ویکی‌پدیا:ویکی‌نویسی

ویکی‌نویسی یک واژه در بین کاربران ویکی‌پدیای فارسی است که به فرایند عضویت در یک وبگاه ویکی و فعالیت در آن اشاره دارد. کاربران ویکی‌نویس صفحه‌های ویکی را ویرایش می‌کنند.

جمعی از ویکی‌نویسان حاضر در ویکی‌مانیا ۲۰۱۳

ریشه‌شناسی ویرایش

این واژه پس از پیدایش ویکی‌ها به ویژه ویکی‌پدیای فارسی در میان فارسی‌زبان‌ها رواج پیدا کرد. ویکی‌پدیای فارسی از سال ۱۳۸۲ فعالیت خود را آغاز کرد و در شهریور ۱۳۸۹ به ۱۰۰هزار نوشتار رسید. مدتی پس از پیدایش ویکی‌پدیای فارسی، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌واژه و ویکی‌خبر نیز در سال ۱۳۸۳ آغاز به کار کردند.

ویکی‌ها ویرایش

ویکی معمولاً به انواعی از وب‌گاه‌ها گفته می‌شود که به تمام بازدیدکنندگانش، بعضی اوقات حتی بدون نیاز به ثبت نام در وب‌گاه، اجازهٔ ویرایش، افزودن، یا حذف مطالب را می‌دهد. اولین ویکی در اینترنت را وارد کانینگهام در سال ۱۹۹۵ و با نام ویکی‌ویکی‌وب ایجاد کرد.

فعالیت ویکی‌نویسی ویرایش

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای عظیم با بیش از ۲۲٫۵ میلیون مقاله به ۲۷۹ زبان مختلف با ۳۵٫۴ میلیون نفر عضو است که بسیاری از آن‌ها به عنوان ویکی نویس در آن فعالیت می‌کنند.[۱] به ویکی‌نویسانی که در ویکی‌پدیا مشارکت می‌کنند ویکی‌پدیایی (ویکی‌پدین) گفته می‌شود که با هم اجتماع ویکی‌پدیا را به وجود می‌آورند. در ویکی‌پدیا، ویکی‌نویسان در مورد مباحث ویکی‌نویسی و سایر مسائل مرتبط می‌توانند از طریق قهوه‌خانه به بحث و تبادل‌نظر با یکدیگر بپردازند.[۲] مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا از فرهنگ‌ها و حتی کشورهای مختلفی هستند، و به همین تناسب، دیدگاه‌های مختلفی هم دارند. رمز موفقیت در یک کار مشارکتی برای این افراد، برخورد آمیخته با احترام با همدیگر است.[۳] ویکی‌پدیا و تمام کاربران آن مدیون نویسندگانی هستند که سعی می‌کنند مقالات خوب و مورد استفاده دیگر کاربران را جمع‌آوری کرده و در اختیار آن‌ها قرار دهند.[۴]

تقریباً هر کاربری می‌تواند مقاله‌های ویکی‌پدیا را ویرایش کند و تغییرات خود را سریعاً ببیند. فکر ویرایش مقاله‌ها بر این اساس شکل گرفته که همکاری کاربران با یکدیگر می‌تواند در بهبود کیفیت مقاله‌ها در طول زمان تأثیر به سزایی داشته باشد؛ همان‌طور که در توسعهٔ نرم‌افزارهای بازمتن داشته‌است.[۵] ویکی‌پدیا از همهٔ ویرایشگران خود می‌خواهد تا هنگام نوشتن «دیدگاه بی‌طرفانه» ای داشته باشند و پژوهش ابتکاری خود را در ویکی‌پدیا قرار ندهند.

برخی از دستاوردهای ویکی‌نویسان ویرایش

حق تکثیر ویرایش

ویکی‌پدیا و ویکی‌انبار (به دو شیوه نسبتاً متفاوت) از استفاده از محتوای دارای حق تکثیر ممانعت به عمل می‌آورند و هدف این پروژه‌ها این است که خوانندگان آن چیزی را که در این وبگاه‌ها می‌یابند (البته نه هر محتوای دارای حق تکثیری) را بازنشر کنند. به منظور دستیابی به این هدف افراد داوطلب به مرور زمان اقدام به گردآوری جزئیات کرده‌اند و به گونه‌ای باورنکردنی اسناد مربوط به حق تکثیر را از سرتاسر جهان جمع کرده‌اند. همین افراد داوطلب در مرحله بعد اقدام به ارزیابی هر تصویر با قوانین حق تکثیر نموده و به طور شفاف به مخاطب دربارهٔ وضعیت ادعای دسترسی عمومی (یا پروانه آزاد) اطلاع‌رسانی می‌کنند.[۶]

