extensive Cooperation by Microsoft on Surveillance". New York Times. Retrieved June 12, 2013.
  77. Watkins, Aiy (17 July 2013). "Skeptical Congress turns its spycam on NSA surveillance". McClatchy News Service. Retrieved July 18, 2013.
  78. Carol D. Leonnig; Ellen Nakashima; Barton Gellman (June 29, 2013). "Secret-Court Judges Upset at Portrayal of 'Collaboration' with Government". The Washington Post. Retrieved July 1, 2013.{{cite news}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  79. ۷۹٫۰ ۷۹٫۱ Lichtblau, Eric (6 July 2013). "In Secret, Court Vastly Broadens Powers of N.S.A." The New York Times. Retrieved July 8, 2013.
  80. Rosenthal, Andrew (9 July 2013). "A Court Without Adversaries". The New York Times. Retrieved July 10, 2013.
  81. John Shiffman & Kristina Cooke (21 June 2013). "The judges who preside over America's secret court". Reuters. Archived from the original on 23 June 2013. Retrieved July 13, 2013.
  82. Walton, Reggie B. (29 July 2013). "2013-07-29 Letter of FISA Court president Reggie B. Walton to the Chairman of the U.S. Senate Judiciary Committee Patrick J. Leahy about certain operations of the FISA Court". www.leahy.senate.gov. Archived from the original on 18 August 2013. Retrieved August 25, 2013.
  83. ۸۳٫۰ ۸۳٫۱ Ackerman, Spencer; Roberts, Dan (June 28, 2013). "US Army Blocks Access to Guardian Website to Preserve 'Network Hygiene' – Military Admits to Filtering Reports and Content Relating to Government Surveillance Programs for Thousands of Personnel". The Guardian. Retrieved June 30, 2013.
  84. ۸۴٫۰ ۸۴٫۱ Ackerman, Spencer (July 1, 2013). "US military blocks entire Guardian website for troops stationed abroad". The Guardian.
  85. ۸۵٫۰ ۸۵٫۱ Ex-Verfassungsschützer: US-Überwachung auch in Österreich, 2013-07-06.(آلمانی)
  86. ۸۶٫۰ ۸۶٫۱ Gert Polli rechnet mit der CIA ab: NEWS-Talk mit dem Ex-Verfassungsschutz-Boss, 2009-11-11.(آلمانی)
  87. Talor, Josh (June 11, 2013). "Australian Government to Assess Prism Impact". ZDNet. Retrieved June 11, 2013.
  88. Taylor, Josh. "Australian government to assess PRISM impact". ZDnet. Retrieved January 13, 2014.
  89. Morning Post, South China. "Australian minister slams 'treachery' of NSA whistleblower Snowden". Retrieved March 20, 2014.
  90. "Dilma Rousseff cancels preparations for US trip over spying row", Donna Bowater, The Telegraph, September 5, 2013. Retrieved October 20, 2013.
  91. "At U.N. General Assembly, Brazilian President Dilma Rousseff Blasts U.S. Spying Operations", Dilma Rousseff, Video and transcript, Democracy Now!, September 24, 2013. Retrieved October 20, 2013.
  92. Soto, Alonso (December 18, 2013). "UPDATE 3-Saab wins Brazil jet deal after NSA spying sours Boeing bid". Reuters. Archived from the original on 25 January 2014. Retrieved January 27, 2014.
  93. Horgan, Colin (June 10, 2013). "Should Canadians Worry About the NSA's PRISM Program? Maybe". ipolitics.ca. Retrieved June 16, 2013.
  94. "Mapping the Canadian Government's Telecommunications Surveillance". citizenlab.org.
  95. "Rules Shielding Online Data From N.S.A. and Other Prying Eyes Advance in Europe", James Kanter and Mike Scott, New York Times, 21 October 2013. Retrieved October 22, 2013.
  96. Loek Essers (February 17, 2014). "Merkel and Hollande to talk about avoiding US servers". ITworld. Archived from the original on 21 February 2014. Retrieved 23 March 2019.
