الهام علی‌اف

چهارمین رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان از ۲۰۰۳
(تغییرمسیر از الهام علی اف)

الهام حیدر اوغلو علی‌اف (ترکی آذربایجانی: İlham Heydər oğlu Əliyev؛ زادهٔ ۲۴ دسامبر ۱۹۶۱)[۱] سیاستمدار اهل جمهوری آذربایجان است که به‌عنوان چهارمین رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان فعالیت می‌کند. او از تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۰۳ ریاست جمهوری جمهوری آذربایجان را به عهده گرفته است.

الهام علی‌اف
علی‌اف در سال ۲۰۲۴
چهارمین رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان
آغاز به کار
۳۱ اکتبر ۲۰۰۳
نخست‌وزیر
معاون رئیس‌جمهورمهربان علیوا
پس ازحیدر علی‌اف
هفتمین نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان
دوره مسئولیت
۴ اوت ۲۰۰۳ – ۳۱ اکتبر ۲۰۰۳
رئیس‌جمهورحیدر علی‌اف
پس ازآرتور راسی‌زاده
پیش ازآرتور راسی‌زاده
اطلاعات شخصی
زاده
الهام حیدر اوغلو علی‌اف

۲۴ دسامبر ۱۹۶۱ ‏(۶۲ سال)
باکو، جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی، اتحاد جماهیر شوروی
حزب سیاسیحزب آذربایجان نوین
همسر(ان)مهربان علیوا (ا. ۱۹۸۳)
فرزندان
والدین
محل تحصیلپژوهشکده دولتی روابط بین‌المللی مسکو
پیشهسیاستمدار
امضا

الهام علی‌اف دومین فرزند حیدر علی‌اف، رهبر سابق آذربایجان است. او از سال ۲۰۰۳ در پی درگذشت پدرش رئیس‌جمهور آذربایجان در انتخاباتی که شاهد تقلب انتخاباتی بود، به ریاست جمهوری رسید. ثروت ناشی از نفت جمهوری آذربایجان، این کشور را قادر ساخته رویدادهای پر خرج بین‌المللی را میزبانی کند و همچنین دست به تلاش‌های گسترده‌ای در امر لابی‌گری بزند.

خانواده علی‌اف از طریق پیوندهای خود، با کسب و کارهای اداره شده توسط دولت، خود را غنی ساخته‌اند. آن‌ها بخش‌های شایان توجهی از بانک‌ها، شرکت‌های ساختمانی و مخابراتی بزرگ و بخشی از صنایع نفت و گاز آذربایجان را در اختیار دارند. بخش بزرگی از این ثروت از طریق شبکه پیچیده شرکت‌های فرا ساحل مخفی است. در سال ۲۰۱۷ رسوایی پول‌شویی دولت جمهوری آذربایجان که یک پول‌شویی پیچیده بود برملا شد که در آن به حساب سیاستمداران برجسته اروپایی پول واریز می‌شد تا انتقاد از الهام علی‌اف را کمتر از قبل کنند و تصویر مثبتی از رژیم او را در رسانه‌ها به نمایش بگذارند.

علی‌اف بر یک رژیم اقتدار گرایانه در آذربایجان حکمرانی می‌کند، که در آن انتخابات آزاد و منصفانه نیست،[۲] قدرت در دست علی‌اف و بقیه خانواده‌اش متمرکز است، فساد وافر است، و نقض حقوق بشر در جمهوری آذربایجان (که شامل شکنجه، دستگیری و بازداشت خودسرانه و نیز آزار روزنامه‌نگاران و سازمان‌های مردم نهاد می‌شود) شدید است. مناقشه قره‌باغ به‌طور پراکنده در دوره ریاست جمهوری علی‌اف ادامه یافت، و در سال ۲۰۲۰ به صورت جنگ قره‌باغ درآمد که منجر به یک توافقنامه صلح شد، که به موجب آن آذربایجان تمامی اراضی قاراباغ، که در جریان جنگ اول قره‌باغ تأسیس شده‌بود، را بازپس‌گرفت.

اوایل زندگی

الهام علی‌اف فرزند حیدر علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۳ است.[۳] مادرش ظریفه علیوا، چشم‌پزشک آذربایجانی بود. او همچنین یک خواهر بزرگ‌تر به نام سویل علیوا دارد.[۴] علی‌اف دکترای تاریخ دارد و در دانشگاه دولتی مسکو در رشتهٔ روابط بین‌الملل هم تحصیل کرده است. او بین ۱۹۸۵–۱۹۹۰ در پژوهشکده دولتی ارتباطات بین‌المللی مسکو تدریس می‌کرد.[۵]

ریاست جمهوری

 
ابراز شادی فراوان از پیروزی در انتخابات، سال ۲۰۱۸

الهام علی‌اف در چهار دوره پیاپی از حزب آذربایجان نوین توانسته به ریاست جمهوری آذربایجان برسد، در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۳ با ۷۶٫۸٪ آراء، انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۸ با ۸۷٫۳۴٪ آراء، انتخابات سال ۲۰۱۳ با ۸۴٬۷۲٪ آراء و در آخرین مرتبه در انتخابات سال ۲۰۱۸ با ۸۲٪ آراء به ریاست جمهوری رسید. در انتخابات سال ۲۰۱۳ مسئولان انتخابات به‌طور اشتباهی نتایج را حتی قبل از شروع رای‌گیری اعلام کردند که به شائبه تقلب در انتخابات دامن می‌زند.[۶]

الهام علی‌اف در ژانویه ۲۰۱۷ طی حکمی، همسر خود را به عنوان معاون اول خود منصوب کرد.[۷]

اقتدارگرایی

علی اف بر یک حکومت اقتدارگرایانه در آذربایجان حکومت می‌کند،[۸] چرا که انتخابات‌ها آزاد و عادلانه نیستند، قدرت در دستان علی اف و بقیه خانواده اش متمرکز شده است، فساد شایع است و نقض حقوق بشر (که شامل شکنجه،[۹][۱۰] دستگیری و بازداشت خودسرانه روزنامه نگاران و نیز ان جی اوها می‌شود).[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸] بسیاری از ناظران علی اف را یک دیکتاتور می‌بینند.[۱۹][۲۰][۲۱][۲۲][۲۳][۲۴]

نقض حقوق بشر

نقض حقوق بشر در جمهوری آذربایجان در آذربایجان در دوره حکومت علی اف شامل شکنجه،[۱۰] دستگیری و بازداشت خودسرانه و آزار روزنامه نگاران و سازمان‌های مردم‌نهاد است.[۱۷]

سرکوب احزاب مخالف و آزادی بیان

علی اف در یک سخنرانی ایراد شده در ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۰ در جریان درگیری ۲۰۲۰ ارمنستان و جمهوری آذربایجان، بزرگ‌ترین حزب مخالف یعنی، جبهه خلق آذربایجان را هدف قرار داد. او اعلام کرد «لازم است ستون پنجم را خاتمه بدهیم" و جبهه خلق «بدتر از ارمنی‌ها» هستند. بنا بر منابع آذربایجانی تا ۱۲۰ نفر هم اکنون در زندان اند که در میان آنها معاونین رهبران احزاب و همچنین روزنامه نگاران قرار دارند. در ۲۰ ژوئیه وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا به آذربایجان اصرار کرد از دنیاگیری برای ساکت کردن «مدافعان جامعه مدنی، صداهای اپوزیسیون یا بحث عمومی» استفاده نکند.[۲۵] این کنش‌ها به‌طور گسترده به عنوان تلاشی برای «حذف مدافعان حامی دموکراسی و رقبای سیاسی یک بار و برای همیشه» دیده شدند. حکمرانی اقتدارگرایانه علی اف به گفته رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی" رسانه‌های مستقل را تعطیل کرده و احزاب مخالف را سرکوب کرده در حالی که انتخابات‌ها از سوی گروه‌های دیده‌بان بین‌المللی نه آزادانه و نه عادلانه تلقی شدند.[۲۶]