آزادی پاناروما در اتحادیه اروپا ویرایش

در سال ۲۰۱۵ پارلمان اروپا قصد داشت تصمیماتی در رابطه با آزادی پاناروما در اتحادیه اروپا اتخاذ کند که با حرکت خودجوش اجتماع ویکی‌پدیا مواجه شد.[۷]

جدول پروژه‌های ویکی برادر (ویکی‌مدیای فارسی) ویرایش

نام ویکی رتبه مدیر(ان) قهوه‌خانه ارزیابی توضیحات
ویکی‌سفر ۳ AFlorence ویکی‌سفر:نشر مسافران تعداد مقاله های این پروژه زیاد است مقالات مربوط به قاره، کشور، شهر، سفرنامه و مسائل سفر در رابطه با گردشگری
ویکی‌کتاب ۱۷ Mardetanha، Doostdar (غیرفعال) ویکی‌کتاب:میز تحریر بیش از ۱۰ سال از ایجاد این پروژه می‌گذرد درسنامه، کتاب آموزشی، راهنما، کاتالوگ، دستور آشپزی، کتاب کودکان، راهنمای نرم‌افزار
ویکی‌گفتاورد ۶ Sajad، فرهنگ2016، Mardetanha ویکی‌گفتاورد:قهوه‌خانه بیش از ۹ سال از ایجاد این پروژه می‌گذرد گفتاوردهایی از زبان مشاهیر جهان
ویکی‌داده ۰ Ebraminio، Ladsgroup، Calak Wikidata:قهوه‌خانه یک پروژه جامع گردآوری داده‌ها
ویکی‌انبار ۰ Mardetanha، Ebraminio Commons:قهوه‌خانه یک پروژه جامع گردآوری پرونده‌های صوتی و تصویری
ویکی‌خبر ۱۹ KhabarNegar (فعال) - Mjbmr (فعال)

H.b.sh (غیرفعال) - Sahim (غیرفعال) - یوشیمیتسو (غیرفعال)

ویکی‌خبر:تالار گفتگو ۴ سال فعالیت دارد، به خبر نویسان بیشتری نیاز است. مقاله‌های خبری دربارهٔ رویدادهای روز
ویکی‌نبشته ۱۴ Mardetanha، Pedram.salehpoor ویکی‌نبشته:دفترخانه به سرعت در حال رشد است روزنامه ها و کتاب‌های قدیمی و آرشیوی
ویکی‌واژه ۴۴ Mardetanha، Babooneh،(غیرفعال) AFlorence ویکی‌واژه:قهوه‌خانه در حال تخریب است فرهنگ واژگان

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. «ویکی‌نویسی چیست؟». ۱۷ فروردین ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۳ اسفند ۱۳۹۴.
  2. «مقاله نویسی در بازی‌پدیا». ۱۷ اسفند ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۳ اسفند ۱۳۹۴.
  3. «ویکی نویسی؛ تبلیغات یا روابط عمومی». ۲۱ تیر ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۳ اسفند ۱۳۹۴.
  4. «چگونه می‌توانیم ویکی نویس شویم؟». : ۱۳ مرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۳ اسفند ۱۳۹۴. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  5. آزیتا مالمیر. «ویکی‌پدیا چگونه شکل گرفته است؟». وبگاه شیرازه. دریافت‌شده در ۵ اسفند ۱۳۹۴.
  6. Pete Forsyth. «Work of Wikipedians and Wikimedians preserves history». دریافت‌شده در ۱۴ فروردین ۱۳۹۵.
  7. آئرین پالمر (جولای ۲۰۱۵). «ویکی‌نویس‌ها به اتحادیه اروپا اصرار می‌کنند که آزادی پاناروما را حفظ کند». مرکز اینترنت و جامعه، مدرسه حقوق استنفورد. دریافت‌شده در آپریل ۲۰۱۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)

پیوند به بیرون ویرایش