شاهین نجفی

خواننده، ترانه‌سرا و موسیقی‌دان ایرانی

مرتضی نجفی‌پور مقدم (زادهٔ ۱۹ شهریور ۱۳۵۹) که با نام هنری شاهین نجفی شناخته می‌شود، خواننده، نوازنده، آهنگساز، ترانه‌نویس، تهیه‌کنندهٔ موسیقی، شاعر و نویسندهٔ ایرانی است. او فعالیت در موسیقی را از سال ۱۳۷۹ در ژانرهای رپ و راک آغاز کرد و سپس در سبک هوی متال در کنار دو سبک دیگر، به فعالیت خود ادامه داد.[۶][۷][۸]

شاهین نجفی
شاهین نجفی در سال ۲۰۲۲
نام هنگام تولدمرتضی نجفی‌پور مقدم[۱][۲]
زادهٔ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ ‏(۴۴ سال)[۳]
پیشه‌ها
  • خواننده
  • ترانه‌نویس
  • تهیه‌کنندهٔ موسیقی
  • نویسنده
سال‌های فعالیت۱۳۷۹–اکنون
شریک زندگیلیلی بازرگان[۴][۵]
پیشه موسیقی
ژانر[نیازمند منبع]
ساز(ها)
ناشر(ان)
  • پامس
  • شَر موزیک
  • دیالوگ
  • توانا
  • ایران وایر
همکاری‌های مرتبط
وبگاه

نجفی تا قبل از مهاجرت به آلمان، در سال ۲۰۰۵ میلادی، در ایران، یک خواننده زیرزمینی بود.[۹] وی پس از مهاجرت به آلمان، تاکنون به فعالیت خود در موسیقی رپ و راک متال و موضوعات سیاسی و اجتماعی و مدنی ادامه داده است. او مدعی است تلاش می‌کند که عناصر شاعرانه و ادبی و اصطلاح‌های فلسفی و سیاسی در ترانه‌هایش حضور داشته باشند. به گفتهٔ نجفی مضمون بیشتر ترانه‌هایش استبداد سیاسی، حاکمیت دینی، فقر، تبعیض جنسی، سانسور، کودکان کار، اعدام، اعتیاد، هوموفوبیا و امپریالیسم فرهنگی است.[۷][۸]

اوایل زندگی و آغاز حرفه

کودکی و نوجوانی

شاهین نجفی، در ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ در بندر انزلی زاده شد. او آخرین فرزند خانواده از بین هشت فرزند است. وی زمانی که شش سال داشته است، پدرش را از دست می‌دهد. او می‌گوید که خاطره چندانی از پدرش ندارد و تحت تأثیر خواهران و برادران بزرگ‌ترش بزرگ شده است.[۱۰] به‌گفته خودش در نوجوانی قاری قرآن و یک شخص کاملاً مذهبی بود و برای مسائلی مانند حجاب با خواهرش درگیر می‌شده است که با فرهنگ خانواده‌اش سازگار نبوده است.[۱۰] هنگام نوجوانی، اولین گیتار او را بزرگ‌ترین خواهرش برایش خرید که شاهین می‌گوید در آن زمان باید از بین موتورسیکلت گازی و گیتار یکی را انتخاب می‌کرده است که او به‌طور حادثه‌ای گیتار را انتخاب کرده است.[۱۱]

اولین گیتارم را خواهر بزرگم برایم خرید. همان خواهری که اولین دوچرخه را برایم خرید و وقتی از پنجره به کوچه نگاه کردم و دوچرخهٔ «ایران دوچرخ» سبزرنگ تعاونی شرکت را پشت وانت دیدم فریاد زدم الله اکبر و نفهمیدم چطور دویدم تا دم در خانه. فکر کنم پانزده سال داشتم. دیگر لازم نبود دوچرخه دیگران را یواشکی بدزدم و سوار شوم. گیتار را هم وقتی به خانه آوردم، نمی‌دانم چقدر نگاهش کردم. فقط نگاهش کردم. نمی‌دانستم باید چکار کنم. نودهزار تومن یعنی یک چیزی در حد رؤیا بود در آن زمان. خواهرم گفته بود موتور گازی بخرم برایت یا گیتار؟ واقعاً از روی حادثه و کنجکاوی گفتم گیتار؛ یعنی به اندازه یک موتور گازی می‌توانست زندگی من در راهی دیگر جریان پیدا کند. به همین راحتی.[۱۱]

او در سن ۱۶ سالگی سرودن شعر را در «انجمن شیدای انزلی»[۱۲] آغاز می‌کند و در سن ۱۸ سالگی به موسیقی روی می‌آورد. وی گیتار را در سبک‌های کلاسیک و فلامنکو نزد استادان این ساز همانند سهراب فلک انگیز، فرزاد دانشمند و حامد حمیدی آموخت. وی آوازهای هارمونی و سلفژ را نزد سنگاچینی و فریدون پوررضا آموخت و سپس آواز خواندن را در سبک‌های راک و اسپانیولی در ایران به صورت زیرزمینی آغاز کرد و با چند گروه مختلف همکاری داشت.[۱۱][۷][۶] فعالیت حرفه‌ای شاهین در سال ۱۳۷۹ آغاز شد. او عمدتاً به‌صورت زیرزمینی فعالیت می‌کرد و گردانندهٔ گروهی بود. شاهین بعد از دو اجرا ممنوع‌الصدا شد.[۱۳]

اخراج از دانشگاه

شاهین نجفی، دانشجوی رشتهٔ جامعه‌شناسی بود. او به‌علت «هنجارشکنی» از دانشگاه اخراج شده بود. او در این باره گفته بود: «پس از مشکل‌تراشی‌های فراوان، آخر هم اخراج شدیم. هرچند که آن اواخر خودم هم به این نتیجه رسیده بودم که دانشگاه جای من نیست و دیگر فایده‌ای برایم ندارد.»[۱۳]

مهاجرت به آلمان

من تا در ایران بودم فکر می‌کردم که آدمی یاغی هستم؛ چون این‌طور به من تلقین می‌شد اما خارج که آمدم، متوجه شدم من فقط خواسته‌های طبیعی و منطقی داشتم و دارم.[۱۳]

