روحانی (اسلام)
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
روحانی در اسلام به کسانی گفته میشود که تحصیل کرده حوزه علمیه و ملبس به لباس روحانیت هستند. همچنین به کسانی که در حوزههای علمیه به تحصیل علوم اسلامی مشغول هستند طلبه هم گفته میشود. گاهی دو عنوان روحانی و طلبه به صورت همزمان بر یک نفر صدق میکند. کاربرد واژه طلبه، معادل کاربرد واژههای دانش آموز یا دانشجو در مدارس و دانشگاهها است. اگر چه این واژه در زبان عربی جمع واژهٔ طالب میباشد، ولی در زبان فارسی به صورت مفرد بهکار رفته و آن را به صورت طُلّاب جمع میبندند.
روحانیت در مذهب شیعه
ویرایشبه روحانیان شیعه، آخوند، ملّا، شیخ، حجتالاسلام و المسلمین و در مراتب بالاتر، آیتالله و آیتاللهالعظمی گفته میشود. آموزش و هدایت روحانیان و عالمان دین، دارای اهمیت زیادی است. غالباً شکلگیری روحانیت در تشیع دوازدهامامی را به عصر گزینش وکیل از سوی امام دهم شیعه به بعد، تحلیل میکنند.[۱]
لباس طلاب و روحانیون
ویرایشبهطور کلی طلاب و روحانیون دارای پوشش مخصوصی نبودهاند. تا اواخر دوره قاجاریه با ورود مدرنیته به ایران و فرنگی شدن لباس عموم مردم ایران لباس پیشین مردم که تقریباً شبیه به همین لباس ویژه روحانیت میباشد از بین رفت و لباس روحانیون خاص شد و به چشم آمد. [نیازمند منبع]
جهانگیرخان قشقایی هیچوقت لباس طلبگی نپوشید. همیشه با همان پالتو پوستی که داشت و ریش و موهای کمی بلند ظاهر میشد. فقط هنگام نماز جماعت شال کمرش را باز میکرد و به سر میبست.[۲] شاگرد وی، رحیم ارباب نیز به پیروی او هیچگاه معمّم نشد. جهانگیرخان در پاسخ فردی که پرسیده بود: "آقا شما که در سلک روحانیت هستید، عمامه ندارید؟ اگر خدا در روز قیامت از شما بپرسد که چرا این کار را نکردید؟" پاسخ داده بود: "اگر میگذاشتم و خدا از من میپرسید چه تناسبی با این لباس داشتی، آن وقت نمیدانستم چه جواب دهم!"[۳]
شرایط کنونی
ویرایشپس از انقلاب اسلامی ایران که نظام آموزشی طلاب و روحانیون سامان یافت، برای استفاده از لباس ویژه روحانیت مقررات خاصی وضع شد؛ از جمله این که:
- طلاب خواستار پوشیدن لباس روحانیت باید برای اخذ مجوز تلبس، حداقل پنج پایه را در دوره بلند مدت و ۲۰۲ واحد را در دوره کوتاه مدت تمام کنند.
- طلاب خواستار پوشیدن لباس روحانیت باید مورد گزینش عقیدتی و اخلاقی از سوی امور صیانتی حوزه قرار بگیرند و در دوره کارگاه تلبس شرکت کرده و در مصاحبه علمی-تربیتی و روانشناختی حوزه قبول شوند.
- طلاب مجاز به پوشیدن لباس روحانیت ملزم به رعایت نکات اخلاقی هستند واگر از یک سری قوانین تخطی کنند طبق قانون حق پوشیدن لباس روحانیت را ندارند.
