اسفند

آخرین ماه در گاهشماری خورشیدی
(تغییرمسیر از اسفند ماه)
<<  اسفند  >>
ش ی د س چ پ ج
۱ ۲ ۳
۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰
۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷
۱۸ ۱۹ ۲۰ ۲۱ ۲۲ ۲۳ ۲۴
۲۵ ۲۶ ۲۷ ۲۸ ۲۹ ۳۰
۱۴۰۳ خورشیدی

اِسفند یا اِسپند (در فارسی افغانستان: حوت) دوازدهمین و آخرین ماه سال در گاه‌شماری هجری خورشیدی است. اسفند سومین و آخرین ماه فصل زمستان است. این ماه در سال‌های عادی ۲۹ روز و در سال‌های کبیسه ۳۰ روز دارد. این ماه از روز ۳۳۷م سال شروع می‌شود و در روز آخر سال (در سال‌های عادی روز ۳۶۵م و در سال‌های کبیسه روز ۳۶۶م) پایان می‌یابد.

برج فلکی اسپندماه برج حوت (ماهی) است که دوازدهمین برج فلکی از دایرةالبروج است. نماد برج اسپند، دوماهی نامیده می‌شود. عنصر این برج آب است.

در گاه‌شماری زرتشتی پنجمین روز هر برج نیز اسپند نام دارد و دراسپندروز از اسپندماه، جشن سپندارمذگان برگزار می‌شود. ایزد این ماه امشاسپندسپندارمذ است.

واژه‌شناسی

ویرایش

این واژه در اوستایی «سْپِنْتَه آرمَئیتی»(Spenta-Ârmaiti) می‌باشد و نام چهارمین امشاسپند است، از دو بخش «سپنته»(Spenta) یا «سپند» به معنای پاک و مقدس و «آرمئیتی»(Ârmaiti) به معنای فروتنی و بردباری تشکیل شده‌است و در کل به معنای فروتنیِ پاک و مقدس است. این واژه در پهلوی «سپندارمت»(SpandÂrmat) و در فارسی «اسپندارمزد» و «سپندارمزد» و «اسپند» و «اسفند» شده‌است.

خیام در رساله‌ای موسوم به نوروزنامه که جزو رسایل منسوب به اوست، دربارهٔ این نام می‌نویسد:[۱]

«بدان جهت این ماه را اسفندارمذ نامیده‌اند که اسفند به زبان پهلوی به معنی میوه است، یعنی اندر این ماه، شکوفه‌های میوه‌ها و گیاهان به روییدن و آماده شدن برای رُستن آماده شوند و اندر این ماه، آفتاب، اندر برج حوت باشد.»

رویدادها

ویرایش
 
تظاهرات ۱۷ اسفند ۱۳۵۷ مصادف با روز جهانی زن در تهران. در توضیح تصویر در روزنامه آمده: «کودک به بغل فریاد می‌زند، مشت گره می‌کند و همهٔ آزادی را طلب می‌کند، نه کمتر.»

مناسبت‌ها

ویرایش
  1. جشن اسفندی / جشن آبسالان
  2. جشن اسفندگان، اسفندگان یا جشن سپندارمذگان گرامیداشت زمین و بانوان
  3. روز بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی، روز مهندسی
  1. روز بزرگداشت سید جمال الدین اسدآبادی
  2. جشن نوروز رودها
  3. جشن گلدان
  4. ملی شدن صنعت نفت

نامگذاری‌ها

ویرایش

زادروزها

ویرایش

درگذشت‌ها

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. کلیات آثار پارسی حکیم عمر خیام. با تحقیق و اهتمام محمد عباسی. تهران، ۱۳۳۸ (صفحه ۲۰۹–۲۱۱).
  2. «مقاله‌ای از دکتر شاهین سپنتا». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۴ مه ۲۰۱۱.
  3. بوداهای بامیان چگونه به خاک نشست، تارنمای بی‌بی‌سی فارسی، نوشتۀ ستار سعیدی، ۱۱ مارس ۲۰۰۵
  4. میزان، خبرگزاری (۱۴۰۰/۰۹/۰۳ - ۱۸:۳۸). «جزییات پرونده قتل غزاله شکور به دست آرمان عبدالعالی؛ تشریح نحوه احراز قتل و مستندات پرونده». fa. دریافت‌شده در 2024-08-06. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  5. «دیوان عالی کشور،برای بار دوم حکم قصاص آرمان را تایید کرد/ او هنوز نگفته با جسد غزاله چه کرده». www.khabaronline.ir. ۲۰۲۱-۰۲-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۴.
  6. «حکم قصاص آرمان عبدالعالی اجرا شد + تصاویر آخرین جلسه سازش - تسنیم». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۸-۰۶.
  7. «تقویم رسمی کشور برای سال ۱۳۸۵ هجری شمسی بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine»، استخراج و تنظیم: شورای مرکز تقویم دانشگاه تهران ـ مؤسسهٔ ژئوفیزیک، مناسبت‌ها از: شورای فرهنگ عمومی. دسترسی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۶.
  8. ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ «تقویم رسمی کشور برای سال ۱۳۸۵ هجری شمسی بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine»، استخراج و تنظیم: شورای مرکز تقویم دانشگاه تهران ـ مؤسسهٔ ژئوفیزیک، مناسبت‌ها از: شورای فرهنگ عمومی. دسترسی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۶.
  9. «پنجم اسفند، روز بزرگداشت خواجه‌نصیرالدین طوسی و روز مهندسی». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۵ اسفند ۱۳۸۸.[پیوند مرده]
  10. «تقویم رسمی کشور برای سال ۱۳۸۵ هجری شمسی بایگانی‌شده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine»، استخراج و تنظیم: شورای مرکز تقویم دانشگاه تهران - مؤسسهٔ ژئوفیزیک، مناسبت‌ها از: شورای فرهنگ عمومی. دسترسی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۶.
  11. آریانا که بود و چه کرد ؟!
  12. «مرکز اسناد انقلاب اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۴ مه ۲۰۱۱.
  13. «محمد مصدق و ملی شدن صنعت نفت». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۴ مه ۲۰۱۱.