— شاهین نجفی در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی

شاهین نجفی در سال ۱۳۸۴ به کشور آلمان مهاجرت کرد. او نخست سرپرست گروهی به‌نام اینان شد و سپس به گروه تپش ۲۰۱۲ پیوست و فعالیت می‌کرد. گروهی که رسانه‌های تندرو در ایران آن را «تروریستی و مارکسیستی» می‌خواندند.[۱۴] او پس از مدتی از گروه تپش ۲۰۱۲ جدا شد و در سال ۱۳۸۸ گروه موسیقی «آنتی کاریزما» را تشکیل داد.[۱۵] او هنگامی که به آلمان مهاجرت کرد شخصی به‌نام شهریار آحادی، مدیر برنامه وی بود. آحادی همچنین پس از اعلام فتوای ارتداد علیه شاهین نجفی توسط لطف‌الله صافی گلپایگانی، از وی شکایت کرد و از پلیس آلمان خواست که از شاهین محافظت کند.[۱۶]

جدایی از تپش ۲۰۱۲

شاهین نجفی از ابتدای سال ۲۰۰۹ به همکاری خود با گروه تپش ۲۰۱۲ پایان داد.[۱۷]

آنتی کاریزما

وی از ابتدای سال ۲۰۱۰ یک گروه موسیقی تحت‌عنوان آنتی کاریزما را تشکیل داد. این گروه، سبک‌های راک و بلوز را دنبال می‌کرد و متشکل از چهار نفر یعنی شاهین نجفی، بابک خزایی، آرمین مستعد و پژمان افشاری بود.[۱۸] گروه آنتی‌کاریزما اولین کنسرت‌های رپ و راک خود را در فستیوال ماه فوریه رپ فارسی که در سوئد برگزار شد، اجرا کرد و مورد استقبال قرار گرفت.[۱۹]

انتشار اولین آلبوم

شاهین نجفی در تاریخ ۱ مه ۲۰۰۸، یعنی روز جهانی کارگر، اولین آلبوم خودش به نام ما مرد نیستیم را با همکاری گروه تپش ۲۰۱۲ منتشر ساخت. این آلبوم به‌طور رسمی آغاز حرفه وی در موسیقی رپ فارسی بود.[۲۰] این آلبوم شامل ۱۰ ترانه است که مشهورترین ترانه آن «ما مرد نیستیم» می‌باشد. آهنگسازی و تهیه‌کنندگی این اثر توسط گروه تپش ۲۰۱۲ انجام شده و سرودن کلیه شعرها و اجراهای آن را شاهین نجفی بر عهده داشته است.[۷][۲۱] محتوای این آهنگ مربوط به جنبش زنان ایران است. نجفی گفته بود که انگیزه اصلی وی برای انتشار این آلبوم مادرش بوده است. زنی که مجبور شده فرزندانش را بزرگ کند و به آرزوهای خود نرسیده است.[۱۳]

ترانهٔ «نقی»

در سال ۱۳۹۱ شاهین نجفی ترانه‌ای با عنوان «نقی» و با درونمایهٔ نقد اجتماعی و سیاسی منتشر نمود.[۲۲] این ترانه توسط هواداران امامان شیعه، توهین‌آمیز تلقی شد و حتی نجفی به مرگ (ترور) توسط برخی از مسلمانان تهدید شد. نجفی در این ترانه، علی نقی، امام دهم شیعیان را مورد خطاب قرار می‌دهد و نگاه انتقادی خود از شرایط کنونی اجتماعی و سیاسی ایران را بازگو می‌کند.[۲۳] همچنین نجفی در آهنگ «نقی»، علی النقی امام دهم شیعیان را به مسائل مختلفی از جمله مسائل جنسی قسم می‌دهد و از او می‌خواهد که «ظهور» کند.[۲۴]

اتهام به ارتداد

این ماجرا از آنجا شروع شد که عدّه‌ای از لطف‌الله صافی گلپایگانی در رابطه با افرادی که «جسارت‌کنندگان به امام نقی» نامیده بودند استفتاء کردند. متن استفتاء به این شرح است: «مدتی است عدّه‌ای اجیرشده که عمدتاً از ضدانقلاب خارج از کشور می‌باشند، در فضای اینترنت، سایت‌ها و وبلاگ‌های خود به راحتی به امام مظلوم شیعیان حضرت امام هادی اهانت و جسارت می‌کنند (طراحی، جوک، کاریکاتور، فحاشی، دروغ بستن و…) حکم این افراد چیست؟» و جوابی که صافی گلپایگانی به آن داد این‌گونه بود: «چنانچه اهانت و جسارت به حضرت نموده باشند مرتدند. والله اعلم.»[۲۲]

در برخی سایت‌های دولتی از جمله فارس نیوز، شاهین نجفی را بر اساس این فتوا مرتد دانسته‌اند، این درحالی است که تاریخ جواب استفتاء دو هفته قبل از انتشار ترانهٔ نقی بود. به دنبال آن گروهی از «افسران جنگ نرم» و «فعالان حزب‌اللهی» با استناد به فتوای مزبور مدعی شده‌اند که در تدارک کشتن شاهین نجفی هستند.[۲۲]

شاهین نجفی در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۱ در پی واکنش‌ها به ترانهٔ جدیدش، به بی‌بی‌سی فارسی گفت که قصد توهین به امامان شیعه را نداشته و فقط نام ائمه را دستمایهٔ کاری هنری-اجتماعی قرار داده است. وی گفت که این فتوا شامل او نمی‌شود و عده‌ای در ایران از فتوای این مرجع به قصد اهداف سیاسی و تحریک احساسات مذهبی مردم سوءاستفاده کرده‌اند.[۲۵]

ناصر مکارم شیرازی نیز در جواب مقلدانش که از او سؤال کردند: «اخیراً فردی به نام شاهین نجفی که از خوانندگان موسیقی در خارج از کشور است در قالب متن شعر و ارائه تصویری موهون به امام دوازدهم شیعیان، امام یازدهم و گنبد مقدس امام هشتم شیعیان توهین کرده است.»؛ گفت که «هرگونه اهانت به مقام شامخ امامان معصوم و توهین آشکار به آن‌ها اگر از سوی فرد مسلمان صورت گیرد، موجب ارتداد است.»[۲۶]

اشخاص و وبگاه‌هایی از جمله وبگاه شیعه آنلاین جایزهٔ صدهزار دلاری، وبگاه رویداد جایزه دویست هزار دلاری و حامد زمانی (خواننده پاپ) جایزهٔ صد میلیون ریالی برای کشتن شاهین نجفی تعیین کرده‌اند.[۲۷][۲۸][۲۹]

