ویکی‌پدیا

جمهوری اسلامی افغانستان

دولت در افغانستان «۲۰۰۴–۲۰۲۱»
(تغییرمسیر از جمهوری اسلامی افغانستان (۲۰۰۴–۲۰۲۱))
این مقاله دربارهٔ دولت مستقر بین ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۱ است. برای جمهوری‌های قبلتر افغانستان، جمهوری افغانستان، جمهوری دموکراتیک افغانستان، دولت اسلامی افغانستان، و دولت انتقالی افغانستان را ببینید.

جمهوری اسلامی افغانستان یک نظام ریاستی جمهوری اسلامی بود که از ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۱ در افغانستان حاکمیت داشت. این حکومت برای جایگزینی با دولت‌های موقت و انتقالی، که پس از حمله آمریکا به افغانستان در ۲۰۰۱ به وجود آمده بودند، تأسیس شد. این حمله باعث سرنگونی امارت اسلامیِ طالبان شد که به صورت محدود به عنوان یک دولت به رسمیت شناخته شده‌بود. با اینحال طالبان حدود ۲۰ سال پس از حمله در تاریخ ۱۵ اوت ۲۰۲۱، افغانستان را بازپس گرفتند که به پایان جنگ ۲۰۰۱–۲۰۲۱، طولانی‌مدت‌ترین جنگ در تاریخ آمریکا، روی آورد. این امر سرنگونی جمهوری اسلامی زیر رهبری رئیس‌جمهور محمداشرف غنی، و احیای امارت اسلامی تحت کنترل طالبان را نتیجه داد. سازمان ملل متحد همچنان جمهوری اسلامی را به عنوان دولت مشروع افغانستان به جای امارت اسلامی به‌عنوان دولت دفاکتوی فعلی، شناخته است. توافق آمریکا و طالبان، که در تاریخ ۲۹ فوریه ۲۰۲۰ در قطر امضا شده بود، یکی از رویدادهای اساسی بود که باعث فروپاشی نیروهای امنیت ملی افغانستان شد. پس از این توافق، آمریکا به شدت تعداد حملات هوایی را کاهش داد و نیروهای امنیت ملی افغانستان را از یک لبهٔ مهم در مقابله با شورش طالبان محروم کرد که در نهایت منجر به تصرف کابل توسط طالبان شد. این دولت عضوی از سازمان ملل متحد، سازمان همکاری اسلامی، اتحادیه همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا، گروه ۷۷، سازمان همکاری اقتصادی و جنبش عدم تعهد بود.

