ماد (ساتراپی هخامنشی)
ماد (به پارسی باستان: 𐎶𐎠𐎭، Māda) نام سرزمینی بود که دسته‌ای از آریایی‌های ایرانی، بنام مادها در آن ساکن بودند. این سرزمین دربرگیرنده بخش غربی فلات ایران بود. سرزمین آذربایجان فعلی در شمال غربی فلات ایران را با نام ماد کوچک و ناحیه امروزی تهران (ری)، حوزه شمال غربی کویر مرکزی، همدان، کرمانشاه، لرستان، و کردستان، تاکستان (سیادن) را با نام ماد بزرگ می‌شناختند.
| ماد (پارسی باستان) 𐎶𐎠𐎭 Māda | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ساتراپی شاهنشاهی هخامنشی | |||||||||
| ۵۵۰ پ.م.–۳۳۰ پ.م. | |||||||||
 | |||||||||
 جایگاه ساتراپی ماد در قلمرو هخامنشی | |||||||||
| مرکز | هگمتانه | ||||||||
| تاریخچه | |||||||||
| دوران تاریخی | شاهنشاهی هخامنشی | ||||||||
• تأسیس | ۵۵۰ پ.م. | ||||||||
• انحلال | ۳۳۰ پ.م. | ||||||||
| |||||||||
پس از نبرد کوروش و پدربزرگش ایشتوویگو (آستیاگ) واپسین پادشاه ماد در سال ۵۵۰ پ.م.، پادشاهی ماد منحل شد و ساتراپی ماد به وجود آمد . پادشاهی ماد دورانی طولانی (۷۲۸-۵۵۰ پ.م.) برپایید، و جای خود را به شاهنشاهی هخامنشی سپرد، که چیزی جز تداوم دولت و تمدن ماد با همان اقوام نبود.[۱]
معماری مادی که بعد از آشور تحت تأثیر معماری باشکوه اورارتو بود، با وارد کردن عوامل ایرانی، پایه‌گذار آثار درخشان دوران هخامنشی نظیر پارسه تخت جمشید و شوش شد. بسیاری دیگر از نشانه‌های تمدن‌های میان‌رودان نیز از طریق مادها به هخامنشیان انتقال پیدا کرد، به‌طوری‌که تا قرن‌ها بعد، نظم دربار ایران و تقریبا" بیشتر جنبه‌های باشکوه و فرهنگی جامعه ایران، از طرف نویسندگان یونانی به مادها نسبت داده می‌شود. سلطنت ایشتوویگو موقعیت ماد را از یک حکومت قدرتمند برمبنای قدرت نظامی به مرکزی برای فرهنگ تغییر داد. آثار این نفوذ فرهنگی را در توجه بسیار شاهنشاهان هخامنشی به ماد، علاقه آن‌ها به فرهنگ و آداب مادی، نفوذ دین مادی بین مردم ایران از طریق قبیله مغ می‌توان دید.[۱]
با شکست مادها (۵۵۰ پ م) و تشکیل شاهنشاهی هخامنشی و سپس فتح کامل لیدی و بابل پادشاهی هخامنشیان تبدیل به بزرگ‌ترین شاهنشاهی شناخته شده جهان آن روزگار شد.
به گفته آریان، پس از حمله اسکندر به ساتراپی ماد در تابستان ۳۳۰ پ.م.، او یک فرمانده سابق داریوش سوم بزرگ به نام آتروپات را در سال ۳۲۸ پ.م. به عنوان ساتراپ منصوب کرد.
منابع
ویرایش- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ تاریخ ماد. ایگور میخائیلوویچ دیاکونوف. ترجمه کریم کشاورز، تهران: نشر امیرکبیر.