در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۲ کمیسیون حقوق بشر پارلمان آلمان در پیامی حمایت خود از شاهین نجفی را اعلام کرد. هم‌زمان با این بیانیه، بیانیه دیگری توسط نویسندگان و هنرمندان آلمانی در حمایت از شاهین نجفی نیز منتشر شد. متن این بیانیه در وبگاه آکادمی هنرهای آلمان انتشار یافت. امضاء برخی چهره‌های فرهنگی مشهور از جمله گونترگراس نویسنده و برندهٔ جایزه ادبی نوبل، الفریده یلینک نویسنده اتریشی و برندهٔ جایزه ادبی نوبل و دیگران بر پای نامه نقش بسته بود. طبق گفته‌های شاهین نجفی، پس از انتشار خبر ارتدادش، او در ابتدا کمی ترسیده ولی پس از مدتی با اعلام حمایت پلیس آلمان، تمرکز خود را مجدداً بر روی ساخت ترانه گذاشته است. پس از مدتی او ترانه‌ای با نام «ایستاده مردن» منتشر کرد که در مورد شرایط آن روزهای خودش بود.[۳۰]

کنسرت‌ها

شاهین نجفی علاوه بر کار انفرادی موسیقی و کنسرت‌ها، فعالیت‌های موسیقی و اعتراضی خود را با مناسبت‌های گوناگون سیاسی و اجتماعی به شکل زنده اجرا نموده است. وی در اکتبر سال ۲۰۰۸، در یک کنفرانس در شهر اسن آلمان تحت عنوان «کنفرانس صلح» اجرایی داشته است.[۳۱] او در بسیاری کشورها ازجمله انگلیس، اتریش، هلند، کانادا، آمریکا، فرانسه، آلمان، اسرائیل، سوئد و… به اجرای موسیقی پرداخته است.[۳۲][۳۳]

تهدید به انفجار در برنامه‌ها

در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴ یک سایت تندرو به نام اباشهدا ضمن تهدید به بمب‌گذاری در سالن کنسرت‌های شاهین نجفی از تمام مسلمانان ساکن کشورهای دیگر خواست تا سالن کنسرت‌های او را منفجر کنند و همچنین برای این کار پانصد میلیون تومان به‌عنوان جایزه تعیین کرد. پس از آن طبق اعلام شاهین تمام کنسرت‌ها با پشتیبانی پلیس امنیتی برگزار می‌شود.[۳۴][۳۵]

برهنگی در کنسرت

در سال ۲۰۱۴، شاهین نجفی طی کنسرت خود در تورنتو به همراه همنوازان غیر ایرانی خود که به‌طور کامل برهنه بودند اقدام به درآوردن بخشی از لباس‌های خود نمود هرچند عورت خود را پوشاند. این اقدام او با واکنش‌های مثبت و منفی فراوانی همراه شد. طبق اعلامیه شبکه خبری بی‌بی‌سی دلیل این اقدام، اعتراض به لخت‌کردن زندانیان بند ۳۵۰ زندان اوین اعلام شد.[۳۶][۳۷][۳۸][۳۹] اما چند سال بعد، شاهین نجفی در برنامه بلور بنفش شبکهٔ بی‌بی‌سی، این موضوع را تکذیب کرد و اظهار داشت تنها به خاطر مبحث فرم کار لخت شده است و این عمل ربطی به لخت‌کردن زندانیان نداشته است.[۴۰]

کنسرت در اسرائیل

شاهین نجفی دوم فوریه سال ۲۰۱۷ در شهر تل‌آویو اسرائیل، کنسرتی مشترک را با گروه موسیقی بلک فیلد برپا کرد. آویو گفن خواننده این گروه و شاهین نجفی در این کنسرت یکدیگر را برادر خطاب کرده و آویو گفن به شاهین نجفی اجازه داد که در انتهای این کنسرت، پیام انتقادآمیزی را خطاب به اسرائیل و آمریکا به مخاطبان ارائه دهد. نجفی در پیام خود خطاب به دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل گفت که جنگ، دیوارسازی و جدایی ملت‌ها را متوقف کنید.[۴۱] شاهین نجفی در گفتگو با آسوشیتد پرس در پاسخ به منتقدان سفرش به اسرائیل، آن را «تابوشکنی‌هایی که در پوشش کار هنری می‌کند» خواند. او این کنسرت مشترک را اقدامی در راستای برپایی صلح خوانده است.[۴۲]

شاهین نجفی و آویو گفن، ترانه‌ای عبری به نام «بوکر توو ایران» (صبح به خیر ایران) را با یکدیگر همخوانی کرده‌اند.[۴۳]

مواضع و دیدگاه‌های فلسفی، سیاسی و هنری

نجفی در مصاحبه‌ای با رادیو فردا اعلام کرد که یک خداناباور است و به مفاهیمی چون شیطان و خدا به صورت ایدئولوژیک باور ندارد.[۴۴][۴۵]

همچنین او در مصاحبه‌هایی جداگانه با بی‌بی‌سی و اشپیگل، خود را یک سوسیال دموکرات و آنارشیست خوانده بود؛[۴۶][۴۷] هرچند او پس از مهاجرت به انگلستان، مارکسیسم را اندیشه‌ای خطرناک توصیف کرده است.[۴۸][۴۹]

واکنش به انتخابات دهم ریاست جمهوری

شاهین نجفی پس از حوادث پس از انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ آثاری همچون «سال خون» را در حمایت از اعتراضات و جنبش سبز ارائه کرد. وی در این راستا در مرداد ۱۳۸۸ تک‌آهنگ ندا را به عنوان یادبودی برای ندا آقا سلطان منتشر نمود.[۶] وی در ۲۸ شهریور ۱۳۸۸، آلبوم توهم را توسط نشر ایرانی - آلمانی پامس منتشر کرد که در این آلبوم نیز در چندین ترانه اعتراضاتی به دولت و حکومت جمهوری اسلامی و حوادث پس از انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ قابل شنیدن است.[۶] نجفی در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۸۸ در مطلبی تحت عنوان «تا آزادی ایران موی سرم را کوتاه نمی‌کنم» در وبلاگ شخصی‌اش نوشت:[نیازمند منبع]

من از این ساعت تا زمانی که سرزمینم به آنچه که خواست مردم است، یعنی ایجاد حکومت و دولتی که در آن دین و دین‌مداران در امور سیاسی دخالت نکنند، و رسیدن به آزادی و عدالت در مفهوم خاص و عام‌اش برای همه طبقات، قشرها، فرقه‌ها، اقلیت‌های مذهبی و نژادی، برابری کامل زن و مرد و آزادی حقوق اقلیت‌های جنسی برسد، با خود عهد می‌بندم که دیگر موی سر خود را کوتاه نخواهم کرد.