جمهوری اسلامی افغانستان

۲۰۰۴–۲۰۲۱
شعار: 
لا إله إلا الله، محمد رسول‌الله (شهادتین)
موقعیت افغانستان
پایتخت
و
کابل
۳۴°۳۲′ شمالی ۶۹°۰۸′ شرقی / ۳۴٫۵۳۳°شمالی ۶۹٫۱۳۳°شرقی / 34.533; 69.133
زبان رسمیپشتو، دری
گروه‌های قومی
دین(ها)
۹۹٪ اسلام (دین رسمی)
۱٪ دیگر
نام(های) اهلیتافغان،[۳] افغانی،[۴] افغانستانی[۵]
حکومت
رئیس‌جمهور 
• ۲۰۰۴–۲۰۱۴
حامد کرزی
• ۲۰۱۴–۲۰۲۱
محمداشرف غنی
رئیس اجراییه 
• ۲۰۱۴–۲۰۲۱
عبدالله عبدالله
معاون[الف] 
• ۲۰۰۴–۲۰۰۹
احمد ضیاء مسعود
• ۲۰۰۴–۲۰۱۴
کریم خلیلی
• ۲۰۰۹–۲۰۱۴
محمدقسیم فهیم
• ۲۰۱۴[ب]
یونس قانونی
• ۲۰۱۴–۲۰۲۱
عبدالرشید دوستم
• ۲۰۱۴–۲۰۲۱
سرور دانش
• ۲۰۲۰–۲۰۲۱
امرالله صالح
قوه مقننهشورای ملی افغانستان
مشرانو جرگه
ولسی جرگه
تاریخ 
۲۶ ژانویه ۲۰۰۴
۱۵ اوت ۲۰۲۱
مساحت
• کل
۶۵۲٬۸۶۰ کیلومتر مربع (۲۵۲٬۰۷۰ مایل مربع) (۴۰ام)
• آبها (٪)
۱٫۱۷ (مطابق ۲۰۱۵)[۶]
جمعیت
• برآورد سال ۲۰۲۱
۳۹٬۸۱۷٬۵۰۹[۷] (۳۷ ام)
• تراکم
۶۰ بر کیلومتر مربع (۱۵۵٫۴ بر مایل مربع) (۱۵۰ام)
تولید ناخالص داخلی (GDP)  برابری قدرت خرید (PPP)برآورد ۲۰۲۱ 
• کل
۸۳٫۳۷۰ میلیارد دلار آمریکا[۸] (۹۸ ام)
• سرانه
۲٫۴۷۴ دلار آمریکا[۹] (۱۶۷ ام)
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی)برآورد ۲۰۲۱ 
• کل
۱۹٫۹۳۸ میلیارد دلار آمریکا[۱۰] (۱۱۵ ام)
• سرانه
۵۹۲ دلار آمریکا[۱۰] (۱۷۹ ام)
شاخص جینی (۲۰۰۸)۲۷٫۸[۱۱]
اول
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۹)افزایش ۰٫۵۱۱[۱۲]
۱۶۹ ام
واحد پولافغانی (AFN)
منطقه زمانییوتی‌سی+۴:۳۰ خورشیدی (D†)
جهت رانندگیراست
پیش‌شماره تلفنی+۹۳
کد ایزو ۳۱۶۶AF
دامنه سطح‌بالا.af
پیشین		 پسین
دولت انتقالی افغانستان
امارت اسلامی افغانستان

پس از حملهٔ آمریکا و سقوط کابل در سال ۲۰۰۱ نیروهای طالبان کنترل مناطق مختلف کشور را در دست گرفتند و جنگ داخلی ادامه داده شد. این امر افغانستان را مشکل ساز کرد؛ نقض حقوق بشر و حقوق زنان و سوء استفاده‌های متعدد مرتکب شده توسط هر دو طرفین، مانند کشتن غیرنظامیان، آدم‌ربایی و شکنجه گزارش شد. با توجه به وابستگی گسترده این دولت به ایالات متحده در پی کمک‌های نظامی و اقتصادی، برخی این دولت افغانستان را به عنوان یک دولت متکی به آمریکا طبقه‌بندی می‌کنند، که پس از پایان عملیات آزادی بلندمدت به تدریج کنترل روستایی و ولایت‌هایش را از دست داد.[۱۳]

پس از خروج نیروهای ناتو در ۲۰۲۱ طالبان یک هجوم نظامی بزرگ را در مهٔ ۲۰۲۱ اجرا کرد و پس از سه و نیم ماه تمام افغانستان را در دست گرفتند. نیروهای مسلح افغانستان به سرعت از هم پاشید و بیشتر ولایات بدون درگیری تسلیم طالبان شدند.[۱۴] در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ در پی ورود نیروهای طالبان به کابل، مذاکراتی پرتنش بین طرفین انجام شد و دولت تمایل خود را به تسلیم مسالمت آمیز کابل به شورشیان اعلام کرد.[۱۵][۱۶] کمی بعد رئیس‌جمهور افغانستان اشرف غنی از کشور فرار کرد. با انتشار این خبر، طالبان وارد ارگ ریاست جمهوری افغانستان شدند، و جمهوری اسلامی افغانستان سقوط کرد.[۱۴]مدت کوتاهی پس از آن، امرالله صالح، معاون اول رئیس‌جمهور خود را به‌عنوان رئیس‌جمهور موقت اعلام کرده و مقاومت جمهوری‌خواهانه در برابر طالبان را اعلام کرد.[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰]