سیاست فرهنگی

گفت‌وگوی بین فرهنگی یکی از زمینه‌های اولویت دار سیاست فرهنگی الهام علی‌اف بوده و هست. در سال ۲۰۰۸، وی ابتکار عمل «روند باکو» را برای ترویج گفتگوی بین فرهنگی در کنفرانس وزیران فرهنگ مطرح کرد، که با محور «گفتگوی بین فرهنگی به عنوان پایه ای برای صلح و توسعه پایدار در اروپا و مناطق هم جوار آن» برگزار شده بود.[۲۷] رئیس‌جمهور علی‌اف، ضمن سخنرانی در شصت و پنجمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۲۳ سپتامبر سال ۲۰۱۰ در نیویورک از قصد خود در جهت برگزاری مجمع جهانی گفتگوی بین فرهنگی خبر داد، که این ابتکار مورد استقبال گسترده سازمانهای بین‌المللی همچون یونسکو، ائتلاف تمدن‌های سازمان ملل متحد، سازمان جهانی گردشگری، شورای اروپا، «مرکز شمال-جنوب شورای اروپا» و آیسسکو قرار گرفت.[۲۸][۲۹][۳۰] از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷، چهار مجمع جهانی سطح بالا در عرصه گفتگوی بین فرهنگی در باکو برگزار شد.[۳۱] الهام علی‌اف با امضاء حکمی در ۱۴ فوریه ۲۰۱۴، «کنسپسیون فرهنگی جمهوری آذربایجان» را به تأیید رسانید.[۳۲] سه ماه بعد، ۱۵ مه ۲۰۱۴، وی فرمان تأسیس «مرکز بین‌المللی فرهنگی چند فرهنگ گرایی باکو» را امضاء کرد.[۳۳] بر اساس فرمان الهام علی‌اف مورخ ۱۱ ژانویه سال ۲۰۱۶، همان سال، «سال چندفرهنگ‌گرایی» در جمهوری آذربایجان اعلام شد.[۳۴] الهام علی‌اف مدارا و چندگانگی فرهنگی را به اجزای لاینفک سیاست دولت و سبک زندگی در جمهوری آذربایجان تبدیل نمود.[۳۵] آذربایجان، تحت ریاست او، در تاریخ ۲۵ تا ۲۷ آوریل سال ۲۰۱۶ از هفتمین مجمع جهانی ملل متحد برای ائتلاف تمدن‌ها با موضوع "زندگی مشترک در جوامع فراگیر، یک چالش و یک هدف» میزبانی کرد.[۳۶][۳۷] الهام علی‌اف با امضاء حکمی به تاریخ ۲۸ فوریه سال ۲۰۱۸، «برنامه دولتی حفظ و توسعه هنر قالی‌بافی در جمهوری آذربایجان بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲» که در راستای صیانت از سنن فرش بافی، ارتقاء ظرفیت صادرات فرش و اشتغال زایی در مناطق فعال در این زمینه تدوین شده بود، را به تأیید رساند.[۳۸][۳۹]

سیاست علمی

در ۵ مه سال ۲۰۰۴، الهام علی‌اف فرمانی برای ایجاد «مرکز علمی دانشنامه ملی آذربایجان» صادر نمود.[۴۰] حدود ۴ سال بعد، یعنی ۱۰ آوریل ۲۰۰۸، فرمان دیگری برای تأسیس کمیسیون دولتی در راستای انجام اصلاحات در زمینه علم امضاء کرد.[۴۱] بنابر فرمان دیگری که ۲۱ اکتبر سال ۲۰۰۹ به امضاء الهام علی‌اف رسید، «صندوق توسعه علم» تحت ریاست جمهوری آذربایجان دایر گردید.[۴۲] آیین‌نامه صندوق پس از چهار ماه، ۱۸ فوریه سال ۲۰۰۹، به تأیید وی رسید.[۴۳] ۱۴ ژانویه سال ۲۰۱۶، الهام علی‌اف فرمان تأسیس کمیسیون ملی جمهوری آذربایجان مرتبط با سازمان جهانی اسلامی برای آموزش و پرورش، علوم و فرهنگ (آیسسکو) را صادر کرد.[۴۴][۴۵] صدور فرمانی از سوی الهام علی‌اف بابت ایجاد پارک فناوریهای آکادمی ملی علوم جمهوری آذربایجان در ۸ نوامبر ۲۰۱۶ نیز، یکی از کارهای الهام است.[۴۶][۴۷] الهام علی‌اف با امضاء فرمان دیگری در تاریخ ۹ آوریل سال ۲۰۱۸، دستور به تأسیس «روز ملی علم» در جمهوری آذربایجان داد.[۴۸]

سیاست خارجی

 
علی‌اف، محمود احمدی‌نژاد ششمین رئیس‌جمهور ایران و ولادمیر پوتین رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه

مطابق با دستور الهام علی اف، جمهوری آذربایجان به کشورهای نپال و فلسطین، در ۱۰ آوریل و ۸ سپتامبر سال ۲۰۱۷، به ترتیب به جیبوتی و پناهندگان روهینگیا هم کمک‌های بشردوستانه ای ارسال نمود.[۴۹][۵۰][۵۱] ۲۷ فوریه سال ۲۰۱۲، ولاده دیواتس، رئیس کمیته المپیک صربستان و مؤسس «صندوق آنا و ولاده دیواتس»، از الهام علی‌اف در پاس کمک‌های خارجی و سیاستهایش با اهدای جایزه بین‌المللی «دوست بزرگوار بالکان»، از جوایز «صندوق آنا و ولاده دیواتس»، تقدیر به عمل آورد.[۵۲] در سال ۲۰۱۰، الهام علی اف به همراه ولادیمیر پوتین، ریاست جمهوری روسیه، همایش بین‌المللی بشردوستانه باکو را پایه‌ریزی نمود.[۵۳][۵۴][۵۵][۵۶][۵۷] وی اهمیت همان رویدادهای فرهنگی را با جملات زیر توصیف کرده بود: «... همایش‌های فرهنگی این پیام را به جهانیان منتقل می‌کند، که نمایندگان ترقی خواه دنیا، باید تلاش‌های خود را بیش از پیش به یکدیگر نزدیک تر کنند. تعمیق همکاری‌های بین‌المللی بشر دوستانه می‌تواند از گرایش‌های منفی و مضر کاسته و به گرایش‌های مثبت و مفید بیفزاید.»[۵۸]

سیاست بهداشتی

مطابق فرمان الهام علی اف به تاریخ ۲۷ دسامبر سال ۲۰۰۷ آژانس دولتی بیمه اجباری سلامت تحت کابینه وزرای جمهوری آذربایجان بنیان‌گذاری شد.[۵۹][۶۰] ۲۹ نوامبر سال ۲۰۱۶، رئیس‌جمهوری آذربایجان فرمان دیگری در خصوص «تهیه اقدامات اجرایی مرتبط با انجام پروژه‌های آزمایشی برای اعمال بیمه اجباری سلامت در شهر مینگه‌چویر و شهرستان یولاخ» صادر کرد.[۶۱]