البته او پس از حدود یک سال موهایش را کوتاه و دلیل آن را مسائل امنیتی ذکر کرد.[۵۰][۵۱]

واکنش به دیدار هنرمندان با روحانی

پس از دیدار رئیس‌جمهور ایران حسن روحانی با هنرمندان در تالار وحدت در تاریخ ۱۸ دی ۱۳۹۲، نجفی طی بیانیه‌ای شعارگونه و با ادبیاتی تند آن‌ها را شماتت کرد که بازتاب زیادی در میان کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی داشت.[۲۳][۵۲] او در بیانیهٔ خود، این افراد را «هنربند» خواند و آن‌ها را به «دریوزگی»، «مفعول بودن»، «کاسهٔ گدایی گرفتن»، «اختگی سیاسی–هنری»، «حصیر نشیمنگاه شدن» و «اماله شدن سوراخ‌هایشان تا ارگاسم سیاسی» متهم کرد.[۲۳][۵۲]

از بین نویسندگان محمود دولت‌آبادی، از بین اهالی موسیقی لوریس چکناواریان و شهرام ناظری و در میان سینماگران مسعود کیمیایی، تهمینه میلانی، بهمن فرمان‌آرا و رخشان بنی‌اعتماد از شاخص‌ترین حاضران در این مراسم بودند.[۲۳][۵۲]

کوهیار گودرزی، فعال حقوق‌بشر در بی‌بی‌سی فارسی می‌نویسد که نجفی با ادبیات جنسیتی خود، بازتولید خشونت در قالب زبان انجام می‌دهد. او اشاراتی جنسیتی، زن‌ستیزانه و ضدِ دگرباشان جنسی دارد که برخاسته از میل به بروز آزارگری-آزارخواهی جنسی به شکل خشونت کلامی است.[۵۲] گودرزی همچنین معتقد است که نجفی با تبدیل مطلقهٔ نهاد شر، به هر چیز مقابل آن صفت خیر می‌دهد؛ چنانچه مقبولیت خود را تنها از طریق نفی حاکمیت در موضع سلبی کسب می‌کند و نیازی نمی‌بیند که خود را به‌طور ایجابی هم تعریف کند.[۵۲]

پیام فروتن، کارگردان تئاتر نیز در خبرآنلاین این بیانیه را «احساساتی و بدون رعایت شئون اخلاقی» و حاوی واژه‌هایی «سخیف و مبتذل» می‌داند و معتقد است که نجفی بدون خردورزی خود را در مقام قضاوت و صدور حکم قرار داده است.[۵۳]

شاهین نجفی ضمن تحریم سیزدهمین دورهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری اسلامی در مصاحبهٔ با بخش فارسی صدای آمریکا گفت: «از افشای ماهیت ضد جمهوری جمهوری اسلامی استقبال می‌کنم.»[۵۴]

پیوستن به کارزار نه به جمهوری اسلامی

شاهین نجفی، از جمله هنرمندانی بود که به کارزار سیاسی «نه به جمهوری اسلامی» پیوست.[۵۵][۵۶][۵۷]نجفی همچنین با همکاری همسرش، لیلی بازرگان و هنرمندی با نام مستعار «تبرئه» سرودی را دراین‌باره خواندند. شاهین نجفی درمورد این سرود گفته بود: «این یک قطعهٔ هنری نیست؛ این سرود فریادی علیه استبداد دینی حاکم بر ایران است.»[۵۸]

موضع‌گیری علیه هنرمندان و فعالان سیاسی

شاهین نجفی همواره مواضع سختی علیه مسیح علی‌نژاد و فعالان حقوق زنان داشته و ترانه مسیخ را علیه او اجرا کرده است.[۵۹] همچنین او ضمن «عامل بدبختی خواندن شعر» در همایش «هنر در تبعید» در پاریس، به خواننده و آهنگساز گروه کیوسک، آرش سبحانی، حملات تندی کرد.[۶۰][۶۱][۶۲] همچنین او به تعدادی از خوانندگان ساکن لس آنجلس نظیر لیلا فروهر، گوگوش، حسن شماعی‌زاده و… در ترانه‌ای به نام «مطربان وطن‌فروش» که به‌صورت بوتلگ ضبط شده بود؛ فحاشی کرد. وی بعدها در مصاحبه‌ای از این کار عذرخواهی کرد.[۶۳]

همکاری با دیگر هنرمندان

شاهین نجفی پس از جدایی از گروه آنتی کاریزما و فعالیت به‌صورت انفرادی، با خوانندگان و آهنگسازان فراوانی همکاری کرده است. پس از اجرای آهنگ نقی توسط شاهین نجفی، این همکاری‌ها به زندانی شدن بعضی از این هنرمندان که در داخل ایران بودند انجامید که می‌توان به احکام زندان سید مهدی موسوی، فاطمه اختصاری، امیر عظیمی، میلاد مفرد، کیوان کریمی، مهدی و حسین رجبیان و امین‌وحید اشاره کرد.[۶۴][۶۵][۶۶] همکاری شاهین نجفی با هنرمندان دیگر در سال‌های اخیر کاهش یافته و شایعات زیادی درمورد دلایل این قطع همکاری‌ها در فضای مجازی وجود دارد.

نوید زردی

شاهین نجفی مدتی با خوانندهٔ کُرد، نوید زردی، همکاری‌هایی مشترک داشت[۶۷][۶۸] که می‌توان به آثاری مثل «صانع»، «جون‌فدا» و «پیش قاضی و ملق‌بازی» اشاره کرد. همچنین آنها کنسرت مشترکی را در شهر استکهلم سوئد برگزار کردند.[۶۹]

محسن نامجو

شاهین نجفی و محسن نامجو در تک‌آهنگی به نام «پریود» با یکدیگر همکاری داشتند. این همکاری با واکنش‌های مختلفی روبرو شد که بخشی از آنها به زن‌ستیز بودن مفهوم ترانه اشاره داشت.[۷۰][۷۱][۷۲] در شهریور ۱۴۰۱ شاهین نجفی اعلام کرد که بنا بر ادامهٔ بدرفتاری‌های اجتماعی محسن نامجو و اصرار این شخص بر تحقیر و تمسخر حقوق زنان و جنبش #من‌هم خصوصاً زنانی که مورد تجاوز و تعرض جنسی قرار گرفته‌اند، قطعهٔ «پریود» از تمامی پلتفرم‌ها حذف شد.[۷۳]