تاریخچه

ویرایش

در دسامبر ۲۰۰۱, پس از سرنگونی دولت طالبان دولت موقت افغانستان زیر نظر حامد کرزی تشکیل شد. شورای امنیت سازمان ملل برای به کمک ادارهٔ کرزی و ارائه امنیت اولیه نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت را ایجاد کرد.[۲۱][۲۲] افغانستان در این زمان، پس از دو دهه جنگ و یک قحطی حاد یکی از بالاترین میزان مرگ و میر کودکان و نوزاد را در جهان داشت و بسیاری از مردم با پایین‌ترین امید به زندگی گرسنه بودند[۲۳][۲۴][۲۵] و هیچ زیربنایی در کشور وجود نداشت.[۲۶] بسیاری از اهداکنندگان خارجی شروع به ارائهٔ کمک و بازسازی کشور جنگ‌زده شدند.[۲۷][۲۸]

نیروهای طالبان در عین حال شروع به تجدید قوا در پاکستان کردند، در حالی که نیروهای ائتلاف بیشتری برای کمک به روند بازسازی وارد افغانستان شدند.[۲۹][۳۰] شورش طالبان برای به دست آوردن مجدد کنترل افغانستان آغاز شد. در طول دهه آینده، آیساف و سربازان افغان بسیاری از حملات علیه طالبان را رهبری کردند، اما موفق به شکست کامل آنها نشدند. از اینرو افغانستان به دلیل عدم سرمایه‌گذاری خارجی، فساد دولتی و شورش طالبان، یکی از فقیرترین کشورهای جهان باقی ماند.[۳۱][۳۲] در همین حال کرزی تلاش کرد تا مردم کشور را متحد سازد،[۳۳] و حکومت افغانستان قادر به ساخت ساختارهایی دموکراتیک شد و یک قانون اساسی را در سال ۲۰۰۴ با نام «جمهوری اسلامی افغانستان» اتخاذ کرد. تلاش‌هایی اغلب با حمایت از کشورهای کمک‌کنندهٔ خارجی، برای بهبود اقتصاد کشور، مراقبت‌های بهداشتی، تحصیلات، حمل و نقل و کشاورزی در بازسازی در افغانستان ایجاد شد. نیروهای آیساف نیز شروع به آموزش نیروهای امنیت ملی افغانستان کردند. پس از سال ۲۰۰۲، نزدیک به پنج میلیون افغان‌های مقیم خارج به کشور بازگشتند.[۳۴] در سال ۲۰۱۱ تعداد نیروهای ناتو در افغانستان با ۱۴۰٬۰۰۰ به اوج خود رسید،[۳۵] و در در ۲۰۱۸ به ۱۶٬۰۰۰ نفر رسید.[۳۶]

اشرف غنی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۴ برنده شده و حامد کرزی ریاست جمهوری را به او واگذار کرد؛ قدرت برای اولین بار در تاریخ افغانستان به صورت دموکراتیک منتقل شد.[۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱] در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۴، ناتو به‌طور رسمی عملیات جنگی آیساف در افغانستان را به پایان رساند و مسئولیت امنیتی کامل را به دولت افغانستان منتقل کرد. مأموریت حمایت قاطع ناتو در همان روز به عنوان جانشین آیساف تشکیل شد.[۴۲][۴۳] هزاران نفر از نیروهای ناتو برای آموزش و توصیه نیروهای دولتی افغانستان در کشور باقی ماندند[۴۴] تا مبارزهٔ خود را در برابر طالبان ادامه دهند.[۴۵] در سال ۲۰۱۵ تخمین زده شد که «حدود ۱۴۷۰۰۰ نفر در جنگ افغانستان از سال ۲۰۰۱ کشته شده‌اند. بیش از ۳۸۰۰۰ نفر از کشته‌شدگان غیرنظامی بوده‌اند.»[۴۶] گزارشی با عنوان تعداد بدن به این نتیجه رسیدند که در کل بین ۱۰۶٬۰۰۰–۱۷۰٬۰۰۰ غیرنظامی در نتیجهٔ جنگ در افغانستان از سوی همهٔ احزاب درگیر، کشته شده‌اند.[۴۷][۴۸][۴۹]

پیش‌زمینه

ویرایش
همچنین ببینید: جنگ شوروی در افغانستان، جنگ در افغانستان (۱۹۹۲–۱۹۸۹)، و جنگ داخلی افغانستان (۱۹۹۶–۱۹۹۲)

اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۸۹ از افغانستان خارج شد و جمهوری دموکراتیک افغانستان به دست مجاهدین در سال ۱۹۹۲ سقوط کرد. سپس منازعات مختلفی در بین مجاهدین برای گرفتن کنترل قدرت از دست یکدیگر باعث جنگ‌هایی در بین خود آن‌ها شد که سال‌ها به طول انجامید.