 
علی اف در حال دریافت نشان افتخار لهستان

سیاست حوزه جوانان

۱۹ اکتبر سال ۲۰۰۶، الهام علی اف فرمان آموزش جوانان آذربایجانی در خارج از کشور را مطرح و امضاء نمود، که در متن آن نهادهای دولتی موظف به تدوین برنامه دولتی در این زمینه شدند.[۶۲] بر این اساس ،۱۶ آوریل ۲۰۰۷، وی با امضاء فرمانی، برنامه دولتی مربوط به تحصیل جوانان آذربایجانی در کشورهای خارجی بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵ را تصویب کرد.[۶۳] بر پایه دستور الهام علی اف به مورخ ۹ فوریه ۲۰۰۷، سال ۲۰۰۷ به عنوان «سال جوانان» در آذربایجان اعلام گردید.[۶۴] در سال ۲۰۰۷، جمهوری آذربایجان میزبان نشست بین‌المللی «جوانان برای اتحاد تمدنها» بود، که به‌طور مشترک توسط بنیاد حیدر علی‌اف، «مجمع جوانان کنفرانس اسلامی برای گفتگو و همکاری»، آیسسکو و شورای اروپا برگزار شده بود.[۶۵] الهام علی اف، در ۱۹ دسامبر سال ۲۰۱۱، با هدف حمایت از ابتکارات جوانان و مشارکت بیش از پیش آن‌ها در جامعه، فرمانی برای ایجاد «بنیاد جوانان زیر نظر رئیس‌جمهوری آذربایجان» صادر کرد.[۶۶] ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۷ نیز، او برنامه دولتی «جوانان آذربایجانی بین سال‌های ۲۰۱۷ الی ۲۰۲۱» را به تأیید رسانید.[۶۷] جایزه ریاست جمهوری برای جوانان در آذربایجان هم به فرمان الهام علی اف به تاریخ ماه ژوئیه سال ۲۰۰۷، تاسیس شد.[۶۸]

سیاست زیست‌محیطی

در ۲۴ مارس ۲۰۰۶، تصویب «راهبرد ملی و برنامه اقدام در خصوص حفاظت و استفاده پایدار از تنوع زیستی در جمهوری آذربایجان» به امضاء الهام علی اف رسید.[۶۹] ۱۰ سال بعد، در ۳ اکتبر ۲۰۱۶، وی فرمان دیگری دربارهٔ تصویب «استراتژی ملی حفاظت و استفاده پایدار از تنوع زیستی در جمهوری آذربایجان بین سال‌های ۲۰۱۷ الی ۲۰۲۰» را امضاء کرد.[۷۰] امضاء فرمانی برای پذیرش استانداردهای آلودگیهای ارتعاشی و صورتی که بر محیط زیست و سلامت انسان تأثیرات منفی می‌گذارد»، در تاریخ ۸ ژوئیه سال ۲۰۰۸، از دیگر اقدامات الهام علی اف در راستای صیانت از محیط زیست تلقی می‌شود.[۷۱] الهام علی اف در جلسه پر محتوای کابینه وزرای آذربایجان که ۱۶ اکتبر ۲۰۰۹ با محور رشد اجتماعی و اقتصادی در ۹ ماه نخست سال ۲۰۰۹ برگزار شد، پیشنهاد داد تا سال ۲۰۱۰ به عنوان «سال محیط زیست» در این کشور تعیین شود.[۷۲] به خاطر پیگیری این موضوع، پس از چهار ماه، ۱۸ فوریه سال ۲۰۱۰، برگزاری جلسه ای اختصاص یافته به مشکلات زیست‌محیطی به ریاست او رقم خورد.[۷۳] در چارچوب «سال محیط زیست»، ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۰ نمایشگاه بین‌المللی اکولوژیک تحت عنوان «آذربایجان برای یک جهان سبز» با حضور الهام علی‌اف برگزار شد.[۷۴] از جمله دیگر اقدمات زیست‌محیطی الهام می‌توان فرمان‌ها ایجاد پارک‌های ملی متعددی همچون پارک‌های ملی «هیرکان»، «آلتی آغاج»، «آب‌شوران»، «شاهداغ»، «گوی‌گول» را برشمرد.[۷۵][۷۶][۷۷][۷۸][۷۹]

سیاست اقتصادی

 
حضور الهام علی‌اف در نشستی تحت موضوع «دورنمای راهبردی: اوراسیا»، در حاشیه مجمع جهانی اقتصاد در داووس در سال ۲۰۱۸

بنابر دادههای بانک جهانی، به هنگام انتخاب او به اولین دوره ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۳، تولید ناخالص داخلی آذربایجان که بالغ بر ۷٫۲۷۶ میلیارد دلار بود، در سال ۲۰۱۵ به ۳۷٫۸۴۸ میلیارد دلار افزایش پیدا کرد.[۸۰][۸۱] ۶ ماه مارس سال ۲۰۰۷، الهام علی اف مباردت به صدور فرمانی برای ایجاد مناطق ویژه اقتصادی در آذربایجان ورزید.[۸۲] بر پایه دیگر فرمان او به تاریخ ۲۰ آوریل ۲۰۱۶ بود، که «مرکز واکاوی اصلاحات اقتصادی و ارتباطات» در این کشور پی ریزی شد.[۸۳][۸۴] بر اساس فرمان الهام علی اف در تاریخ ۶ نوامبر ۲۰۱۷، شرکت سهامی آزاد «شرکت سهامی صنعتی آذربایجان» به تأسیس رسید.[۸۵][۸۶][۸۷] الهام علی اف بعضاً از متنوع‌سازی صادرات به عنوان یکی از عمده‌ترین اولویت‌های دولت خود برای آینده اقتصاد ملی یاد می‌کند.[۸۸] الهام علی اف در مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۱۹، با استناد به گزارش شاخص آسانی انجام کسب‌وکار، خبر داد که جمهوری آذربایجان با ۳۲ رتبه افزایش، جایگاه ۲۵ بین ۱۹۰ کشور جهان را به خود اختصاص داده است.[۸۹]

سیاست اجتماعی

سیاست‌های اجتماعی از طریق برنامه‌ها و قوانین دولتی با در نظر گرفتن جنبه‌های گوناگون امور اجتماعی پیاده‌سازی می‌شود.[۹۰] برنامه دولتی کاهش فقر در آذربایجان برای سال‌های ۲۰۰۸–۲۰۱۵،[۹۱] برنامه دولتی برای توسعه سامانه بیمه بازنشستگی جمهوری آذربایجان بین سال‌های ۲۰۰۹–۲۰۱۵،[۹۲] برنامه دولتی پیشرفت اقتصادی - اجتماعی نواحی آذربایجان بین سال‌های ۲۰۰۴ الی ۲۰۰۸، ۲۰۰۹–۲۰۱۳، ۲۰۱۴–۲۰۱۸، ۲۰۱۹–۲۰۲۳،[۹۳] قانون کمک‌های هدفمند اجتماعی دولتی (۲۰۰۵)،[۹۴] قانون حقوق بازنشستگی (۲۰۰۶)،[۹۵] فرمان مرتبط با بعضی از موضوعات وام مسکن (۲۰۱۶)،[۹۶] فرمان ارائه کمک‌های دوره‌ای دولتی به قشرها کم درآمد (۲۰۱۸)[۹۷] از مجموع فرامینی هستند که از سوی الهام علی اف با هدف ارتقاء سطح امنیت اجتماعی و زیرساختهای اجتماعی در این کشور امضاء شده‌اند.[۹۸][۹۹] الهام علی اف با صدور فرمان دیگری دستور به پرداخت غرامت به افراد حقیقی این کشور داد که مبلغ بدهی بانکی آن‌ها بر آثار کاهش ارزش منات در برابر دلار بیشتر شده بود.[۱۰۰][۱۰۱] در ماه ژوئن سال ۲۰۱۹ بود، که او اقدام به صدور فرمان افزایش حداقل دستمزد به ۲۵۰ منات آذربایجان از روز اول ماه سپتامبر همان سال کرد.[۱۰۲]

