یعقوب
یعقوب (به عبری: יַעֲקֹב) پسر اسحاق، نوهٔ ابراهیم و برادر همزاد عیسو، از پیامبران توحیدی و سومین شه‌پدر، در کتاب‌مقدس است که نقش مهمی را در وقایع پایانی کتاب سفر پیدایش بازی می‌کند. یهودیان، مسیحیان، مسلمانان به پیامبری او اعتقاد دارند. در نزد یهودیان با لقب اسرائیل یا «خلیفه الله» معروف است و در قرآن هم در چند جا،[۱] با این نام از او یاد می‌شود.
| یعقوب (Jacob) | |
|---|---|
.jpg) | |
| زاده | کنعان |
| درگذشت | پادشاهی نوین مصر |
| دیگر نام‌ها | اسرائیل |
| فرزندان | ۱۲ پسر (اسباط اسرائیل) دینه (تنها دختر) |
| والدین | اسحاق و ربه‌کا |
| خویشاوندان | ابراهیم (پدربزرگ) سارا (مادربزرگ) اسماعیل (عمو) عیسو (برادر دوقلو) راحیل (دختردایی، همسر) لیه (دختردایی، همسر) |
بنا به تورات، یعقوب از دو همسر خود: راحیل و لیه و دو متعه یا همسران فرعی‌اش: بلهاه و زلفاه، صاحب دوازده فرزند شد که نامهایشان: رئوبن، شمعون، لاوی، یهودا، یساکار، زبولون، دان، نفتالی، اشیر، جاد، یوسف و بنیامین است که به بنی اسرائیل معروف می‌باشند.
یعقوب توسط پدر خود اسحاق نسبت به همه برادران خود و نیز خاندان اسحاق، برتری یافت و برکت گرفت و جانشین وی و ابراهیم گردید. اسحاق به او دستور داد از عیسو دور شود و تنها با دختران بین‌النهرین (که در آن زمان از باز ماندگان طوفان نوح بودند) ازدواج کند.[۲] و یعقوب نیز چنین کرد.[۳] یعقوب در طول گریزی که از برادرش عیسو داشت، در رؤیا دید که فرشتگان از نردبان به بالا و پایین می‌روند. در کابالا، نردبان یعقوب به معنی گذر از چهار دنیا است. قرآن هم فرزندان یعقوب یا بنی اسرائیل را «باقی‌مانده کسانی که با نوح بر کشتی‌سوار شده‌اند»، خوانده‌است.[۴]همچنین یعقوب و پدرش اسحاق در قرآن با لفظ «امام» خوانده شده‌اند.[۵] یعقوب در مصر در گذشت ولی از آنجا که به یوسف وصیت کرده بود تا او را در کنعان در مقبره خانوادگی در کنار ابراهیم و همسرش سارا و اسحاق و همسرش ربکا و همسر خود یعقوب لیه خاک کنند، یوسف از فرعون وقت مصر اجازه گرفت و به کنعان رفته و او را در آنجا دفن کرد.[۶]
نام و لقبویرایش
اسرائیل لقب یعقوب است. در اینکه چرا او را اسرائیل گویند اختلاف است. اسرائیل یا ییسائل در عبری از ترکیب دو کلمه سر و اِل تشکیل شده‌است. سر = رئیس، سردار، حاکم، امیر اِل = خدا که در مجموع به معنای سردار الهی یا خلیفه اله است؛ و نام دیگر یعقوب است.[۷]
مفهومویرایش
یعقوب به معنی تعقیب‌کننده است.[۸] و[۹] هر چند به معنی ریشه کن‌کننده نیز آمده‌است.[۱۰]
در ادیانویرایش
نظر اسلامویرایش
نام یعقوب ۱۶ بار در قرآن تکرار شده‌است. لقب اسرائیل نیز، در قرآن چند جا برای یعقوب آمده‌است.[۱۱] همچنین سوره‌ای به نام «اسراء» در قرآن وجود دارد که نام دیگر آن «بنی اسرائیل» است.