امارت اسلامی افغانستان

ویرایش
مقالهٔ اصلی: امارت اسلامی افغانستان (۱۹۹۶–۲۰۰۱)

در سال ۱۹۹۴ طالبان به عنوان یک حرکت اسلامی تشکیل شد و در ۱۹۹۶ شهر کابل را تسخیر کرد. در پایان سال ۲۰۰۰، طالبان ۹۰ درصد از کشور را در کنترل خود داشتند، به غیر از سنگرهای مجاهدین و ائتلاف شمال که عمدتاً در گوشه شمال شرقی ولایت بدخشان متشکل می‌شدند. این پایان جنگ‌های داخلی بین مجاهدین و شروع حکومتی جدید توسط طالبان تحت امارت اسلامی افغانستان بود.

مناطق تحت کنترل مستقیم طالبان عمدتاً شهرها و شاهراه‌های مهم افغانستان بودند. خان‌ها و جنگ‌سالاران قبیله‌ای به صورت دفاکتو بر شهرهای کوچک، روستاها و مناطق روستایی کنترل مستقیم داشتند.[۵۰] طالبان در صدد برقراری قانون و نظم و اعمال تفسیر دقیق از شریعت اسلامی و احکام شرعی ملا محمد عمر بر کل کشور افغانستان بودند.

امارت اسلامی افغانستان در پی حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و حملهٔ آمریکا به افغانستان فروپاشید. در ماه مه و ژوئن ۲۰۰۳, مقامات ارشد طالبان گرد هم جمع شدند و آماده برای جنگ چریکی برای اخراج نیروهای آمریکایی از افغانستان شدند.[۵۱][۵۲]

دولت موقت افغانستان

ویرایش
مقاله‌های اصلی: دولت موقت افغانستان و کنفرانس بن

در ۲۲ دسامبر ۲۰۰۱، تعدادی از رهبران و سیاستمداران افغان، تحت نظر سازمان ملل برای تصمیم‌گیری در خصوص حکومت پس از طالبان در آلمان گردهم آمدند.[۵۳] این گردهمایی منجر به تصویب توافقنامه‌ای برای تشکیل دولت موقت برای شش ماه و متشکل از ۳۳ عضو، به رهبری یک رئیس‌جمهور موقت شد تا پس از آن در یک گردهمایی، دولت انتقالی افغانستان تشکیل شود و قدرت را به مدت ۲ سال در اختیار بگیرد و پس از تصویب قانون اساسی انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شود. بعضی از مفاد توافقنامه بن پس از تصویب قانون اساسی منقضی شد اما با این حال، این توافقنامه راه را برای تشکیل نظام دموکراتیک در افغانستان فراهم کرد.[۵۴][۵۵][۵۶]

در طول کنفرانس بین‌المللی افغانستان در دسامبر ۲۰۰۱ در آلمان، حامد کرزی توسط شخصیت‌های برجستهٔ سیاسی افغان برای خدمت در یک دورهٔ شش‌ماهه به عنوان رئیس دولت موقت افغانستان انتخاب شد و پسان در طول لویی جرگه ۲۰۰۲ در کابل، برای مدت دو سال به عنوان رئیس‌جمهور موقت انتخاب شد.

جمهوری اسلامی افغانستان

ویرایش

در سال ۲۰۰۴ اولین انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ افغانستان برگزار شد و مردم برای تعیین رئیس‌جمهور و دو معاون وی به پای صندوق انتخابات رفتند. حامد کرزی با کسب ۵۵٫۴ درصد آرا به عنوان اولین رئیس‌جمهور منتخب افغانستان برگزیده شد.