  97. "France Calls U.S. Ambassador Over Spying Report"[پیوند مرده], Adrian Croft, Arshad Mohammed, Alexandria Sage, and Mark John, New York Times (Reuters), October 21, 2013. Retrieved October 21, 2013.
  98. Prodhan, Georgina; Davenport, Claire (June 7, 2013). "U.S. Surveillance Revelations Deepen European Fears of Web Giants" بایگانی‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine. Reuters. Retrieved June 16, 2013.
  99. ۹۹٫۰ ۹۹٫۱ Schofield, Matthew. (June 26, 2013). "Memories of Stasi Color Germans' View of U.S. Surveillance Programs". McClatchy Washington Bureau. Retrieved June 30, 2013.
  100. "The German Army was using PRISM to support its operations in Afghanistan as early as 2011". Der Spiegel (به آلمانی). 17 July 2013. Retrieved July 18, 2013.
  101. Jackson, David (October 23, 2013). "Obama says NSA not spying on Merkel's cellphone". USA Today. Retrieved October 24, 2013.
  102. Smith-Spark, Laura (October 24, 2013). "Merkel calls Obama: Spying on friends 'never acceptable'". CNN. Retrieved October 24, 2013.
  103. Sadan, Nitzan (June 8, 2013). "Report: 'Big Brother' of the U.S. Government Relies on Israeli Technology" (Google English translation of Hebrew article). Calcalist. Retrieved June 10, 2013.
  104. Kelley, Michael (June 7, 2013). "Did You Know?: Two Secretive Israeli Companies Reportedly Bugged the US Telecommunications Grid for the NSA". Business Insider. Retrieved June 10, 2013.
  105. Villamil, Jenaro (June 18, 2013)."Big Brother y CISEN millionario negocio en puerta." بایگانی‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine proceso.com.mx. Retrieved February 19, 2014.
  106. McCorkindale, Wilma (June 11, 2013). "Expert Says Kiwis under Constant Surveillance". Stuff.co.nz. Retrieved June 12, 2013.
  107. "Dotcom doubts big reveal will hurt Key". The New Zealand Herald.
  108. "Spain Summons American Ambassador on New Reports of N.S.A. Spying", Raphael Minder, New York Times, October 28, 2013. Retrieved October 29, 2013.
  109. "Statement on GCHQ's Alleged Interception of Communications under the US PRISM Programme" (PDF). Intelligence and Security Committee of Parliament. 17 July 2013. Retrieved December 17, 2013.
  110. "NSA files: why the Guardian in London destroyed hard drives of leaked files" The Guardian, 20 August 2013
  111. Farivar, Cyrus (June 6, 2013). "New Leak Shows Feds Can Access User Accounts for Google, Facebook and More – Secret Slides Reveal Massive Government Spying, Tech Companies Dispute Reports". Ars Technica. Retrieved June 12, 2013.
  112. ۱۱۲٫۰ ۱۱۲٫۱ ۱۱۲٫۲ ۱۱۲٫۳ ۱۱۲٫۴ ۱۱۲٫۵ Lardinois, Frederic (June 6, 2013). "Google, Facebook, Dropbox, Yahoo, Microsoft and Apple Deny Participation in NSA PRISM Surveillance Program". TechCrunch. Retrieved June 12, 2013.
  113. ۱۱۳٫۰ ۱۱۳٫۱ ۱۱۳٫۲ ۱۱۳٫۳ Lee, Timothy B. (June 12, 2013). "Here's Everything We Know About PRISM to Date". Wonkblog (blog of The Washington Post). Retrieved June 13, 2013. {{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  114. Bekker, Scott (20 June 2013). "PRISM and Microsoft: What We Know So Far". Redmond Channel Partner. Retrieved July 12, 2013.
  115. LeFebvre, Rob (2013-06-07). "Everything You Need To Know About Apple And PRISM [Updated]". Cult of Mac (به انگلیسی). Archived from the original on 2013-06-09. Retrieved 2019-02-26.
  116. Stern, Joanna (June 7, 2013). "Dissecting Big Tech's Denial of Involvement in NSA's PRISM Spying Program". ABC News. Retrieved June 13, 2013.
  117. Elias, Paul (May 31, 2013). "Judge Orders Google to Turn Over Data to FBI". Associated Press (via Yahoo! News). Retrieved June 15, 2013.