طبری روایتی نقل کرده و آن را مشتق از سری (به معنی حرکت در شب) دانسته و می‌گوید:چون در داستان اختلاف میان یعقوب و برادرش عیسو ایجاد شد، یعقوب از فلسطین گریخت و به سوی (فدان آرام) رهسپار شد و شبها راه می‌رفت و روزها مخفی می‌شد اسرائیل نامیده شد؛ ولی مقتدای ششم شیعیان؛ جعفر صادق در روایتی گفته‌است: اسرائیل به معنای عبدالله است زیرا (اسرا) به معنای عبد است و (ایل) هم نام خدای عزوجل است. در روایت دیگر آمده‌است که (اسرا) به معنای قوِّت است و ایل هم نام خداست و معنای اسرائیل نیروی خداست. همچنین در دعای سمات یعقوب، اسرائیلِ خدا نامیده شده‌است.[۱۲]
در یهودیتویرایش
کشتی گرفتن یعقوب با فرشته در باور یهودویرایش
در سفر پیدایش فصل ۳۲ فقرات ۲۴ تا ۳۰ چنین آمده‌است: ۲۴ و یعقوب تنها ماند و مردی با وی تا طلوع فجر کشتی می‌گرفت. ۲۵ و چون او دید که بر وی غلبه نمی‌یابد کف ران یعقوب را لمس کرد و کف ران یعقوب در کشتی گرفتن با او فشرده شد. ۲۶ پس گفت: مرا رها کن زیرا که فجر می‌شکافد. گفت: تا مرا برکت ندهی تو را رها نکنم. ۲۷ به وی گفت: نام تو چیست؟ گفت: یعقوب. ۲۸ گفت: از این پس نام تو یعقوب خوانده نشود بلکه اسرائیل زیرا که با خدا و با انسان مجاهده کردی و نصرت یافتی. ۲۹ و یعقوب از او سؤال کرده گفت: مرا از نام خود آگاه‌ساز. گفت: چرا اسم مرا می‌پرسی؟ و او را در آنجا برکت داد. ۳۰ و یعقوب آن مکان را فنیئیل نامیده (گفت:) زیرا خدا را روبرو دیدم و جانم رستگار شد. چند مطلبی که در این آیات آمده‌است:
- خدا با بنده‌اش کشتی می‌گیرد.
- خدا مغلوب این کشتی می‌شود.
- یعقوب به زور از خدا برکت می‌گیرد.
نظر انجمن کلیمیان تهرانویرایش
در سایت انجمن کلیمیان تهران آمده‌است: «ماجرای کشتی گرفتن یعقوب با فرشته، یکی از سوء تفاهم هایی است که نسبت به یهودیت ناشی از ترجمه اشتباه برخی مترجمین غیر یهودی کتاب مقدس پیش آمده‌است؛ که بطور غلط آن را کشتی با خدا ترجمه کرده‌اند. در تورات سفر پیدایش فصل ۳ آیه ۲۴ می‌فرماید: و یعقوب تنها ماند و مردی با وی تا طلوع فجر کشتی گرفت. در آیه صریحاً تا کید می‌گردد که مردی با او کشتی گرفت؛ و البته در چند آیه بعد (آیه ۲۸) می‌فرماید: زیرا با الوهیم و انسان مجاهده کردی و نصرت یافتی. کلمه الوهیم به مفهوم فرد یا شخصی که دارای قدرت است. از صفات و کنیه‌های خداوند نیز است و به معنای خدایی که همه نیروها از او منشأ گرفته، بکار می‌رود. در ضمن الوهیم به معنای فرشته، قاضی، حاکم و . . . نیز است که در ترجمه‌های غلط موجود در بازار کلمه الوهیم در این آیه خداوند معنی شده‌است که با توجه با آیه ۲۴ که صراحتاً مردی قید می‌کند اشتباه است و معنای صحیحی فرد قدرتمند یا فرشته می‌تواند باشد که با توجه به کتاب هوشع نبی فصل ۱۲ آیه ۴ و ۵ که در مورد همین واقعه در آیه ۴ کلمه الوهیم و در آیه ۵ کلمه مَلاخ به معنای فرشته را بکار می‌برد الوهیم در این عبارات به معنای فرشته است که طبق باور یهود این فرد، فرشته حامی برادر یعقوب است. در نهایت این را هم باید اضافه کنیم که بر اساس اصول دین یهود خداوند جسم نیست و به ماده نیز شبیه نمی‌باشد.»[۱۳]
استفاده کلمه الوهیم بمعنی فرشته در کتاب هوشع نبیویرایش
با توجه به کتاب هوشع نبی فصل ۱۲ آیه ۴ و ۵ که در مورد همین واقعه در آیه ۴ کلمه الوهیم و در آیه ۵ کلمه مَلاخ به معنای فرشته را بکار می‌برد الوهیم در این عبارات به معنای فرشته است که طبق روایات یهود این فرشته، فرشته حامی برادر یعقوب است.[نیازمند منبع]
ماهیت خداوند از دیدگاه یهودویرایش
بر اساس اصول دین یهود خداوند جسم نیست و به ماده نیز شبیه نمی‌باشد.[۱۴]
سایر روایاتویرایش
اسرائیل به معنی «آن که با اِل (خدا) کشتی گرفت»، «آنکه بر اِل (خدا) پیروز شد» و از این رو «آنکه همراه اِل (خدا) حکم روایی کرد»[۱۵] لقب یعقوب پسر اسحاق پسر ابراهیم بود. داستان نامگذاری وی عهد عتیق، پیدایش ۳۲:۲۸ چنین آمده‌است:
و یعقوب تنها ماند و مردی با وی تا طلوع فجر کشتی می‌گرفت؛ و چون او دید که بر وی غلبه نمی‌یابد، کف ران یعقوب را لمس کرد، وکف ران یعقوب در کشتی گرفتن با او فشرده شد.