ساختار

ویرایش

رئیس‌جمهور افغانستان برای مدت پنج سال و مستقیماً توسط مردم انتخاب می‌شد. رئیس‌جمهور پس از دو دوره ریاست، دیگر مجاز به کاندیداتوری مجدد نبود. کاندیداتور ریاست جمهوری باید حداقل ۴۰ سال می‌داشت، مسلمان می‌بود و شهروندی افغانستان را می‌داشت. کاندیداتور همراه دو معاون خود نامزد می‌شد. رئیس‌جمهور رئیس دولت و فرمانده کل نیروهای مسلح ارتش بود. از جمله اختیارات وی می‌توان به تعیین کابینه، تکمیل مناصب خود در ارتش، پلیس و والی‌ها با تصویب مجلس اشاره کرد.

مجلس شورای ملی قوه مقننه است، این نهاد دارای دو مجلس بود، ولسی جرگه و مشرانو جرگه.

 
پارلمان افغانستان در کابل، ساختمان کنونی آن در ۲۰۱۵ ساخته شده است.

شورای ملی افغانستان نهاد قانون‌گذاری این کشور که از دو مجلس به نام‌های ولسی جرگه (مجلس سفلی) و مشرانو جرگه (مجلس علیا یا سنا) تشکیل می‌شد.

انتخابات ولسی جرگه (مجلس نمایندگان) در سطح ولسوالی‌های افغانستان به صورت انتخابات سراسری انجام می‌شد. این مجلس ۲۴۹ نماینده داشت. در مشرانو جرگه ۱۰۲ نماینده عضویت داشتند. یک سوم آن‌ها توسط رئیس‌جمهور انتخاب می‌شدند. همچنین هر ولایت در مشرانو جرگه دو نماینده داشتند که یکی توسط شوراهای ولایتی و دیگری توسط شوراهای ولسوالی‌ها انتخاب می‌شدند و به دلیل تشکیل نشدن شوراهای ولسوالی‌ها فعلاً هر دو نماینده را شوراهای ولایتی انتخاب می‌کردند. اختیارات مشرانو جرگه بیشتر جنبه مشورتی داشت اما در حالت‌های خاصی امکان وتو قوانین ولسی جرگه نیز به آن داده شده بود.

ستره محکمه (دیوان عالی افغانستان) عالی‌ترین نهاد قضایی این کشور است و ریاست آن را عبدالسلام عظیمی بر عهده داشت. دادگستری افغانستان متشکل از دادگاه عالی، دادگاه تجدید نظر و دادگاه‌های اولیه برای صلاحیت‌های خاص بود. ستره محکمه متشکل از ۹ قاضی بود که توسط رئیس‌جمهور برای دوره ده ساله معرفی می‌شدند و توسط پارلمان تأیید می‌شدند. قاضیان باید حداقل ۴۰ سال سن داشته می‌داشتند، متعلق به هیچ حزب سیاسی نمی‌بودند و دارای مدرک حقوق یا فقه اسلامی می‌بودند.

جستارهای وابسته

ویرایش

یادداشت

ویرایش
  1. ↑ افغانستان دو پست معاون ریاست جمهوری داشت، معاون اول رئیس‌جمهور و معاون دوم رئیس‌جمهور.
  2. ↑ ۳۱ مارس تا ۲۹ سپتامبر