  118. Grant, Rebecca (June 6, 2013). "Google Tried to Resist FBI Requests for Data, But the FBI Took It Anyway". VentureBeat. Retrieved June 15, 2013.
  119. ۱۱۹٫۰ ۱۱۹٫۱ ۱۱۹٫۲ "Tech Companies Concede to Surveillance Program". The New York Times. June 7, 2013. Retrieved June 8, 2013.
  120. Ball, James (June 8, 2013). "NSA's Prism Surveillance Program: How It Works and What It Can Do – Slide from Secret PowerPoint Presentation Describes How Program Collects Data 'Directly from the Servers' of Tech Firms – Obama Deflects Criticism over NSA Surveillance". The Guardian. Retrieved June 15, 2013.
  121. Kim Zetter (June 11, 2013). "Google's Real Secret Spy Program? Secure FTP". Wired (magazine). Retrieved June 13, 2013.
  122. Ted Ullyot (Facebook General Counsel) (June 14, 2013). "Facebook Releases Data, Including All National Security Requests". Facebook. Retrieved July 4, 2013. {{cite web}}: |author= has generic name (help)
  123. Frank, Jon (Vice President and Deputy General Counsel, Microsoft) (June 14, 2013). "Microsoft's U.S. Law Enforcement and National Security Requests for Last Half of 2012". Microsoft on the Issues (blog of Microsoft). Archived from the original on 3 July 2013. Retrieved July 4, 2013. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  124. Miller, Claire Cain (June 15, 2013). "Google Calls U.S. Data Request Disclosures a Step Backward for Users". Bits (blog of The New York Times). Retrieved July 4, 2013. {{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  125. Mims, Christopher (2013-11-14). "Cisco's disastrous quarter shows how NSA spying could freeze US companies out of a trillion-dollar opportunity". Quartz. Retrieved January 27, 2014.
  126. Ron Bell; General Counsel (September 12, 2014). "Shedding Light on the Foreign Intelligence Surveillance Court (FISC): Court Findings from Our 2007-2008 Case". Yahoo!. Archived from the original on 14 November 2014. Retrieved September 12, 2014.
  127. Editorial (June 6, 2013). "President Obama's Dragnet". The New York Times. Retrieved June 6, 2013.
  128. Editorial (June 10, 2013). "A Real Debate on Surveillance". The New York Times. Retrieved June 10, 2013.
  129. The New York Times Editorial Board (8 July 2013). "The Laws You Can't See". The New York Times. Retrieved July 9, 2013.
  130. ۱۳۰٫۰ ۱۳۰٫۱ ۱۳۰٫۲ Braun, Stephan (9 July 2013). "Former Judge Admits Flaws in Secret Court". Associated Press. Archived from the original on July 11, 2013. Retrieved July 10, 2013.
  131. Savage, Charlie (9 July 2013). "Nation Will Gain by Discussing Surveillance, Expert Tells Privacy Board". The New York Times. Retrieved July 10, 2013.
  132. Wilson, Valerie Plame and Joe [Joseph C.] Wilson (June 23, 2013). "The NSA's Metastasised Intelligence-Industrial Complex Is ripe for Abuse – Where Oversight and Accountability Have Failed, Snowden's Leaks Have Opened Up a Vital Public Debate on Our Rights and Privacy". The Guardian. Retrieved July 1, 2013.
  133. Staff (undated). "Massive Spying Program Exposed – Demand Answers Now" بایگانی‌شده در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine. Electronic Frontier Foundation. Retrieved June 13, 2013.
  134. Ed Pilkington; Nicholas Watt (June 12, 2013). "NSA Surveillance Played Little Role in Foiling Terror Plots, Experts Say". The Guardian. Retrieved June 14, 2013. Obama Administration Says NSA Data Helped Make Arrests in Two Important Cases – But Critics Say That Simply Isn't True
  135. Daly, Michael (June 12, 2013). "NSA Surveillance Program Failed to Invade Tamerlan Tsarnaev's Privacy". The Daily Beast. Retrieved June 14, 2013.