سیاست حوزه دین

الهام علی اف، طی حکمی در دهم ژانویه ۲۰۱۷، سال ۲۰۱۷ را سال «همبستگی اسلامی» نام گذاری کرد.[۱۰۳] بعدا در همان سال، وی فرمان دیگری را متوجه تخصیص بودجهای در جهت سازماندهی اقدامات و طرح‌های مربوط به سال «همبستگی اسلامی» صدور نمود.[۱۰۴] ضمناً، علی‌اف مباردت به صدور ۳ فرمان دیگری در راستای ارائه کمک‌های مالی به نهادهای دینی در سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ ورزید. در بحبوحه زمانی مختلفی، از صندوق ذخیره ریاست جمهوری کمک‌های مالی به اداره مسلمانان قفقاز، اسقف اعظم باکو کلیسای ارتدکس روسی آذربایجان، تشکل یهودیان کوهستان، جامعه یهودیان اروپا، و سایر اجتماعات مذهبی شده است.[۱۰۵][۱۰۶][۱۰۷] در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، علی اف دو دستوری تحت عناوین «اقدامات اضافی برای تقویت ترویج فرهنگ مذهبی، مماشات، گفتگوی بین دینی و بین فرهنگی در آذربایجان» صادر کرد.[۱۰۸][۱۰۹] بنابر همان دستورها ۳ میلیون منات آذربایجان (در مجموع ۶ میلیون منات) از صندوق ذخیره ریاست جمهوری آذربایجان به «صندوق توسعه فرهنگ دینی» اختصاص یافت. بر پایه فرمان الهام علی اف به مورخ ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۵، ۳ میلیون منات از صندوق ذخیره ریاست جمهوری برای مرمت و بازسازی آثار تاریخی و فرهنگی مذهبی در این کشور تخصیص پیدا کرد.[۱۱۰]

سیاست حوزه قضایی

بر اساس قرمان الهام علی‌اف به تاریخ ۱۹ ژانویه سال ۲۰۰۶ در خصوص نوسازی قوه قضائیه، گام‌های مؤثری متوجه ارتقاء سطح کیفیت قوه قضائیه در این کشور برداشته شد. دادگاههای جدید و همچنین دادگاه‌های تجدید نظر در مناطق مختلف این کشور برای افزایش کارایی قوه یاد شده و تسهیل دسترسی مردم به دادگاه‌ها در شهر و شهرستانها بنیان‌گذاری شد. به موجب آن فرمان، علاوه بر اینکه تعداد قضات افزایش یافت، عملکرد، فعالیت‌ها، و تجهیزات مورد استفاده دادگاه‌ها نیز به روز رسانی شد. بر اساس اصلاحات قوه قضائیه، دادگاه‌های تجدید نظر متشکل از ۴ اتاق از جمله دادگاه مدنی، کیفری، نظامی و اداری و اقتصادی برای انجام وظایف خود مرتبط با رسیدگی به دعاوی مختلف در قلمرو قدرت خود، در ۶ منطقه این کشور شروع به کار کردند.[۱۱۱] مرحله بعدی در قوه قضائیه آذربایجان با فرمان «تعمیق اصلاحات در قوه قضائیه» که روز سوم آوریل سال ۲۰۱۹ به امضاء الهام علی‌اف رسید، آغاز شد. از آن زمان به بعد، اصلاحات قانون کیفری آذربایجان و قانون دادگاه، قانون اساسی آذربایجان نیز انجام گرفت.[۱۱۲][۱۱۳][۱۱۴]

برنامه توسعه «جمهوری آذربایجان ۲۰۲۰: چشم‌انداز آینده»

برنامه توسعه معروف به «جمهوری آذربایجان ۲۰۲۰: چشم‌انداز آینده» که برنامه ملی رشد اقتصادی است، یکی از ابتکارهای راهبردی الهام علی‌اف برای توسعه بیشتر کشور محسوب می‌شود. فرمان مربوط به تهیه این طرح در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۱ توسط علی‌اف امضاء و خود طرح هم در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۲ با مصوبه دیگر وی تصویب شد.[۱۱۵][۱۱۶] این پروژه، انجام اقداماتی بابت پیش برد حوزه‌های گوناگون اقتصاد کشور و افزایش رفاه عمومی تا سال ۲۰۲۰ را تعریف می‌کند.[۱۱۷][۱۱۸] در ارزیابی گزارش داوطلبانه آذربایجان در سند ۲۰۳۰ یونسکو (اهداف توسعه پایا) برنامه توسعه «جمهوری آذربایجان ۲۰۲۰: چشم‌انداز آینده» که از جانب الهام علی‌اف مطرح و تصویب شده است، به منزله استراتژیای توصیف شده است، که آرمان‌ها و خواست‌های بلند مدت ملی، فرصت‌ها برای سرمایه‌گذاران، و مسائل مرتبط با این اهداف را انعکاس می‌دهد.[۱۱۹] رویکرد مشابهی در گزارشی که برای مجمع جهانی اقتصاد سال ۲۰۱۵ تنظیم شده و در نشریه «فارن افرز» نیز انتشار یافت، به نظر می‌رسد. مجله تخصصی اقتصادی «سال کسب و کار» نتایج حاصل شده از این برنامه را به عنوان راهبرد طراحی شده خردمندانه مورد ارزیابی قرار داد، که در راستای تأمین منافع اقتصادی ملی آذربایجان طرح‌ریزی شده است.[۱۲۰] در نوامبر ۲۰۱۸، علی اف برنامه دولتی ظرفیت افزایی نظام آموزش عالی در عرصه رقابت بین‌المللی در جمهوری آذربایجان برای سال‌های ۲۰۱۹–۲۰۲۳ را در چارچوب این لایحه تصویب کرد.[۱۲۱]

نقشه راه‌های راهبردی برای اقتصاد ملی

۶ دسامبر ۲۰۱۶، الهام علی‌اف با امضاء فرمانی، نقشه راههای استراتژیک برای اقتصاد ملی و حوزه‌های مختلف اقتصادی را تأیید ساخت.[۱۲۲][۱۲۳] در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۷، در چارچوب مجمع جهانی اقتصاد در داووس، الهام علی اف با «دومینیک بارتون»، شریک جهانی مدیریت شرکت «مکینزی اند کامپنی» که در تدوین نقشه راه‌های راهبردی شرکت کرده بود، دیدار کرد.[۱۲۴]