پانویس

ویرایش
  1. ↑ "Country Profile: Afghanistan" (PDF). Library of Congress Country Studies on Afghanistan. August 2008. Archived from the original (PDF) on 8 April 2014. Retrieved 10 October 2010.
  2. ↑ Runion 2007, p. 44.
  3. ↑ "Afghan". dictionary.cambridge.org (به انگلیسی). Retrieved 2021-03-13.
  4. ↑ «Afghani Meaning | Best 9 Definitions of Afghani». www.yourdictionary.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۳-۱۳.
  5. ↑ "AFGHANISTANI (noun) definition and synonyms | Macmillan Dictionary". www.macmillandictionary.com (به انگلیسی). Retrieved 2021-03-13.
  6. ↑ "Surface water and surface water change". Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). Retrieved 11 October 2020.
  7. ↑ https://www.worldometers.info/world-population/afghanistan-population/
  8. ↑ "World Economic Outlook Database, April 2021". IMF.org. صندوق بین‌المللی پول. Retrieved 7 April 2021.
  9. ↑ "World Economic Outlook - GDP per capita". International Monetary Fund. April 2021. Retrieved 2021-04-07.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ "World Economic Outlook Database, April 2021". World Economic Outlook. صندوق بین‌المللی پول. April 2021. Retrieved 7 April 2021.
  11. ↑ "Gini Index". World Bank. Archived from the original on 11 May 2014. Retrieved 2 March 2011.
  12. ↑ "2015 Human Development Report" (PDF). United Nations Development Programme. 14 December 2015. p. 18. Retrieved 14 December 2015.
  13. ↑ {{cite book|last1=Ladwig|first1=Walter C.|url=https://books.google.com/books?id=GdAoDwAAQBAJ|title=The Forgotten Front: Patron-Client Relationships in Counter Insurgency|date=2017|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-17077-3|page=302|quote=As with their Cold War counterparts, it was erroneous for American policymakers to believe that the governments of contemporary client states, such as Iraq, Afghanistan, and Pakistan, necessarily shared their desire to defeat radical Islamic insurgents by adhering to the prescriptions of U.S. counterinsurgency doctrine.|access-date=2018-05-15}}
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ «محمد اشرف غنی؛ رئیس جمهوری که گریخت». بی‌بی‌سی فارسی.
  15. ↑ "Afghanische Regierung kündigt friedliche Machtübergabe an". FAZ. 15 August 2021. Retrieved 15 August 2021.
  16. ↑ "Taliban enter Kabul, await 'peaceful transfer' of power". AP NEWS. 2021-08-15. Retrieved 2021-08-15.
  17. ↑ "Afghan vice president says he is "caretaker" president". reuters.com. 17 August 2021. Archived from the original on 17 August 2021. Retrieved 26 August 2021.
  18. ↑ "An anti-Taliban front forming in Panjshir? Ex top spy Saleh, son of 'Lion of Panjshir' meet at citadel". The Week (به انگلیسی). Retrieved 17 August 2021.
  19. ↑ "Panjshir flies flag of resistance again; Amrullah says he is President of Afghanistan". Tribune India. August 17, 2021. Archived from the original on 18 August 2021. Retrieved August 17, 2021.
  20. ↑ "Exiled Taliban leaders return to take charge of Afghanistan". BBC News (به انگلیسی). Retrieved 2021-08-18.
  21. ↑
  22. ↑ "United States Mission to Afghanistan". Nato.usmission.gov. Archived from the original on 21 October 2010. Retrieved 14 November 2010.
  23. ↑ "Afghanistan's Refugee Crisis". MERIP. 24 September 2001.
  24. ↑ "Afghanistan: Civilians at Risk". Doctors Without Borders – USA.
  25. ↑ Makhmalbaf, Mohsen (1 November 2001). "Limbs of No Body: The World's Indifference to the Afghan Tragedy". Monthly Review.
  26. ↑ "Rebuilding Afghanistan". Return to Hope. Archived from the original on 14 August 2021. Retrieved 23 September 2021.
  27. ↑ "Japan aid offer to 'broke' Afghanistan". CNN. 15 January 2002.
  28. ↑ "Rebuilding Afghanistan: The U.S. Role". Stanford University.
  29. ↑ Fossler, Julie. "USAID Afghanistan". Afghanistan.usaid.gov. Archived from the original on 17 October 2010. Retrieved 14 November 2010.
  30. ↑ "Canada's Engagement in Afghanistan: Backgrounder". Afghanistan.gc.ca. 9 July 2010. Archived from the original on 15 December 2010. Retrieved 14 November 2010.