امیر عظیمی

امیر عظیمی خواننده پاپ داخل ایران در آلبوم سال خون چند همکاری با شاهین نجفی داشت که بعداً با تک‌آهنگ‌هایی مانند پلنگ زخمی ادامه پیدا کرد. این همکاری پس از حکم ارتداد شاهین نجفی قطع شد.[۷۴]

سید مهدی موسوی

ترانه‌سرای بسیاری از آثار مطرح شاهین نجفی، مهدی موسوی بوده است. از مطرح‌ترین این همکاری‌ها می‌توان به آثاری همچون محرمانه، شاعر تمام‌شده، ناگهان، بعد از تو، ممیز صفر، هر شب و آن چشم‌ها اشاره کرد. مهدی موسوی به‌خاطر این همکاری‌ها به ۹ سال زندان و ۹۹ ضربه شلاق محکوم شد.[۷۵][۷۶][۷۷]

مجید کاظمی

آهنگساز و تنظیم‌کننده بسیاری از آثار شاهین نجفی، مجید کاظمی بوده است. آنها در آلبوم‌های بسیاری نظیر سال خون، ۱۴۱۴ و ترامادول همکاری داشتند.[۷۸][۷۹] آنها همچنین آثار مشترک و دوصدایی نظیر اعدام و کوبانی را نیز در آن سال‌ها منتشر کردند.[۸۰]

فاطمه اختصاری

یکی از شاعران و ترانه‌سرایان مطرحی که با شاهین نجفی در آلبوم سال خون همکاری داشت فاطمه اختصاری بود. او به‌خاطر این همکاری‌ها به ۱۱٫۵ سال زندان و ۹۹ ضربه شلاق محکوم[۸۱][۸۲] و کتاب‌های او از بازار جمع شد.[۸۳]

بابک خزایی

بابک خزایی تنها عضو گروه آنتی کاریزما بود که همکاری خود را پس از فروپاشی گروه با شاهین نجفی ادامه داد و در آلبوم‌هایی نظیر سال خون و هیچ هیچ هیچ با او همکاری کرد.[۸۴][۸۵]

یغما گلرویی

یغما گلرویی یکی دیگر از ترانه‌سرایانی بود که با شاهین نجفی در آلبوم‌هایی نظیر هیچ هیچ هیچ و ترامادول همکاری داشت.[۸۶] مطرح‌ترین همکاری این دو، ترانه «رانندگی در مستی» است که در آن خود گلرویی بخشی از ترانه را دکلمه کرده است.[۸۷] همچنین شاهین نجفی ترانه‌ای به‌نام «عمو نوروز» با همکاری یغما گلرویی منتشر کرد.[۸۸] پس از همکاری گلرویی با مؤسسه اوج[۸۹] و همچنین انجام مصاحبه‌هایی علیه شاهین نجفی، این همکاری‌ها پایان یافت.[۹۰][۹۱]

برادران رجبیان

مهدی رجبیان و حسین رجبیان به‌همراه یوسف عمادی هنرمندانی بودند که در داخل ایران با شاهین نجفی همکاری می‌کردند.[۹۲] آنها که به‌عنوان کمپانی برگ‌میوزیک ناشر آثار شاهین نجفی بودند، به شش سال زندان محکوم شدند.[۹۳]

بابک امینی

شاهین نجفی، چند همکاری با بابک امینی، موسیقی‌دان داشته که از جملهٔ آنها می‌توان به ترانهٔ «پرواز» که به‌یاد جان‌باختگان پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین منتشر شده است، اشاره کرد.[۹۴]

غوغا

در سال ۲۰۱۰، شاهین نجفی آهنگ مشترکی با غوغا (از اولین رپرهای زن ایرانی)، منتشر کرد که «انقلاب تفکر» نام داشت. در این آهنگ شاهین نجفی به تمسخر حاکمان ایران و خوانندگان مطرحی نظیر گوگوش و اندی می‌پردازد.[۹۵]

ترانه‌شناسی

آلبوم‌ها

کتاب‌شناسی

وقتی خدا خوابه

در این کتاب، شاهین نجفی فراز و نشیب‌های زندگی خود در داخل و خارج از ایران و همچنین نگاه خود به زندگی و هنر و موسیقی را گردهم آورده که به زبان آلمانی انتشار یافته است. او ابتدا به شرح رویدادهای بعد از انتشار ترانه نقی پرداخته و سپس در مورد خاطرات کودکی و نوجوانی و مرگ پدرش صحبت کرده است.[۹۹]

بیترکس

این کتاب در ۱۵۲ صفحه و توسط انتشارات ناکجا در سال ۲۰۱۹ منتشر شده و به موضوعاتی همچون هنر⁩، سیاست⁩، موسیقی⁩، تکنولوژی، بقا⁩ و قدرت می‌پردازد.[نیازمند منبع]

ازازیل

این کتاب مجموعه اشعار دوزبانهٔ شاهین نجفی با ترجمهٔ تینوش نظم‌جو از فارسی به فرانسه در ۱۰۰ صفحه است که آن را نشر ناکجا به چاپ رسانده است.[نیازمند منبع]

تراانسان

تراانسان چهارمین کتاب شاهین نجفی است.[۱۰۰]

فیلم‌شناسی

 

وقتی خدا خواب است

این فیلم مستند، محصول سال ۲۰۱۷ و بر اساس زندگی شاهین نجفی و به کارگردانی تیل شاودر و تهیه‌کنندگی سارا نجومی ساخته شده است.[۱۰۱][۱۰۲][۱۰۳] بازیگر نقش اصلی فیلم شاهین نجفی در نقش خودش است.[۱۰۴] هالیوود ریپورتر در گزارشی این فیلم را بین ۲۳ فیلمی که در جشنواره فیلم ترایبکا باید دید قرار داد.[۱۰۵] این فیلم در ۸۸ دقیقه و به زبان‌های آلمانی، فارسی و انگلیسی ساخته شده که در حال و هوای حملهٔ تروریستی سال ۲۰۱۵ اتفاق می‌افتد. درون‌مایهٔ فیلم دربارهٔ برخی از جزئیات زندگی شاهین و به‌طور کلی فتوای ارتداد و زندگی زیر سایهٔ این فتوا است.[۱۰۶][۱۰۷]