- طلاب و روحانیون اجباری به پوشیدن لباس روحانیت ندارند، اما در مقابل، حق اخذ مدارک سطح سوم و چهارم تحصیلات حوزوی (کارشناسی ارشد و دکترا) و حق استفاده کامل از شهریه (کمک هزینه تحصیل و زندگی) منوط به داشتن حکم تلبس دائم به لباس روحانیت است.[نیازمند منبع]
نقشآفرینی اجتماعی
ویرایشدر سدهٔ بیستم، دو انقلابِ مهم در ایران روی داد که نقش روحانیت شیعه در هریک گوناگون بودهاست؛ انقلابِ مشروطه و انقلابِ ۱۹۷۹م که «اسلامی» نامیده میشود. انقلاب مشروطه نخست شاهدِ برآمدن روشنفکران مدرن بود که از ایدئولوژیهای ناسیونالیسم، لیبرالیسم و سوسیالیسم تأثیر میگرفتند، قانون اساسی کاملاً غیردینی مدوّن کردند و به نوسازی جامعهٔ خود امیدوار بودند و پرداختند. امّا در انقلابِ دوّم، علمای سنّتی (روحانیت شیعه) فعالیت کردند که بنا به دیدگاه یرواند آبراهامیان از «دورانِ طلایی اسلام الهام میگرفتند. پیروزیِ خود را با طرح و تدوین یک قانون اساسی کاملاً دینی تضمین نمودند، قوانین شرعی را جایگزین دادگاههای موجود کردند و مفاهیمِ غربی همچون دموکراسی را مفاهیمی الحادی دانستند و موردِ انتقاد قرار دادند.»[۴]
فرصتهای شغلی
ویرایشبه صورت کلی فرصتهای شغلی طلاب و روحانیون به سه دستهٔ علمی، تبلیغی و حقوقی تقسیم میشود.
از جمله فرصتهای شغلی طلاب و روحانیون |
---|
مشاغل علمی مثل : |
تدریس و تحقیق با محوریت علوم اسلامی در حوزه و دانشگاه |
مشاغل تبلیغی مثل : |
تدریس دروس عمومی معارف در مقاطع کاردانی و کارشناسی در کلیهٔ دانشگاههای دولتی و غیردولتی |
تبلیغ سنتی به صورت موقت در ایام خاص مثل: ماه رمضان، دهه اول ماه محرم، ایام فاطمیه و… |
تدریس دروس عمومی معارف و زبان عربی در مدارس راهنمایی و دبیرستان دولتی و غیردولتی |
مسئولیت عقیدتی سیاسی نیروهای مسلح (نیروی انتظامی، ارتش و سپاه) |
مسئولیت فرهنگی، اسلامی در نهادها و سازمانهای دولتی و غیردولتی |
رایزنی فرهنگی در سفارتخانههای جمهوری اسلامی ایران |
فعالیت فرهنگی در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی |
فعالیت فرهنگی در وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی |
فعالیت فرهنگی در سازمان تبلیغات اسلامی |
فعالیت فرهنگی در دفتر تبلیغات اسلامی |
فعالیت فرهنگی در سازمان صداوسیما |
امامت جمعه و جماعت |
مشاغل حقوقی مثل : |
قضاوت |
وکالت |
سردفتری |
مشاوره و کارشناسی حقوقی |
به روحانیان سنّی، ماموستا و در مراتب بالا، مولوی و در مراتب بالاتر، مولانا خطاب میشوند. ماموستا، واژهای کُردی و به معنای استاد و معلم است که در مناطق کردنشین، به عالمان دینی اطلاق میشود. واژه مولوی، از اضافه شدن «ی» به کلمه «مولا»، تشکیل شدهاست. این اصطلاح، در بخشهای شرقی ایران و نیز کشورهای شرق ایران، برای کسانی که در علوم دینی، به درجات بالا رسیدهاند، استفاده میشود. مولانا به معنای بزرگ و سرور ما، میباشد که بیشتر برای افراد فاضل و بزرگمرتبه به کار میبرند. رتبه مولانا، از مولوی بالاتر است.[۵]
نگارخانه
ویرایش-
طلبههای مدرسه خان در قم
-
طلاب علوم دینی
-
مدرسه حجتیه
-
طلبههای مدرسه شهیدین قم
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ مدرسی طباطبایی، حسین (۱۳۸۶ش). مکتب در فرایند تکامل: نظری بر تطور مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین. ترجمهٔ هاشم ایزدپناه. تهران: نشر کویر. تاریخ وارد شده در
|سال=
را بررسی کنید (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=
نیاز به وارد کردن|پیوند=
دارد (کمک) - ↑ اسماعیلی، معصومه (شهریور ۱۳۸۷). «قوت می بشکند ابریق را». مطالعات قرآنی نامه جامعه (۴۸): ۲۷.
- ↑ نصیری، محمد (زمستان ۱۳۸۷). «ارباب حکمت و فقاهت زندگینامه آیت الله حاج آقا رحیم ارباب». مربیان (۳۰): ۱۱۸.
- ↑ آبراهامیان، یرواند. ایران بین دو انقلاب. تهران: نی. ص. فصل آخر. پارامتر
|تاریخ بازیابی=
نیاز به وارد کردن|پیوند=
دارد (کمک) - ↑ https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa65654