اصلاحات اداری

الهام علی‌اف طی اظهارات علنی خود، به مراتب ادعا داشته، که اصلاحات اداری و مبارزه با فساد از اولویت‌های سیاست‌های حکومت وی است و در این راستا دولتش دارد اقداماتی از نظر مسائل اداری، سازمانی و نهادی را انجام می‌دهد.[۱۲۵][۱۲۶][۱۲۷][۱۲۸] او از ابتدای سال ۲۰۰۳ که به ریاست جمهوری آذربایجان انتخاب شد، ۵ طرح دولتی در رابطه با مقابله با فساد و اصلاحات اداری برای سال‌های متعاقب مطرح و تصویب ساخت، که عبارتند از: «برنامه دولتی مبارزه با فساد» (۲۰۰۴–۲۰۰۶)،[۱۲۹] «استراتژی ملی تقویت شفافیت و مبارزه با فساد»[۱۳۰] (۲۰۰۷–۲۰۱۱)، «برنامه ملی اقدام به مبارزه علیه فساد و تشویق دولت شفاف» (۲۰۱۲–۲۰۱۵)،[۱۳۱] «برنامه ملی اقدام در تشویق دولت شفاف» (۲۰۱۶–۲۰۱۸).[۱۳۲] سوم مارس ۲۰۰۴، فرمان اعمال قانون جمهوری آذربایجان در مبارزه با فساد به امضاء الهام علی‌اف رسید.[۱۳۳] به موجب این فرمان، «اداره مبارزه با فساد» زیر نظر دفتر دادستانی کل جمهوری آذربایجان تأسیس شد و امور مربوط به تنظیم پیش نویس نظام‌نامه «کمیسون مبارزه با فساد» به هیئت دولت محول گردید.[۱۳۴] نهایتاً، ۱ ژوئن ۲۰۰۵، علی‌اف فرمان اعمال قانون جمهوری آذربایجان برای تأیید اساسنامه «کمیسون جمهوری آذربایجان در مبارزه با فساد» را صادر ساخت. به منظور تقویت و تحکیم اقدامات صورت گرفته در زمینه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، ۱۸ نوامبر ۲۰۱۶، الهام علی‌اف برنامه ملی اقدام در مقابله با پولشویی و تأمین مالی تروریسم بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ را به تصویب رساند.[۱۳۵] او اقدام به تأسیس سیستمی به نام آسان خدمت برای مبارزه با فساد نمود.[۱۳۶][۱۳۷] سازمان ملل متحد از «آسان خدمت» در ازای این دستاوردها و عملکردش با اهدای جایزه‌ها تقدیر به عمل آورد.[۱۳۸] این نو نهاد دولتی به زودی توجه تعداد کثیری از کشورهای جهان را به خود جذب کرد و برخی از آن‌ها در جهت ایجاد مرکز همانندی در کشور خودشان دارند بررسی‌ها و رایزنی‌هایی را در این زمینه انجام می‌دهند.[۱۳۹] به عنوان مثال، دولت فرانسه اقدام به امضای یادداشت تفاهمی با آذربایجان با هدف استفاده از تجربه «آسان خدمت» برای ایجاد یک نهاد مشابه در کشور فرانسه کرد.[۱۴۰] در عین حال، هیئت نمایندگی پاکستان در یکی از سفرهای خود به آذربایجان، از علاقه شدید این دولت برای استفاده از مدل «آسان خدمت» در زمینه ارائه خدمات عمومی در پاکستان خبر داد. دولت افغانستان با بهره مندی از «آسان خدمت» آذربایجان، مرکز هم نامی در زمینه عرضه خدمات عمومی بنیان نهاده، که زیر نظر وزارت مالیه این کشور فعالیت دارد.[۱۴۱][۱۴۲][۱۴۳] هم اکنون، «آسان خدمت» توسط کشورهای خارجی، از جمله آلبانی، ایتالیا، استونی، جمهوری مقدونیه، اندونزی و غیره مورد تحقیق و استفاده قرار می‌گیرد.[۱۴۴]

۱۴ مارس سال ۲۰۱۸، بر پایه فرمان شماره ۱۸۸۵ رئیس‌جمهوری آذربایجان موسوم به «دربارهٔ توسعه دولت الکترونیک و اقدامات مربوط به گذر به دولت دیجیتال»، مرکز توسعه دولت الکترونیک در آذربایجان ایجاد شد.[۱۴۵][۱۴۶][۱۴۷] این مرکز علاوه بر اینکه تلاش دارد تا از فناوریهای دیجیتال استفاده، برای تأمین خدمات عمومی با کارایی بیش‌تر دولت الکترونیک ایجاد، و در دسترس بودن خدمات عمومی را تضمین کند.[۱۴۸]

انتقادها

فساد مالی

الهام علی‌اف و اعضای خانواده اش در رأس فساد مالی آذربایجان قرار دارند. پسر یازده ساله الهام علی اف رئیس‌جمهوری آذربایجان مالک چندین امارت در دبی است. میزان املاک و مستقلات لیلا و آرزو، دو دختر الهام علی‌اف بیش از ۷۵ میلیون دلار برآورد شده است.[۱۴۹]

فساد مالی این خانواده به حدی رسیده است که وی در زمینه فساد، به عنوان «شخص سال» در جهان انتخاب شد.[۱۵۰]

اسناد ویکی لیکس

اسناد افشا شده ویکی لیکس در سال ۲۰۱۰، حاکی از گزارش سفارت ایالات متحده آمریکا در جمهوری آذربایجان است که در این گزارش، الهام علی‌اف به سوء استفاده از قدرت در سرکوب مخالفان خود با رئیس یک گروه جنایی مافیایی مقایسه شده است.[۱۵۱] این اسناد پنج سال پس از افشای اسناد معروف به پاناما منتشر شده‌اند که نشان می‌داد ثروتمندان جهان چگونه ثروت خود را به شیوه‌هایی مخفی می‌کنند که مأموران دولتی قادر به رصد آن نیستند. منبع اسناد پاندورا، اطلاعات درز کردهٔ ۱۴ شرکت مالی و حقوقی در پناهگاه‌های مالیاتی همچون جزایر ویرجین بریتانیا، پاناما، بلیز، قبرس، امارات متحده عربی، سنگاپور و سوئیس هستند. بررسی این اطلاعات زیر نظر کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه نگاران تحقیقی و توسط ۶۵۰ گزارشگر در ۱۱۷ کشور مختلف انجام شده است که نام الهام علی‌اف در بین آن‌ها دیده می‌شود.[نیازمند منبع]

زندگی شخصی

علی‌اف در سال ۱۹۸۳ با مهربان علیوا ازدواج کرد.[۱۵۲] آن‌ها سه فرزند به نام‌های لیلا، آرزو و حیدر و پنج نوه دارند. علی‌اف به زبان‌های آذربایجانی، انگلیسی، فرانسوی، روسی و ترکی مسلط است.[۱۵۳] همسر وی معاون رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان است.[۱۵۴]

در سال ۱۹۹۸ نشریه İmpuls تصاویری از رقاصی الهام علی‌اف با خواننده ترکیه‌ای ابرو گوندش را منتشر کرد و به همین دلیل مدتی بعد از کار برکنار شد. اصولا الهام علی‌اف شخصی سیاسی نبود. وی در امور قمار و تجارت فعالیت داشت و به خاطر میل شدید به قمار در میان مردم معروف بود. وی یک بار در زمان ریاست جمهوری حیدر علی‌اف (در سال ۱۹۹۶) در استانبول در کازینوی عمر لطفی توپال به خاطر باخت کلان و ناتوانی از پرداخت پول به قماربازان، گروگان گرفته شد. حیدر علی‌اف با اعزام گروهی وِیژه و پرداخت پول موجبات آزادی الهام علی‌اف را فراهم کرد. عمر لطفی توپال بعدها توسط اشخاص ناشناس (مأموران حیدر علی‌اف) ترور شد.[۱۵۵][منبع بهتری نیاز است]