پس گفت: «مرا رها کن زیرا که فجرمی شکافد.» گفت: «تا مرا برکت ندهی تو را رهانکنم.» به وی گفت: «نام تو چیست؟» گفت: «یعقوب.» گفت: «از این پس نام تو یعقوب خوانده نشود بلکه اسرائیل، زیرا که با الوهیم و با انسان مجاهده کردی و نصرت یافتی.»
و یعقوب از او سؤال کرده، گفت: «مرا از نام خودآگاه ساز.» گفت: «چرا اسم مرا می‌پرسی؟» و او را در آنجا برکت داد؛ و یعقوب آن مکان را «فنیئیل» نامیده، گفت: «زیرا الوهیم را روبرو دیدم و جانم رستگار شد.»
پیشتر در پیدایش ۲۸:۲۰ یعقوب چنین نذر کرده بود:
و یعقوب نذر کرده، گفت: «اگر الوهیم با من باشد، و مرا در این راه که می‌روم محافظت کند، و مرا نان دهد تا بخورم، و رخت تا بپوشم، تا به خانه پدر خودبه سلامتی برگردم، هرآینه یهوه، خدای من خواهد بود.
بعداً در شعری که موسی برای بنی اسرائیل می‌خواند به صورت گلایه چنین گفته می‌شود:
برای دیوهایی که خدایان (اله) نبودند، قربانی گذرانیدند، برای خدایانی (الوهیم) که نشناخته بودند، برای خدایان (الوهیم) جدید که تازه به وجود آمده، وپدران ایشان از آن‌ها نترسیده بودند. تثنیه ۳۲:۱۷
جستارهای وابستهویرایش
 طوایف اسرائیل |
|---|
|
|
|
|
پانویسویرایش
- ↑ قرآن ۳:۹۳ و ۱۹:۵۸
- ↑ پیدایش ۲۸
- ↑ پیدایش ۲۹
- ↑ قرآن ۱۷:۳
- ↑ قرآن ۲۱:۷۲، ۷۳
- ↑ پیدایش ۴۹و۵۰
- ↑ http://www.iranjewish.com/FAQ/FAQ54_Asraeel.htm
- ↑ http://www.thinkbabynames.com/meaning/1/Jacob
- ↑ http://www.behindthename.com/name/jacob
- ↑ http://www.ourbabynamer.com/meaning-of-Yaghoub.html
- ↑ قرآن 3:93؛ 19:58
- ↑ «برگردانی از دعای سمات». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اکتبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۳ دسامبر ۲۰۰۸.
- ↑ "کشتی گرفتن یعقوب با خدا". Farci Farsi Persian Iranian Jewish Committee. Retrieved 2019-10-30.
- ↑ http://www.iranjewish.com/FAQ/FAQ40_Hazrat_Yaghob.htm
- ↑ The scriptures'98 Bible under Gen 32:28: Yisra’ĕl means “to strive with Ěl, to overcome with Ěl, (then) to rule with Ěl”
منابعویرایش
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ یعقوب موجود است. |
- عاطف الزین، سمیح، داستان پیامبران علیهم السلام در قرآن، ترجمه علی چراغی، اول، تهران: ذکر، ۱۳۸۰، ISBN 9643071634
- کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید، ترجمه فاضل خان همدانی، ویلیام گلن، هنری مرتن، تهران: اساطیر، ۱۳۷۹، شابک ۹۶۴-۳۳۱-۰۶۸-X
- ویکی‌پدیای انگلیسی