  136. Weiner, Rachel (June 10, 2013). "Ron Paul Praises Edward Snowden". Post Politics (blog of The Washington Post). Retrieved June 16, 2013. {{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help) "We should be thankful for individuals like Edward Snowden and Glenn Greenwald who see injustice being carried out by their own government and speak out, despite the risk. ... They have done a great service to the American people by exposing the truth about what our government is doing in secret." "The government does not need to know more about what we are doing. ... We need to know more about what the government is doing."
  137. "Ron Paul says Congress has been 'derelict in giving so much power to this government' as it's revealed NSA whistleblower gave cash to his campaign". Daily Mail. June 10, 2013. Retrieved July 17, 2013. Edward Snowden, the NSA Leaker, Gave $500 to Paul's 2012 Campaign – Paul Snarks that PATRIOT Act Author Jim Sensenbrenner's Outrage Is 'Not Coming from a Deeply Principled Viewpoint' – Says a President Paul Would Have Stopped the Entire NSA PRISM Program, Scrapped Giant Data Storage Facility under Construction in Utah
  138. ۱۳۸٫۰ ۱۳۸٫۱ Friedman, Thomas L. (June 11, 2013). "Blowing a whistle". New York Times.
  139. Krauthammer, Charles (June 13, 2013). "Pushing the envelope, NSA-style". Washington Post.
  140. Duncan, Ian (June 8, 2013). "David Simon Weighs In on NSA Surveillance – Creator of 'The Wire' Describes 1980s Data Collection by Baltimore Police in Blog Post" بایگانی‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine. The Baltimore Sun. Retrieved June 16, 2013.
  141. "We Are Shocked, Shocked..." () David Simon Blog. June 7, 2013. Retrieved June 12, 2013.
  142. Harvey, Fiona (June 19, 2013). "NSA Surveillance Is an Attack on American Citizens, Says Noam Chomsky – Governments Will Use Whatever Technology Is Available to Combat Their Primary Enemy – Their Own Population, Says Critic". The Guardian. Retrieved June 20, 2013.
  143. LoGiurato, Brett (June 17, 2013). "The NSA's PRISM Program Is Shockingly Uncontroversial with the American Public". Business Insider. Retrieved July 1, 2013.
  144. "CNN/ORC Poll for release June 17, 2013" (PDF). Retrieved July 6, 2013.
  145. "U.S. Voters Say Snowden Is Whistle-Blower, Not Traitor, Quinnipiac University National Poll Finds; Big Shift On Civil Liberties vs. Counter-Terrorism". Quinnipiac University. July 10, 2013. Archived from the original on 14 July 2013. Retrieved July 13, 2012.
  146. "Terrorism". PollingReport.com. Retrieved July 13, 2013.
  147. Cohen, Jon; Balz, Dan (July 24, 2013). "Poll: Privacy concerns rise after NSA leaks". Washington Post. Retrieved July 25, 2013.
  148. Castro, Daniel (August 2013). "How Much Will PRISM Cost the U.S. Cloud Computing Industry?" (PDF). The Information Technology and Innovation Foundation. Retrieved August 11, 2013.
  149. Peterson, Andrea (August 7, 2013). "NSA snooping could cost U.S. tech companies $35 billion over three years". The Washington Post. Retrieved August 8, 2013.
  150. Rosenbush, Steve (August 6, 2013). "Cloud Industry Could Lose Billions on NSA Disclosures". The Wall Street Journal. Retrieved August 8, 2013.
  151. Yaron, Oded (August 8, 2013). "Study: NSA leaks could cost U.S. $22–35 billion". Haaretz. Retrieved August 8, 2013.
  152. Palmer, Danny (6 August 2013). "PRISM could cost US cloud firms $35bn but benefit European providers". computing.co.uk. Retrieved August 11, 2013.
  153. Berman, Matt (June 12, 2013). "International Response to NSA: WTF, America?". National Journal (via Yahoo! News). Retrieved July 1, 2013. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  154. Staff (June 25, 2013). "World from Berlin: 'Do Costs of Hunting Terrorists Exceed Benefits?'". Der Spiegel. Archived from the original on 2013-07-09. Retrieved July 1, 2013.