نگارخانه

منابع

  1. «زندگینامه: الهام علی اف (۱۹۶۱-)». همشهری آنلاین. ۲۰۱۱-۰۴-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۱-۰۶.
  2. «انتخابات جمهوری آذربایجان: علی‌اف 'برای بار چهارم رئیس‌جمهور می‌شود'». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۱-۰۶.
  3. «Background - Azerbaijan: Presidential Elections 2003 (Human Rights Watch Briefing Paper, October 13, 2003)». www.hrw.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۱-۰۶.
  4. "A Challenger In Azerbaijan's Ruling Family?". RadioFreeEurope/RadioLiberty (به انگلیسی). Retrieved 2021-11-06.
  5. "Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi - PREZİDENT " Tərcümeyi-hal". president.az.
  6. http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2013/10/09/oops-azerbaijan-released-election-results-before-voting-had-even-started/ The Washington Post
  7. باشگاه خبرنگاران جوان 3 اسفند 1395 http://www.yjc.ir/fa/news/5989012/
  8. Altstadt, Audrey L. (2017). Frustrated Democracy in Post-Soviet Azerbaijan (به انگلیسی). Columbia University Press. ISBN 978-0-231-80141-6.
  9. Gogia, Giorgi (25 July 2018). "Torture is 'Systemic and Endemic' in Azerbaijan". hrw.org. Human Rights Watch. Retrieved 26 January 2021.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Shaun Walker (22 March 2012), "Azerbaijan warms up for Eurovision by torturing musicians", The Independent, archived from the original on 14 June 2012, retrieved 5 August 2012
  11. Vincent, Rebecca (19 May 2013). "When the music dies: Azerbaijan one year after Eurovision". الجزیره (شبکه خبری). Retrieved 10 June 2013. Over the past several years, Azerbaijan has become increasingly authoritarian, as the authorities have used tactics such as harassment, intimidation, blackmail, attack and imprisonment to silence the regime's critics, whether journalists, bloggers, human rights defenders, political activists, or ordinary people taking to the streets in protest.
  12. McGuinness, Damien (28 May 2013). "Cracking down on dissent in Ilham Aliyev's Azerbaijan". BBC News. Retrieved 10 June 2013. But according to human rights groups, the charges are trumped up - an authoritarian government's attempt to stamp out any Arab Spring-style uprising, they say.
  13. Herron, Erik S. (2011). "Measuring Dissent in Electoral Authoritarian Societies: Lessons From Azerbaijan's 2008 Presidential Election and 2009 Referendum". Comparative Political Studies (به انگلیسی). 44 (11): 1557–1583. doi:10.1177/0010414011410171. ISSN 0010-4140. S2CID 154879120.
  14. "Azerbaijan: Country Profile". Freedom House (به انگلیسی). Archived from the original on 23 January 2012. Retrieved 3 July 2021.
  15. "Everything you need to know about human rights in Azerbaijan". www.amnesty.org (به انگلیسی). Retrieved 2021-07-03.
  16. "World Report 2021: Rights Trends in Azerbaijan". Human Rights Watch (به انگلیسی). 2020-12-10. Retrieved 2021-07-03.
  17. ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ "TIGHTENING THE SCREWS. Azerbaijan's Crackdown on Civil Society and Dissent 2013" (PDF). Archived (PDF) from the original on 13 March 2017. Retrieved 4 December 2016.
  18. "The Two Faces of Azerbaijan's Mr. Aliyev". The New York Times. 11 January 2015. Archived from the original on 22 October 2020. Retrieved 22 October 2020.
  19. Turp-Balazs, Craig (2021-03-17). "Alexander Lukashenko is a dictator, but he is not Europe's last". Emerging Europe (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-19.
  20. Neukirch, Ralf (2012-01-04). "A Dictator's Dream: Azerbaijan Seeks to Burnish Image Ahead of Eurovision". Der Spiegel (به انگلیسی). ISSN 2195-1349. Retrieved 2022-01-19.
  21. Rubin, Michael (2021-10-22). "Azerbaijan's Aliyev is a Strategic Liability, Not an Asset". The National Interest (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-19.
  22. "French court backs media description of Aliyev as a "dictator" | The Central Asia & South Caucasus Bulletin" (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-19.
  23. "Autocrats Take Advantage of Coronavirus". Council on Foreign Relations (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-19.
  24. https://www.pressreader.com/ukraine/kyiv-post/20211015/page/1. Archived from the original on 8 April 2022. Retrieved 19 January 2022 – via PressReader. {{cite web}}: Missing or empty |title= (help)
  25. Azerbaijan's president aims to finish off the political opposition, Editorial Board, واشینگتن پست، 29/07/20
  26. Azerbaijan's Despotic Ruler Throws 'Tantrum' In Unprecedented Crackdown On Pro-Democracy Rivals, رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، By Ron Synovitz, July 30, 2020
  27. "About Process – Baku process". bakuprocess.az. Retrieved 2017-11-01.
  28. «"General Debate UN" (PDF)» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۷ نوامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۰.
  29. "Address by Irina Bokova, Director-General of UNESCO, on the occasion of the High-level meeting – Countering Violent Extremism through Girls' Education – 4th World Forum on Intercultural Dialogue" (PDF).
  30. "UNAOC co-organizes the 4th World Forum on Intercultural Dialogue on the theme "Advancing Intercultural Dialogue: New Avenues for Human Security, Peace and Sustainable Development" | UNAOC". United Nations Alliance of Civilizations (UNAOC). 2017-05-03. Retrieved 2017-11-01.
  31. "Introduction – Baku process". bakuprocess.az. Retrieved 2017-11-01.
  32. "COMPENDIUM SHORT PROFILE: Azerbaijan" (PDF).
  33. Speech by Ilham Aliyev at the opening of the 6th Baku International Humanitarian Forum. en.president.az
  34. «"Azerbaijan's multiculturalism: Setting an example for the world – ThePrisma.co.uk". theprisma.co.uk. Retrieved 2017-11-01». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ نوامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۰.
  35. "Official web-site of President of Azerbaijan Republic - NEWS" Events Ilham Aliyev attended the opening of the Third Baku International Humanitarian Forum". en.president.az. Retrieved 2017-11-01.
  36. جمهوری آذربایجان میزبان هفتمین مجمع جهانی ملل متحد برای ائتلاف تمدن‌ها per.euronews.com
  37. "Home - 7th UNAOC Global Form | Baku, Azerbaijan". 7th UNAOC Global Form | Baku, Azerbaijan. Retrieved 2017-11-01
  38. "Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi - SƏNƏDLƏR " Sərəncamlar". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2018-11-17.
  39. anews.az. "State Program on Protection and Development of Carpet Art in Azerbaijan approved". Retrieved 2018-11-17./
  40. «"206 - "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzinin yaradılması haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2017-11-22». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۰.
  41. «"2756 - Azərbaycan elmində islahatların aparılması ilə bağlı Dövlət Komissiyasının yaradılması haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2017-11-22». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۰.
  42. «"526 - Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun yaradılması haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2017-11-22». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۰.
  43. «"223 - "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondunun Nizamnaməsi"nin təsdiq edilməsi haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2017-11-22». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۰.
  44. «"1685 – İslam Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı (İSESKO) üzrə Azərbaycan Respublikasının Milli Komissiyasının yaradılması haqqında". www.e-qanun.az». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۰.
  45. "Gəncə Bölməsi - WWW.SCIENCE.GOV.AZ". www.science.gov.az. Retrieved 2017-11-22.
  46. «"2425 – Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Yüksək Texnologiyalar Parkının yaradılması haqqında". www.e-qanun.az». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۰.
  47. ict.az,ikt.az. "Order of the President of the Azerbaijan Republic on the establishment of the High-Tech Park of Azerbaijan National Academy of Sciences of (ANAS". ict.az.
  48. Azərbaycan Respublikasında “Elm günü”nün təsis edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. president.az
  49. "Official information portal of the Ministry of Emergency Situations of the Republic of Azerbaijan". Official information portal of the Ministry of Emergency Situations of the Republic of Azerbaijan. Retrieved 2017-11-24.
  50. "Ilham Aliyev attended First Summit on Science and Technology of Organisation of Islamic Cooperation in Astana". en.president.az. Retrieved 2017-11-24.
  51. "Official information portal of the Ministry of Emergency Situations of the Republic of Azerbaijan". Official information portal of the Ministry of Emergency Situations of the Republic of Azerbaijan. Retrieved 2017-11-24.