طرح

این مستند در طول سال ۲۰۱۵ در آلمان تهیه شده است. در حالی که او در معرض تهدید مداوم خطر برای تولید موسیقی و شروع تور است. رابطه عاشقانه او از راه دور با لیلی بازرگان، نوه مهدی بازرگان، اولین نخست‌وزیر ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷، نیز به دلیل جایگاه وی به عنوان منتقد صریح اسلام، مسائل را پیچیده می‌کند.[نیازمند منبع]

انتشار

وقتی خدا خوابه برای اولین بار در جشنواره فیلم ترایبکا به نمایش درآمد و در ۱۲ اکتبر ۲۰۱۷ در کشور آلمان اکران شد.[۱۰۸] همچنین از ۱۲ اکتبر ۲۰۱۷ یک نمایش تئاتر محدود آلمانی در شهرهای منتخب دریافت کرد.[۱۰۹]جدا از ترایبکا، این فیلم در جشنواره فیلم مونیخ،[۱۱۰]جشنواره فیلم کراکوف،[۱۱۱]و جشنواره فیلم پناهندگان کمیساریای عالی[۱۱۲] به نمایش درآمده است. این فیلم همچنین یک انتخاب رسمی برای جشنواره بین‌المللی فیلم مستند آمستردام ۲۰۱۷ است که از ۱۵ نوامبر برگزار شد.[۱۱۳]

