داروی فعال‌کننده روان

داروی فعال‌کننده روان یا سایکو اکتیو (Psychoactive) ترکیب شیمیایی است که عملکرد مغز را تغییر داده و باعث تغییراتی در ادراک، خلق، خودآگاهی یا رفتار می‌شود.^[۱] این مواد را می‌توان برای مصارف پزشکی یا تفننی برای بهبود عامدانهٔ عملکرد یا تغییر خودآگاهی، برای مقاصد مناسکی، معنوی یا شمن‌باورانه یا برای تحقیقات به کار برد.

برخی از این داروها از سوی پزشک و دیگر بهداشت‌کاران تجویز می‌شوند. نمونه‌های آن داروهای ضدافسردگی، داروهای ضداضطراب، داروهای ضدروان‌پریشی و داروهای محرک هستند. مصرف برخی از آنها کاملاً مجاز است و نیازی به نسخه دارویی ندارد؛ از میان آنها می‌توان به گزانتین‌ها که در قهوه، چای و شکولات یافت می‌شوند اشاره کرد.

البته لفظ «فعال کننده» در توصیف سایکواکتیوها، شاید مخاطب را به این اشتباه بیاندازد که این ترکیبات شیمیایی باعث افزایش عملکرد نورون‌ها می‌شوند، (مانند محرک‌ها) درحالی که در واقعیت دارویی که وارد بدن شود و در نهایت روی روان تأثیر گذار باشد را سایکواکتیو نامند.^[۲] با این حال ترکیبات شیمایی ضروری برای بدن مانند اکسیژن و آب که هم کاهش بیش‌از حد و هم افزایش بیش‌از حد آنها باعث نقض در عملکرد نورون‌ها می‌شود و در نهایت تأثیر خود را روی روان نمایان می‌کنند سایکواکتیو محسوب نمی‌شوند. زیرا سایکواکتیوها هم نوعی دارو(Drug) محسوب می‌شوند ولی موارد اشاره شده که نیاز بدن هستند و روی روان نیز تأثیر می‌گذراند دارو محسوب نمی‌شوند. با این حال ترکیبات سایکواکتیو بسیار متنوع و طیف عظیمی از ترکیبات شیمیایی طبیعی و صنعتی را شامل می‌شود و توهم‌زاها، محرک‌ها و سرکوب‌کننده‌ها سه ابر دسته از سایکواکتیوها محسوب می‌شوند.^[۳]

تعدادی داروی فعال‌کننده روان - موادخیابانی و دارویی:

جستارهای وابستهویرایش

منابعویرایش

↑ "CHAPTER 1 Alcohol and Other Drugs". ISBN 0-7245-3361-3 http://www.nt.gov.au/health/healthdev/health_promotion/bushbook/volume2/chap1/sect1.htm. Missing or empty |title= (help)
↑ https://web.archive.org/web/20150328060739/http://www.nt.gov.au/health/healthdev/health_promotion/bushbook/volume2/chap1/sect1.htm
↑ https://www.healthywa.wa.gov.au/Articles/A_E/Drug-information

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Psychoactive drug». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۷ ژوئن ۲۰۱۷.

پیوند به بیرونویرایش

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ داروی فعال‌کننده روان موجود است.

[bushbook-1] "CHAPTER 1 Alcohol and Other Drugs". ISBN 0-7245-3361-3 http://www.nt.gov.au/health/healthdev/health_promotion/bushbook/volume2/chap1/sect1.htm. Missing or empty |title= (help)

[2] ttps://web.archive.org/web/20150328060739/http://www.nt.gov.au/health/healthdev/health_promotion/bushbook/volume2/chap1/sect1.htm

[3] ttps://www.healthywa.wa.gov.au/Articles/A_E/Drug-information

[۱]

[۲]

[۳]