  155. Fitsanakis, Joseph (June 20, 2013). "Analysis: PRISM Revelations Harm US Political, Financial Interests". IntelNews. Retrieved July 1, 2013.
  156. Jeremy Fleming (2013-10-29). "Brussels to set up security, business networks in push for European cloud". EurActiv. Retrieved January 27, 2014.
  157. ۱۵۷٫۰ ۱۵۷٫۱ Robson, Steve (June 26, 2013). "Web Pioneer Berners-Lee Accuses West of Hypocrisy over Internet Spying and Insists Internet Freedom Must Be Safeguarded – British Inventor Describes Internet Spying by Governments as 'Insidious' – Said Snooping in Middle East Has Led to People Being Jailed – Questioned Whether Governments Can Safely Protect Such Sensitive Data". Daily Mail. Retrieved July 2, 2013.
  158. Staff (June 27, 2013). "Spy Games: Inventor of World Wide Web Accuses West of Hypocrisy". RT (TV network). Retrieved July 2, 2013.
  159. Murphy, Katherine (June 20, 2013). "NSA Revelations Prompt Questions about Australian Intelligence Agencies – Senator Nick Xenophon Seeks Reassurances That Australian MPs Are Not Being Watched in Wake of Prism Disclosures". The Guardian. Retrieved July 1, 2013.
  160. Sieff, Kevin (June 16, 2013). "NSA Spying Leaks? Taliban Says: Ho-Hum". The Washington Post (via the Pittsburgh Post-Gazette). Retrieved June 16, 2013.
  161. Staff (June 16, 2013). "Spy Programmes No Secret to Taliban". The Washington Post (via the South China Morning Post). Retrieved June 16, 2013.
  162. FlorCruz, Michelle (June 7, 2013). "Chinese Netizens Respond to NSA PRISM Data Mining Scandal". International Business Times. Retrieved June 13, 2013.
  163. Staff (June 8, 2013). "Obama Presses Chinese Leader on Cybersecurity". Associated Press (via the Fox News Channel). Retrieved June 13, 2013.
  164. Guangjin, Cheng; Chan, Kahon (June 14, 2013). "US Should 'Explain Hacking Activity'". China Daily. Retrieved June 16, 2013.
  165. Staff (June 11, 2013). "China Media: US Whistleblower". BBC News. Retrieved June 16, 2013.
  166. Staff (June 13, 2013). "H.K. Lawmakers Petition Obama for Leniency Against Whistleblower". Kyodo News (via GlobalPost). Retrieved June 16, 2013.
  167. Ai, Weiwei (June 11, 2013). "NSA Surveillance: The US Is Behaving Like China – Both Governments Think They Are Doing What Is Best for the State and People – But, As I Know, Such Abuse of Power Can Ruin Lives" (archive). The Guardian. Retrieved June 13, 2013.
  168. "Salman Khurshid defends US surveillance programme, says 'it is not snooping'". Ibnlive.in.com. 2013-07-02. Archived from the original on 27 اكتبر 2013. Retrieved July 14, 2013. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  169. "India sees 'no reason to say yes' to asylum for Snowden". Hindustan Times. 2013-07-02. Archived from the original on 23 July 2013. Retrieved July 14, 2013.
  170. "It is not actually snooping: Khurshid on US surveillance". The Hindu. PTI. 2013-07-02. Retrieved July 14, 2013.
  171. "Khurshid, Sibal at odds over US snooping". Articles.timesofindia.indiatimes.com. 2013-07-03. Archived from the original on 2013-07-11. Retrieved July 14, 2013.
  172. Muzaffar, Maroosha (2013-07-04). "Why India is taking the U.S.'s Side in the Snowden Scandal". New Republic. Retrieved July 14, 2013.
  173. Brindaalakshmi K (2013-07-08). "MP Starts Public Petition For Disclosure Of Indian Data Accessed By PRISM". MediaNama. Retrieved July 14, 2013.
  174. Champion, Marc (2013-07-08). "Indians See a Gift in NSA Leaks". Bloomberg. Archived from the original on July 13, 2013. Retrieved July 14, 2013.