  31. ↑ "Pakistan Accused of Helping Taliban". ای‌بی‌سی نیوز. 31 July 2008. Archived from the original on 21 December 2013. Retrieved 28 September 2010.
  32. ↑ Crilly, Rob; Spillius, Alex (26 July 2010). "Wikileaks: Pakistan accused of helping Taliban in Afghanistan attacks". The Telegraph. London. Archived from the original on 29 January 2014. Retrieved 28 September 2010.
  33. ↑ "Afghan President Karzai Receives Philadelphia Liberty Medal". Philanthropy News Digest (PND).
  34. ↑ {{cite book}}: Empty citation (help)
  35. ↑ "The foreign troops left in Afghanistan". BBC News. 15 October 2015.
  36. ↑ "How Many Troops Are Currently in Afghanistan?". Forces Network.
  37. ↑ "Huge security as Afghan presidential election looms". BBC. 4 April 2014. Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 21 October 2018.
  38. ↑ "Afghanistan votes in historic presidential election". BBC. 5 April 2014. Archived from the original on 21 October 2018. Retrieved 21 October 2018.
  39. ↑ Shalizi and Harooni, Hamid and Mirwais (4 April 2014). "Landmark Afghanistan Presidential Election Held Under Shadow of Violence". HuffPost. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 21 October 2018.
  40. ↑ "Afghanistan's Future: Who's Who in Pivotal Presidential Election". NBC News. Archived from the original on 30 September 2019. Retrieved 7 October 2019.
  41. ↑ "Afghan president Ashraf Ghani inaugurated after bitter campaign". The Guardian. Archived from the original on 21 April 2015. Retrieved 12 April 2015.
  42. ↑ "U.S. formally ends the war in Afghanistan". No. online. CBA News. Associated Press. 28 December 2014. Archived from the original on 28 December 2014. Retrieved 28 December 2014.
  43. ↑ Sune Engel Rasmussen in Kabul (28 December 2014). "Nato ends combat operations in Afghanistan". The Guardian. Kabul. Archived from the original on 2 January 2015. Retrieved 11 January 2015.
  44. ↑ "U.S. formally ends the war in Afghanistan". CBS News. Archived from the original on 28 December 2014. Retrieved 12 April 2015.
  45. ↑ "TSG IntelBrief: Afghanistan 16.0". The Soufan Group. Archived from the original on 9 August 2018. Retrieved 27 September 2018.
  46. ↑ "Afghan Civilians". Brown University. 2015. Archived from the original on 6 September 2015. Retrieved 3 September 2015.
  47. ↑ "Body Count – Casualty Figures after 10 Years of the 'War on Terror' – Iraq Afghanistan Pakistan" (PDF). سازمان بین‌المللی پزشکان برای جلوگیری از جنگ هسته‌ای، PGS and PSR, First international edition (March 2015). Archived from the original (PDF) on 30 April 2015.
  48. ↑ Gabriela Motroc (7 April 2015). "U.S. War on Terror has reportedly killed 1.3 million people in a decade". Australian National Review. Archived from the original on 5 May 2015.
  49. ↑ "220,000 killed in US war in Afghanistan 80,000 in Pakistan: report". Daily Times. 30 March 2015. Archived from the original on 5 May 2015.
  50. ↑ Griffiths 226.
  51. ↑ Tohid, Owias; Baldauf, Scott (8 May 2003). "Taliban appears to be regrouped and well-funded". کریستیان ساینس مانیتور. Retrieved 28 February 2007.
  52. ↑ Tohid, Owias (27 June 2003). "Taliban regroups – on the road". کریستیان ساینس مانیتور. Retrieved 28 February 2007.
  53. ↑ «سالروز سقوط طالبان در کابل». دویچه وله دری. ۱۲ نوامبر ۲۰۰۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۰-۲۸.
  54. ↑ «افغانستان؛ از کنفرانس بن تا امروز». بی‌بی‌سی فارسی. ۹ خرداد ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۸.
  55. ↑ «افغانستان؛ دستاوردها و چالشهای 'نشست بن'». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۴ آذر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۸.
  56. ↑ «پس از موافقتنامه بن؛ نگاهی به آنچه گذشت». دویچه وله. ۲۰۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳۰ مه ۲۰۱۹.

پیوند به بیرون

ویرایش
پیشین:
دولت انتقالی افغانستان 		جمهوری اسلامی افغانستان
۲۰۰۴–۲۰۲۱ 		پسین:
امارت اسلامی افغانستان
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جمهوری_اسلامی_افغانستان&oldid=40515870»