ساعت ۵ صبح بود

ساعت ۵ صبح بود فیلمی به کارگردانی و نویسندگی مصطفی هروی است که در سال ۲۰۱۸ و با مضمون مجازات اعدام و اعدامهای عمومی ساخته و منتشر شده است. در این فیلم، شاهین نجفی و هنرمندان دیگری ازجمله مانا نیستانی، فاطمه اختصاری، شبنم طلوعی و… حضور دارند.[۱۱۴][۱۱۵]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. «ارائه درخواست استرداد شاهین نجفی به اینترپل ظرف 24 ساعت آینده». باشگاه خبرنگاران. ۲۰۱۱-۰۵-۲۲. دریافت‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۲۲.
  2. «ABOUT SHAHIN NAJAFI». شاهین نجفی. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژانویه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۱۷.
  3. ««سال خون»؛ آلبوم جدید شاهین نجفی». amp-dw-com.cdn.ampproject.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مارس ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۷.
  4. «هنرمندی که از گیتار سلاح می‌سازد | DW | 01.11.2017». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۲۸.
  5. "When God Sleeps". When God Sleeps (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-28.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ شریف، سولماز (۲۸ خرداد ۱۳۸۹). «گفتگو با شاهین نجفی دربارهٔ ترانه و فلسفه». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۲ مارس ۲۰۲۲.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ بامداد جمالی. «گفتگو با شاهین نجفی». وبگاه مانیها. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۱۴.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ شهرام احدی. ««مصاحبه با دویچه وله (صدای آلمان) پیرامون آلبوم ایلوسیون»». دویچه وله. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۰.
  9. Drohung gegen Musiker, FAZ
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ «گپی با شاهین نجفی به مناسبت انتشار کتاب "وقتی خدا خوابه"». amp-dw-com.cdn.ampproject.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  11. ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ توانا. «شاهین نجفی؛ صدای عصیان و عصیان یک صدا». tavaana.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۵.
  12. «شاهین نجفی: شعر، عاملِ بدبختیِ جامعهٔ ماست!». نیوزین. ۲۰۱۹-۰۹-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۲۱.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ ۱۳٫۳ «گفت و گو با شاهین نجفی دربارهٔ ترانه و فلسفه». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۳.
  14. «ناگفته‌های تکان دهنده ای از شاهین نجفی - مشرق نیوز». www-mashreghnews-ir.cdn.ampproject.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۵.
  15. «پلیس آلمان از شاهین نجفی حفاظت می‌کند». www.radiozamaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۵.
  16. «شکایت شاهین نجفی از آیت‌الله صافی». پایگاه خبری افکارنیوز. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۱۲.
  17. shahinnajafi.com
  18. تفرشی. «شاهین نجفی و آنتی کاریزما». مجله اینترنتی زیر زمین. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۱ فوریه ۲۰۱۸.
  19. تفرشی. «شاهین نجفی و آنتی کاریزما، آوای تغییر، فستیوال رپ فارسی در سوئد». مجله اینترنتی زیر زمین. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ مارس ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۱ فوریه ۲۰۱۸.
  20. «موسیقی اعتراض و واقعیت: موفقیت ترانه رپ "ما مرد نیستیم" – DW – ۱۳۸۷/۲/۱۵». dw.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۵.
  21. میریان، شهرام (۱۵ تیر ۱۳۸۷). «گروه موسیقی «تپش ۲۰۱۲» و ادای دین به ۱۸ تیر». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۸ اوت ۲۰۱۴.
  22. ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ۲۲٫۲ مراجع بزرگ شیعه در پیکار با "اضلال" و "ارتداد" دویچه وله
  23. ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ ۲۳٫۳ «بیانیه شاهین نجفی و واکنش محمود دولت‌آبادی به دیدار حسن روحانی با هنرمندان». رادیو زمانه. ۲۱ دی ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲ بهمن ۱۳۹۲.
  24. شاهین نجفی: قصد توهین به امامان شیعه را نداشته‌ام. بی‌بی‌سی فارسی. دقیقهٔ ۵:۱۵. ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۱. بازدید در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۱.
  25. «شاهین نجفی: قصد توهین به امامان شیعه را نداشته‌ام». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی. ۱۱ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۰ مه ۲۰۱۲.
  26. BBC فارسی - ایران - آیت‌الله مکارم شیرازی: اهانت به امامان معصوم موجب ارتداد است
  27. «شاهین نجفی: فقط انسان ضعیف توهین می‌کند». radiofarda.
  28. گروه فرهنگی (۱۰ خرداد ۱۳۹۱). «تعیین جایزه برای اعدام شاهین نجفی». فارس. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ آوریل ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۱۷.
  29. «جایزه صد هزار دلاری برای کشتن شاهین نجفی». آفتاب نیوز. ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۱.
  30. «حمایت پارلمان و چهره‌های فرهنگی آلمان از شاهین نجفی». بی‌بی‌سی فارسی.
  31. شاهین نجفی (اکتبر ۲۰۰۸). «کنفرانس صلح در شهر اسن آلمان با اجرای شاهین نجفی». شاهین نجفی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۲ اکتبر ۲۰۰۸.
  32. رادیو زمانه. «کنسرت شاهین نجفی در نیویورک».
  33. «Shahin Najafi | Official Website». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۴-۲۵.
  34. «شاهین نجفی به دنبال تهدید برای انفجار در برنامه‌هایش: می‌خواهند با ارعاب و ایجاد وحشت به کار ما صدمه بزنند: کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۴-۲۵.
  35. «تهدید به انفجار محل اجرای کنسرتهای شاهین نجفی – سایت خبری تحلیلی کیهان نوین». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۴-۲۵.
  36. «شاهین نجفی و اعتراض از جنس برهنگی». BBC News فارسی. ۲۰۱۴-۰۶-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۵.
  37. «لخت شدن شاهین نجفی در کنسرت تورنتو + عکس + فیلم». بالاترین. ۲۰۱۴-۰۶-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۵.
  38. http://rasanehiran.com/vdcb55b8.rhbs5piuur.html. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |اثر= وجود دارد (کمک)
  39. http://websavar.ir/fa/news/2940/برهنه- شدن-شاهین-نجفی-در-کنسرت. کاراکتر line feed character در |اثر= در موقعیت 39 (کمک); پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در |اثر= وجود دارد (کمک)
  40. بلور بنفش: گفتکو با شاهین نجفی - بخش دوم, retrieved 2022-03-05
  41. ویدئو کنسرت مشترک بلک فیلد و شاهین نجفی بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine ویدئو
  42. همخوانی شاهین نجفی با آویو گفن در کنسرت تل‌آویو رادیو فردا
  43. «همخوانی شاهین نجفی با آویو گفن در کنسرت تل‌آویو». رادیو فردا. ۱۳ اسفند ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱۳ اسفند ۱۳۹۵.
  44. «گفتگو با شاهین نجفی». وبگاه رادیو فردا. دریافت‌شده در ۱۵ مه ۲۰۱۲.
  45. اسفندیاری, گلناز. "Iranian Rapper Faces Calls For His Execution Over 'Insulting' Song". رادیو (به انگلیسی). رادیوفردا. Retrieved 12 June 2012.
  46. «مصاحبه باور نکردنی شاهین نجفی با مجله اشپیگل». ایران گلوبال. ۲۰۱۲-۰۸-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۱.
  47. YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان |. «شبکه سلطنتی خبرنگار خود را به مخفیگاه شاهین نجفی فرستاد + فیلم». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۱.
  48. «سلبریتیِ سرگردان از پداگوژی چه می‌داند؟ - اشاره‌ای به توییت پرانی‌های اخیر شاهین نجفی». اخبار روز - سایت سیاسی خبری چپ. ۲۰۲۱-۰۱-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۱.
  49. «در پاسخ به هنرمندی در ابهام تاریخ و کج فهم! به نام شاهین نجفی». روزنه rowzane» در پاسخ به هنرمندی در ابهام تاریخ و کج فهم! به نام شاهین نجفی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ فوریه ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۱.
  50. «موسیقی، اعتراض در ایران به جنبش درمی‌آورد». روزنامه نیویورک تایمز. دریافت‌شده در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۰.
  51. «نجفی و تهدیدها». روزنامه نیویورک تایمز. دریافت‌شده در ۲۸ مه ۲۰۱۲.
  52. ۵۲٫۰ ۵۲٫۱ ۵۲٫۲ ۵۲٫۳ ۵۲٫۴ گودرزی، کوهیار (۲۹ دی ۱۳۹۲). «ادبیات جنسیتی، بازتولید خشونت در قالب زبان». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲ بهمن ۱۳۹۲.
  53. «وقتی شاهین نجفی بیانیه می‌دهد / در حاشیه نشست رئیس‌جمهور با هنرمندان». خبرآنلاین. ۲۰ دی ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۲ بهمن ۱۳۹۲.
  54. شاهین نجفی و انتخابات۱۴۰۰: از افشای ماهیت «ضدجمهوری» جمهوری اسلامی استقبال می‌کنم, retrieved 2022-03-06
  55. «چشم‌انداز این «نَه» متکثر». www-radiofarda-com.cdn.ampproject.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۵.