  175. "Why India needs to speak up!". Rediff.com. 2013-07-05. Retrieved July 14, 2013.
  176. Shiv Visvanathan (2013-07-04). "Why India needs to speak up!". Firstpost. Retrieved July 15, 2013.
  177. "India rejects Snowden's request for asylum, Khurshid backs surveillance". Indian Express. 2013-07-03. Retrieved July 14, 2013.
  178. "Rajya Sabha MP P Rajeev slams Khurshid on US surveillance issue". Articles.timesofindia.indiatimes.com. 2013-07-03. Archived from the original on 2013-07-12. Retrieved July 14, 2013.
  179. ۱۷۹٫۰ ۱۷۹٫۱ Collier, Kevin (June 7, 2013). "Does the NSA's PRISM Spying Program Violate EU Law?". The Daily Dot. Retrieved June 13, 2013.
  180. Meyer, David (June 7, 2013). "Europeans Call for Answers over U.S. Web Spying Allegations". GigaOM. Archived from the original on 12 June 2013. Retrieved June 13, 2013.
  181. Staff (June 10, 2013). "Späh-Programm der NSA: Merkel will Prism-Skandal bei Obama-Besuch ansprechen" [NSA Spying Program: Merkel Will Address PRISM-Scandal at Obama Visit]. Spiegel Online (به آلمانی). Retrieved June 11, 2013.
  182. Schofield, Matthew (June 26, 2013). "Memories of Stasi Color Germans' View of U.S. Surveillance Programs". McClatchy Washington Bureau. Retrieved July 1, 2013.
  183. Roberts, Dan; MacAskill, Ewen; Ball, James (June 10, 2013). "Obama Pressured over NSA Snooping as US Senator Denounces 'Act of Treason' – Information Chiefs Worldwide Sound Alarm While US Senator Dianne Feinstein Orders NSA to Review Monitoring Program". The Guardian. Retrieved June 10, 2013.
  184. ۱۸۴٫۰ ۱۸۴٫۱ Staff (June 20, 2013). France, Spain Ponder Fining Google on Privacy Violation in PRISM Fallout". RT (TV network). Retrieved July 2, 2013. "There is a mass of personal information floating about on people in the Google galaxy that people are not even aware of," Falque-Pierrotin, CNIL President, told Reuters. "All we are saying to Google is that we would like it to lift the veil a little on what it's doing." ... "Spain believes the company may be processing a "disproportionate" amount of data and holding onto it for an "undetermined or unjustified" period of time."
  185. ۱۸۵٫۰ ۱۸۵٫۱ Osborn, Andrew; Young, Sarah (June 10, 2013). "UK Government Rejects Accusations Its Use of U.S. Spy System Was Illegal". Reuters UK. Archived from the original on 13 June 2013. Retrieved June 13, 2013.
  186. Young, Sarah (June 10, 2013). "UK's Cameron Defends Spy Agencies over PRISM Cyber-Snooping". Reuters (via Yahoo! News). Archived from the original on 2013-06-15. Retrieved July 2, 2013.
  187. ۱۸۷٫۰ ۱۸۷٫۱ ۱۸۷٫۲ "Title 50, section 1881a. Procedures for targeting certain persons outside the United States other than United States persons". US Code. Cornell. Retrieved July 29, 2013.
  188. Gage, Beverly (June 7, 2013). "Somewhere, J. Edgar Hoover Is Smiling – The FBI Director and Notorious Snoop Would Have Loved PRISM." Slate. Retrieved June 18, 2013.
  189. Kaufman, Brett Max (June 11, 2013). "ACLU Files Lawsuit Challenging NSA's Patriot Act Phone Surveillance". Free Future (blog of the American Civil Liberties Union). Retrieved June 13, 2013.
  190. Press release (June 11, 2013). Media Freedom and Information Access Clinic, ACLU Ask Spy Court to Release Secret Opinions on Patriot Act Surveillance Powers". Yale Law School. Retrieved July 2, 2013.
