زندگی

برای دیگر کاربردها، زندگی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

«حیات» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، حیات (ابهام‌زدایی) را ببینید.

زیست، زِندِگی یا حَیات به فاصلهٔ میان تولد تا مرگ گفته می‌شود. هر جاندار، پس از زایش، آغاز به رشدو نمو می‌کند و در نهایت به واسطهٔ مرگ، این روند متوقف می‌شود.

زندگی در طبیعت

البته هنوز برخی ابهام و نارسایی‌هایی در این زمینه وجود دارد، از جمله ویروس‌ها که فقط از رشته دی‌ان‌ای تشکیل شده‌اند و به تنهایی و بدون وجود سلول میزبان، علایم موجودات زنده را نشان نمی‌دهند. برخی از دانشمندان ویروس‌ها را مرز میان موجودات زنده و غیر زنده و به صورت یک هاله (مانند نیم سایه) دانسته‌اند، که کاملاً قابل جداسازی نیستند. آیا ساختاری هوشمند (وجود نظم بین سلول‌ها و اجزای مختلف)، موجود زنده را تشکیل می‌دهد؟ که البته سلول‌های سرطانی در مقابل از بین رفتن‌شان مقاومت می‌کنند و مانع از کارکرد درست بدن می‌شوند (سلول‌ها بعد از پایان عمر، باید با سلول‌هایی جدید جایگزین شوند). به زبانی دیگر سلول‌های یک فرد سرطانی نامیرا شده و در مقابل مرگ خود و فرمان طبیعی بدن مقاومت می‌کنند ولی فرد سرطانی فردی زنده است با اینکه برخی از اعضای بدنش درست کار نمی‌کند. به تعریفی دیگر حیات نحوهٔ خاص از هستی است که مبدأ ظهور علم و قدرت شده و عامل هماهنگ‌کننده اندیشه علمی و انگیزه عملی است، به طوری که اندیشه علمی بر انگیزه عملی اشراف و نظارت داشته و انگیزه عملی تحت هدایت اندیشه علمی، به صورت کوشش عینی ظهور یابد.

ریشه‌شناسی

لغت نامه دهخدا

زندگی. [زِ دَ / دِ] (حامص، اِ) زندگانی. (از فرهنگ فارسی معین). حیوة. (ناظم الاطباء). حیات. محیا. حیوان. نقیض مرگ. زندگانی. مقابل مردگی. مقابل مرگ و ممات و آن صفتی است مقتضی حس و حرکت. (از یادداشت‌های بخط دهخدا)

اعمال حیاتی

تنفس، مهم‌ترین عامل حیاتی است. بعد از آن خوردن و آشامیدن مهم‌ترین اعمال حیاتی محسوب می‌شوند. جریان خون، حرکت، رشد و نمو و تولید مثل از اعمال حیاتی مشترک بسیاری از موجودات زنده هستند.

چرخه زندگی

جستارهای وابسته

• زندگی پس از مرگ
• اخترزیست‌شناسی
• رد پای زیستی
• تاریخ فرگشتی حیات
• تبارزایش