  52. "Ilham Aliyev received a delegation led by the Chairman of the Olympic Committee of Serbia". en.president.az. Retrieved 2017-11-24.
  53. «"Baku International Humanitarian Forum". bakuforum.az. Retrieved 2017-11-24». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اوت ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۰.
  54. "Ilham Aliyev attended the opening of the International Humanitarian Forum". en.president.az. Retrieved 2017-11-24.
  55. "Ilham Aliyev attended the opening of the Second Baku International Humanitarian Forum". en.president.az. Retrieved 2017-11-24.
  56. "Ilham Aliyev attended the opening of the Third Baku International Humanitarian Forum". en.president.az. Retrieved 2017-11-24.
  57. "Ilham Aliyev attended an official opening ceremony of the 4th Baku International Humanitarian Forum". en.president.az. Retrieved 2017-11-24.
  58. «"Speech by President of the Republic of Azerbaijan Mr. Ilham Aliyev | Baku International Humanitarian Forum". bakuforum.az. Retrieved 2017-11-24». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اوت ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۲ اوت ۲۰۲۰.
  59. ITS. "MHI - General information". its.gov.az. Archived from the original on 2017-08-31. Retrieved 2018-01-11.
  60. «"Administration of the President official webpage" (PDF)» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۹ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۴ اوت ۲۰۲۰.
  61. "Official Webpage of Compulsory Medical Insurance Agency" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2018-05-09.
  62. «"1746 - Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsil almasına dair Dövlət Proqramı haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2017-11-27». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۲۰.
  63. «"2090 - "2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi barədə". e-qanun.az. Retrieved 2017-11-27». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۲۰.
  64. President. "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti". archive.president.az. Retrieved 2017-11-27.
  65. President. "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti". archive.president.az. Retrieved 2017-11-27.
  66. «"542 - Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Gənclər Fondunun yaradılması haqqında". e-qanun.az. Retrieved 2017-11-27». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۲۰.
  67. «"3236 - "Azərbaycan gəncliyi 2017–2021-ci illərdə" Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi haqqında". e-qanun.az. Retrieved 2017-11-27». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۲۰.
  68. "Gənclər üçün Prezident Mükafatının təsis edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2019-02-28.
  69. «"1368 - Azərbaycan Respublikasında bioloji müxtəlifliyinin qorunması və davamlı istifadəsinə dair Milli Strategiya və Fəaliyyət Planının təsdiq edilməsi haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2017-12-26». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۲۰.
  70. «"2358 - "Azərbaycan Respublikasında bioloji müxtəlifliyin qorunmasına və davamlı istifadəsinə dair 2017–2020-ci illər üçün Milli Strategiya"nın təsdiq edilməsi haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2017-12-26». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۲۰.
  71. «"796 - "Ətraf mühitə və insan sağlamlığına mənfi təsir göstərən vibrasiya və səs-küy çirklənmələri normaları"nın təsdiq edilməsi haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2017-12-26». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۲۰.
  72. President. "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti". archive.president.az. Retrieved 2017-12-26.
  73. President. "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti". archive.president.az. Retrieved 2017-12-26.
  74. "Official web-site of President of Azerbaijan Republic - News " Events Ilham Aliyev familiarizes himself with the "Azerbaijan for a Green World" international ecological exhibition". en.president.az. Retrieved 2017-12-26.
  75. Absheron National Park Official Website - Ministry of Ecology and Natural Resources of Azerbaijan (in English)
  76. Altyaghach National Park Official Website - Ministry of Ecology and Natural Resources of Azerbaijan (in English)
  77. Shakhdag National Park Official Website - Ministry of Ecology and Natural Resources of Azerbaijan (in English)
  78. Göygöl National Park Official Website - Ministry of Ecology and Natural Resources of Azerbaijan (in English)
  79. «Hirkan National Park. exploreazerbaijan.com». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۲۰.
  80. "Azerbaijan | Data". data.worldbank.org. Retrieved 2017-11-28.
  81. "CountryProfile". Retrieved 2017-11-28.
  82. «"538 - Azərbaycan Respublikasında xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması haqqında". e-qanun.az. Retrieved 2017-11-28». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۲۰.
  83. «"879 - İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin yaradılması və fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında". e-qanun.az. Retrieved 2017-11-28». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مارس ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۲۰.
  84. "Center for Economic Reforms Analysis and Communication". ereforms.org. Retrieved 2017-11-28.
  85. «"1665 - "Azərbaycan Sənaye Korporasiyası" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin yaradılması haqqında". e-qanun.az. Retrieved 2017-11-28». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۸ اوت ۲۰۲۰.
  86. President Ilham Aliyev met with President of World Economic Forum in Davos. azertag.az
  87. Ilham Aliyev attended the “Eurasia: The Next Frontier?” session of the World Economic Forum in Davos. en.president.az
  88. Ilham Aliyev attended the opening in Baku of the 19th International Exhibition and Conference “Caspian Oil and Gas: Refining and Petrochemicals – 2012”. en.president.az
  89. Doing Business. doingbusiness.org
  90. Rajabli, Hadi (May 7, 2010). "Sosial siyasətin Heydər Əliyev modeli". Azerbaijan: 3.
  91. "State Program on Poverty Reduction and Sustainable Development in the Republic of Azerbaijan for 2008-2015". İnternational labor Organization. Retrieved 2019-04-05.
  92. ""2009-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında sığorta-pensiya sisteminin inkişafına dair Dövlət Proqramı"nın təsdiq edilməsi haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2019-04-05.
  93. "Fourth state program on socio-economic development of regions". CBC TV channel. Retrieved 2019-04-05.
  94. «"Ünvanlı dövlət sosial yardımı haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu". www.e-qanun.az. Retrieved 2019-04-05». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژوئیه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  95. «"Əmək pensiyaları haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2019-04-05». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ فوریه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  96. "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı il 22 iyun tarixli 940 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikası İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun vəsaiti hesabına ipoteka kreditinin, o cümlədən güzəştli ipoteka kreditinin verilməsi Qaydası"nda dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2019-04-05.
  97. "Aztəminatlı ailələrə birdəfəlik yardım verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2019-04-05.
  98. "Şəhid ailəsi üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdünün artırılması haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2019-04-05.
  99. "Doktorantlara, ali təhsil, orta ixtisas və peşə təhsili müəssisələrində, həmçinin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının magistratura səviyyəsində təhsil alan tələbələrə təqaüdlərin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2019-04-05.
  100. "Azərbaycan Respublikasında fiziki şəxslərin problemli kreditlərinin həlli ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2019-04-05.
  101. «"Azerbaijan to determine list of citizens for problem loan compensations". azvision.az. Retrieved 2019-04-05». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  102. "Официальный сайт президента Азербайджанской Республики - ДОКУМЕНТЫ » Распоряжения". ru.president.az (in Russian). Retrieved 2019-07-12.
  103. "Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi - SƏNƏDLƏR " Sərəncamlar 2017-ci ilin Azərbaycan Respublikasında "İslam Həmrəyliyi İli" elan edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". www.president.az. Retrieved 2018-01-04.