  191. "Second Class Action over Obama/NSA Alleged Privacy Abuse – Klayman Sues Obama, Holder, NSA and 12 More Complicit 'PRISM' Companies". freedomwatchusa.org (Press release). June 12, 2013. Retrieved July 2, 2013. (direct link to lawsuit; PDF format)
  192. Donohue, Laura K. (June 21, 2013). "NSA Surveillance May Be Legal – But It's Unconstitutional". The Washington Post. Retrieved June 29, 2013.
  193. Dwoskin, Elizabeth (June 13, 2013). "Rand Paul Recruits for a Class Action Against NSA". Bloomberg Businessweek. Retrieved June 29, 2013.
  194. Office, Communications (December 10, 2012). "FISA Correspondence Update | U.S. Senator Ron Wyden". Wyden.senate.gov. Retrieved June 9, 2013.
  195. "Download | U.S. Senator Ron Wyden". Wyden.senate.gov. Retrieved June 9, 2013.
  196. I. Charles McCullough to Ron Wyden & Mark Udall (June 15, 2012), via Wired.com: https://www.wired.com/images_blogs/dangerroom/2012/06/IC-IG-Letter.pdf().
  197. Briefing on the Foreign Intelligence Surveillance Act (FISA) Amendments Act of 2008 (FAA): Section 702 (September 23, 2010), via ACLU.org: https://www.aclu.org/files/pdfs/natsec/faafoia20101129/FAAFBI0065.pdf (Archive).
  198. "FAA FOIA Documents | American Civil Liberties Union". Aclu.org. December 2, 2010. Retrieved June 9, 2013.
  199. "Sen. Paul to Introduce Fourth Amendment Restoration Act of 2013 Rand Paul | United States Senator". Paul.senate.gov. Retrieved 2013-10-05.
  200. "113th Congress: 1st Session: A Bill to stop the National Security Agency from spying on citizens of the United States and for other purposes" (PDF). Paul.senate.gov. Archived from the original (PDF) on 12 October 2013. Retrieved 2013-10-05.
  201. ۲۰۱٫۰ ۲۰۱٫۱ "NSA says there are three different PRISMs". Top Level Telecommunications. 26 July 2013. Retrieved August 27, 2013.
  202. Kevin Drum (June 10, 2013). "What Does PRISM Do? How Does It Work? Take 2". Kevin Drum (blog of Mother Jones (magazine)). Retrieved June 18, 2013. {{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)
  203. Ball, James (8 June 2013). "NSA's Prism surveillance program: how it works and what it can do". The Guardian. Retrieved July 11, 2013.
  204. Timberg, Craig (10 Jul 2013). "The NSA slide you haven't seen". The Washington Post. Retrieved July 11, 2013.
  205. Craig Timberg & Ellen Nakashima (6 July 2013). "Agreements with private companies protect U.S. access to cables' data for surveillance". The Washington Post. Retrieved April 10, 2014.
  206. Lindemann, Todd (6 July 2013). "A connected world". The Washington Post. Archived from the original on 14 December 2018. Retrieved February 12, 2014.
  207. Bamford, James (12 July 2013). "They Know Much More Than You Think". The New York Review of Books. Retrieved July 29, 2013.
  208. Barton Gellman; Laura Poitras (June 6, 2013). "Codename PRISM: Secret Government Program Mines Data from 9 U.S. Internet Companies, Including Photographs, Email and More". The Washington Post (via The Republican (Springfield, Massachusetts)). Retrieved June 13, 2013. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help)نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  209. Gallagher, Ryan (September 9, 2013). "New Snowden Documents Show NSA Deemed Google Networks a "Target"". Retrieved September 10, 2013.
  210. "NSA Documents Show United States Spied Brazilian Oil Giant". September 8, 2013. Retrieved September 9, 2013.
  211. Gellman, Barton; Soltani, Ashkan (October 30, 2013). "NSA infiltrates links to Yahoo, Google data centers worldwide, Snowden documents say". The Washington Post. Retrieved October 31, 2013.
  212. Gallagher, Sean (October 31, 2013). "How the NSA's MUSCULAR tapped Google's and Yahoo's private networks". Ars Technica. Retrieved November 1, 2013.

منابع

ویرایش


خطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «Notes» وجود دارد، اما برچسب <references group="Notes"/> متناظر پیدا نشد. ().