  56. «گسترش کارزار «نه به جمهوری اسلامی» و حمایت سازمان‌ها، احزاب، و نهادهای مختلف از این کارزار». ir-voanews-com.cdn.ampproject.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۵.
  57. «گسترش کارزار «نه به جمهوری اسلامی» و حمایت سازمان‌ها، احزاب، و نهادهای مختلف از این کارزار». ir-voanews-com.cdn.ampproject.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۵.
  58. «شاهین نجفی، لیلی بازرگان و تبرئه». ایران گلوبال. ۲۰۲۱-۰۳-۱۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ مارس ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۷.
  59. «انگشت اتهام به سمت یکی از معروف‌ترین کنشگران مدنی حال حاضر ایران». www.sarkhat.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۱.
  60. «آپارات - سرویس اشتراک ویدیو». آپارات - سرویس اشتراک ویدیو. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۱.
  61. «بهار نیوز - شاهین نجفی: شعر، عاملِ بدبختیِ جامعهٔ ماست! - نسخه قابل چاپ». www.baharnews.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۱.
  62. «آرش سبحانی؛ هنرمند هاله قدسی ندارد که به مسائل اجتماعی و سیاسی نپردازد!/گفتگو بهرنگ رهبری». شهروند. ۲۰۱۹-۱۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۱۱.
  63. معذرت خواهی شاهین نجفی از خوانندگان لوسانجلسی کامل, retrieved 2022-02-11
  64. «دادستانی تهران سه هنرمند را برای گذران محکومیت حبس فراخواند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  65. «بازداشت فاطمه اختصاری و مهدی موسوی به اتهام همکاری با شاهین نجفی». شبکه خبری بگونه. ۲۰۱۳-۱۲-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  66. «شهادتنامه مهدی موسوی». مرکز اسناد حقوق بشر ایران. ۲۰۲۰-۰۳-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  67. Radio Zamaneh | رادیو زمانه (به انگلیسی), retrieved 2022-03-04
  68. Welle (www.dw.com)، Deutsche. ««اجرا از ما، یقه‌گیری با شما» • گپی با شاهین نجفی و مجید کاظمی | DW | 13.05.2011». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  69. نخستین آلبوم هیپ هاپ کردی, retrieved 2022-03-04
  70. ««پریود»، آلبوم مشترک محسن نامجو و شاهین نجفی». www.radiozamaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  71. ""پریودِ" شاهین نجفی و محسن نامجو، تحقیر زنان و زنانگی است؟". تریبون زمانه (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-04.
  72. "فایل صوتی لو رفته شاهین نجفی". تریبون زمانه (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-04.
  73. شاهین نجفی. «Shahin Najafi». X. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۲.
  74. «آیا «دفتر موسیقی» به خواننده زیرزمینی مبتذل مجوز می‌دهد؟». مشرق نیوز. ۲۰۱۹-۰۷-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  75. ایران، عصر. «بازداشت 2 شاعر به اتهام همکاری با شاهین نجفی». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  76. iusnews. «سیدمهدی موسوی چه کسی است؟». خبرنامه دانشجویان ایران. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  77. «‎نامه ۱۱۶ شاعر غربی به رهبر ایران برای آزادی دو شاعر ایرانی – SOS Iran». دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  78. Welle (www.dw.com)، Deutsche. ««اجرا از ما، یقه‌گیری با شما» • گپی با شاهین نجفی و مجید کاظمی | DW | 13.05.2011». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  79. من و تو پلاس - مصاحبه با مجید کاظمی / Manoto Plus, retrieved 2022-03-04
  80. «انتشار نماهنگ ترانه "اعدام" کار مشترک شاهین نجفی و مجید کاظمی». www.radiozamaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  81. «You are being redirected...». tavaana.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  82. «محکومیت مهدی موسوی و فاطمه اختصاری بخاطر «شاهین نجفی» تشدید شد محکومیت مهدی موسوی و فاطمه اختصاری بخاطر «شاهین نجفی» تشدید شد | آهنگ جدید». Ganja2Music - گانجاموزیک - دانلود آهنگ جدید. ۲۰۱۵-۱۰-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  83. «جمع‌آوری کتاب شعر به دلیل استفاده شاهین نجفی از اشعار شاعر». BBC News فارسی. ۲۰۱۵-۰۵-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  84. Welle (www.dw.com)، Deutsche. ««بیداری» و «سال خون» در کلن | DW | 05.12.2010». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  85. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «از آینه زندگی تا جذابیت پیچیدگی • گپی با نجفی و مشکین‌قلم | DW | 09.04.2012». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  86. shohadayeiran.com، شهدای ایران. «یک ترانه‌سرا چقدر باید». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  87. «پاره‌سنگ دومی که یغما گلرویی پرتاب کرد/ حامیان داخلی ترانه‌سرای شاهین نجفی و ابراهیم حامدی چه کسانی هستند؟». مشرق نیوز. ۲۰۱۹-۰۸-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  88. «عمو نوروز، شاهین نجفی». ایران گلوبال. ۲۰۱۴-۰۳-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۱۲.
  89. «انتشار اولین اثر شاعر شاهین نجفی ملعون با مؤسسه اوج+ صوت». rajanews.com. ۲۰۱۷-۰۳-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  90. «انتقاد ترانه‌نویس همکار سپاه از شاهین نجفی، سیدمهدی موسوی و مذاکره با آمریکا». Facebook. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  91. «با ممیزی مخالفم/ حق دارم بدانم "برجام" چه دستاوردی داشته/ ویتنام مقاوم و فقیر را از ژاپن تسلیم شده و ثروتمند بیشتر می‌پسندم». نسیم آنلاین. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  92. «مرخصی مهدی رجبیان و حسین رجبیان از زندان اوین با وثیقه». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  93. «حکم زندان سه هنرمند ایرانی تأیید شد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۴.
  94. iranianuk.com (۲۰۲۲). «اجرای کوتاه قطعه «پرواز» کاری مشترک از شاهین نجفی و بابک امینی». iranianuk.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۶.
  95. "آهنگ انقلاب تفکر شاهین نجفی". Ahangify (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-28.
  96. Shahin Najafi - The Sacred and the Violence, retrieved 2022-01-13
  97. «کشتار جوانان در نیزار ماهشهر سوژه ترانه جدید شاهین نجفی». العربیه فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۳-۰۶.
  98. "Shahin Najafi - Sigma". shahinnajafimusic (به انگلیسی). Retrieved 2022-07-17.
  99. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «گپی با شاهین نجفی به مناسبت انتشار کتاب "وقتی خدا خوابه" | DW | 09.05.2013». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۶-۱۰.
  100. «Sign in - Google Accounts». accounts.google.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۸-۲۵.
  101. Sharafedin, Bozorgmehr (2012-05-15). "Iranian rapper faces death threats for 'insulting' song". BBC News (به انگلیسی). Retrieved 2017-11-07.
  102. Erdbrink, Thomas (2012-05-14). "Shahin Najafi, Iranian-Born Rapper, Faces Death Threats Over Song". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2017-11-07.
  103. "Iranian rapper draws Shi'ite wrath, death bounty". Reuters. 2012-05-14. Retrieved 2017-11-07.
  104. "When God Sleeps | Hartley Film Foundation" (به انگلیسی). Retrieved 2017-04-25.
  105. "23 must-see movies". The Hollywood Reporter (به in). 14 April 2017.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:زبان ناشناخته (link)
  106. «When God Sleeps | 2017 Tribeca Film Festival». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ آوریل ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۴-۲۵.
  107. «When God Sleeps» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۴-۲۵.
  108. Kuehn, Joachim. "Wenn Gott schläft | RealFictionFilme". www.realfictionfilme.de. Archived from the original on 4 March 2020. Retrieved 2017-11-07.
  109. Kuehn, Joachim. "Wenn Gott schläft | RealFictionFilme". www.realfictionfilme.de. Archived from the original on 4 March 2020. Retrieved 2017-11-07.
  110. "Details - WHEN GOD SLEEPS". www.filmfest-muenchen.de (به انگلیسی). Archived from the original on 30 June 2017. Retrieved 2017-11-08.
  111. "Music without borders – The DocFilmMusic Competition at 57th KFF" (به انگلیسی). Retrieved 2017-11-08.
  112. "B. When God Sleeps". UNHCR Refugee Film Festival (به انگلیسی). Retrieved 2017-11-08.
  113. When God Sleeps | IDFA, retrieved 2017-11-08
  114. It Was 5 In The Morning - A film by Mostafa Heravi - ساعت ۵ صبح بود به کارگردانی مصطفی هروی, retrieved 2022-02-09
  115. ««ساعت ۵ صبح بود» − در گفت‌وگو با مصطفی هروی». www.radiozamaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۰۹.

منابع

پیوند به بیرون