  104. «"2761 - 2017-ci ilin Azərbaycan Respublikasında "İslam Həmrəyliyi İli" elan edilməsi ilə əlaqədar Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi tərəfindən keçiriləcək bir sıra tədbirlərin maddi təminatı haqqında". e-qanun.az. Retrieved 2018-01-04». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  105. «"3009 - Azərbaycanda dini qurumlara maliyyə yardımı göstərilməsi haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2018-01-04». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  106. «"2191 - Azərbaycanda dini qurumlara maliyyə yardımı göstərilməsi haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2018-01-04». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  107. «"892 - Azərbaycanda dini icmalara maliyyə yardımı göstərilməsi haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2018-01-04». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  108. «"1341 - Azərbaycanda dini mədəniyyətin, tolerantlığın, dinlərarası və mədəniyyətlərarası dialoqun təbliğinin gücləndirilməsinə dair əlavə tədbirlər haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2018-01-04». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  109. «"233 - Azərbaycanda dini mədəniyyətin, tolerantlığın, dinlərarası və mədəniyyətlərarası dialoqun təbliğinin gücləndirilməsinə dair əlavə tədbirlər haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2018-01-04». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  110. «"1325 - Dini tarix və mədəniyyət abidələrinin bərpasına dair əlavə tədbirlər haqqında". www.e-qanun.az. Retrieved 2018-01-04». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  111. «"THE JUDICIAL AND LEGAL SYSTEM". www.judicialcouncil.gov.az. Retrieved 2019-04-19». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۲۰.
  112. "Məhkəmə-hüquq sistemində islahatların dərinləşdirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2019-04-19.
  113. [""Konstitusiya Məhkəməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Qanunu". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2019-04-19. ""Konstitusiya Məhkəməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının Qanunu". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2019-04-19.]
  114. "Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2019-04-19.
  115. ""Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış" İnkişaf Konsepsiyasının hazırlanması barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". president.az. Retrieved 2017-11-24.
  116. ""Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış" İnkişaf Konsepsiyasının təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". www.president.az. Retrieved 2017-11-24.
  117. «The tect of the Concept. "Official Page of President's Administration" (PDF)» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۹ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۴ اوت ۲۰۲۰.
  118. «"Official page of President's Administration" (PDF)» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۲۰.
  119. "UN webpage - report on sustainable development" (PDF).
  120. «"20/20 Vision". The Business Year. Retrieved 2017-11-24». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۲۰.
  121. "Order of the President of the Republic of Azerbaijan on Approval of the State Program on Increasing International Competitiveness of the Higher Education System in the Republic of Azerbaijan for 2019-2023". president.az (in Azerbaijani). Retrieved 2018-11-17.
  122. "Milli iqtisadiyyat və iqtisadiyyatın əsas sektorları üzrə strateji yol xəritələrinin təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". www.president.az. Retrieved 2017-11-27.
  123. Azerbaijan endorses strategic road maps for development of national economy and main economic sectors. azertag.az/en
  124. "Ilham Aliyev met with global managing partner of McKinsey Dominic Barton in Davos". en.president.az. Retrieved 2017-11-27
  125. "Ilham Aliyev chaired meeting of Cabinet of Ministers on results of socio-economic development in first half of 2016 and future objectives". en.president.az. Retrieved 2017-12-01.
  126. "Closing speech by Ilham Aliyev at the at the conference dedicated to results of second year implementation of the State Program on socio-economic development in 2014-2018". en.president.az. Retrieved 2017-12-01.
  127. "Ilham Aliyev chaired the meeting of the Cabinet of Ministers dedicated to the results of socioeconomic development of 2015 and objectives for the future". en.president.az. Retrieved 2017-12-01.
  128. "Ilham Aliyev: Fight against corruption one of main directions Azerbaijan's state policy". Trend.Az (in Russian). 2014-06-30. Retrieved 2017-12-01.
  129. "377 - Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Dövlət Proqramının (2004-2006-cı illər) təsdiq edilməsi barədə". e-qanun.az. Retrieved 2017-12-01.
  130. «"2292 - Şəffaflığın artırılması və korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Milli Strategiyanın təsdiq edilməsi barədə". e-qanun.az. Retrieved 2017-12-01». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۲۰.
  131. «"2421 - "Açıq Hökumətin təşviqinə dair 2012-2015-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı"nın və "Korrupsiyaya qarşı mübarizəyə dair 2012-2015-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı"nın təsdiq edilməsi haqqında". e-qanun.az. Retrieved 2017-12-01». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۲۰.
  132. «"1993 - "Açıq hökumətin təşviqinə dair 2016-2018-ci illər üçün Milli Fəaliyyət Planı"nın təsdiq edilməsi haqqında". e-qanun.az. Retrieved 2017-12-01». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۲۰.
  133. «"114 - "Korrupsiyaya qarşı mübarizə haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə". e-qanun.az. Retrieved 2017-12-01». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مارس ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۲۰.
  134. «"833 - "Azərbaycan Respublikasının Korrupsiyaya qarşı mübarizə üzrə Komissiyası haqqında Əsasnamənin təsdiq edilməsi barədə" Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi haqqında". e-qanun.az. Retrieved 2017-12-01». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۲۰.
  135. «"2451 - "Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizəyə dair 2017–2019-cu illər üçün Milli Fəaliyyət Planı"nın təsdiq edilməsi haqqında". e-qanun.az. Retrieved 2017-12-01». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۲۰.
  136. German Diplomatisches Magazin publishes article on Azerbaijan`s “ASAN xidmet". azertag.az/en
  137. "Transparency Azerbaijan holds public discussion on "Easy Business by ASAN service centres" Concept Paper". transparency.az
  138. «"UN Public Service award 2015" (PDF)» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۵ فوریه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۲۰.
  139. "Azerbaijan's awarded public service goes international - Business". Hürriyet Daily News | Leading News Source for Turkey and the Region. Retrieved 2017-03-27.
  140. "Paris : signature des documents franco-azerbaïdjanais Video" (in French). 2017-03-14. Retrieved 2017-03-27.
  141. "آسان خدمت". asan.gov.af. Archived from the original on 2017-08-13. Retrieved 2017-08-13.
  142. "Afghanistan to adopt Azerbaijani model of public service delivery". AzerNews.az. 2016-07-13. Retrieved 2017-08-13.
  143. ASAN. "ASAN xidmət - Afghanistan applies "ASAN service" model". old.asan.gov.az. Archived from the original on 2017-08-13. Retrieved 2017-08-13.
  144. "Azerbaijan's awarded public service goes international".
  145. «"E-Gov Development Center. About us". digital.gov.az». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ اوت ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۲۰.
  146. "Azerbaijan moving to new model of e-government". azernews.az.
  147. "(FU) Dövlət informasiya ehtiyatları və sistemlərinin formalaşdırılması, aparılması, inteqrasiyası və arxivləşdirilməsi Qaydaları"nın təsdiq edilməsi və elektron hökumətlə bağlı bəzi tədbirlər haqqında. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI". e-qanun.az.
  148. "Access to state e-services may be more simplified in Azerbaijan". azernews.az.
  149. http://www.fardanews.com/fa/news/105357/واشنگتن-پست-از-فساد-مالی-علی-اف-پرده-برداشت واشینگتن پست از فساد مالی علی اف پرده برداشت
  150. "Azerbaijani President Aliyev Named Corruption's 'Person Of The Year'". RadioFreeEurope/RadioLiberty.
  151. "Azerbaijan: WikiLeaks Cable Compares Ilham Aliyev to Movie Mafia Bosses". EurasiaNet. 2 December 2010. Retrieved 31 March 2011.
  152. «Official web-site of President of Azerbaijan Republic - PRESIDENT " Biography». en.president.az. دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۹-۱۵.
  153. "President Biography". Government of Azerbaijan. Archived from the original on 20 January 2015. Retrieved 19 January 2013.
  154. "Meeting of Security Council under chairmanship of Ilham Aliyev was held". Archived from the original on 16 December 2023. Retrieved 15 June 2017.
  155. «سابقه رقاصی و مسائل جنسی رئیس‌جمهور». بولتن‌نیوز. ۴ خرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳.

پیوند به بیرون