راهنما:ایجاد و استفاده از پرونده‌های رسانه‌ای

پرونده‌های تصویری، صوتی و ویدئویی را می‌توان از طریق پیوند «بارگذاری پرونده» در نوار سمت راست در ویکی‌پدیا بارگذاری کرد. تنها کاربران وارد شده به سیستم می‌توانند پرونده بارگذاری کنند. هنگامی که یک پرونده بارگذاری شود، می‌توان آن را در صفحات دیگر قرار داد یا از آن صفحات به پروندهٔ بارگذاری‌شده پیوندی برقرار ساخت. سیستم به پرونده‌های بارگذاری شده پیشوند «پرونده:» را می‌دهد و هر کدام صفحهٔ توصیفی دارند. بهتر است محتواهایی که تحت اجازه‌نامه‌ای آزاد منتشر شده‌اند را به جای بارگذاری در ویکی‌پدیا در ویکی‌انبار بارگذاری کرد تا بتوان از آن پرونده در تمامی پروژه‌های ویکی‌مدیا به راحتی استفاده کرد. تصاویر ویکی‌انبار نیز از همان سینتکس‌هایی که در زیر توضیح داده خواهند شد استفاده می‌کنند و تفاوت خاصی نسبت به تصاویر بارگذاری‌شده در ویکی‌پدیا ندارند. حداکثر حجم یک پرونده بارگذاری‌شده ۱۰۰ مگابایت است. از مارس ۲۰۱۰ می‌توان انواع قالب‌های زیر را بارگذاری کرد: png، gif، jpg/jpeg، xcf، pdf، mid، ogg/ogv/oga، svg، djvu. بارگذاری دیگر قالب‌ها به دلایل امنیتی ممنوع است و پی‌دی‌اف و دژوو در اصل برای پروژه‌هایی نظیر ویکی‌نبشته می‌باشند.

اگر می‌خواهید به صفحهٔ توصیف پرونده‌ای پیوند دهید، از دونقطه اضافی پیش از پیشوند «پرونده» استفاده کنید. مثلاً، [[:پرونده:نام پرونده]]. اگر به صورت [[:رسانه:نام پرونده]] تایپ کنید، لینکی برای دانلود آن پروندهٔ رسانه‌ای ایجاد می‌شود. نام پرونده باید شامل قالب پرونده نیز باشد.

نویسه‌های خاص و ریاضی

برای استفاده از نویسه‌های خاص یا حتی عبارات پیچیدهٔ ریاضی نیازی به بارگذاری تصاویر آن‌ها نیست.

ویکی‌پدیا از طرح کدگذاری یوتی‌اف-۸ استفاده می‌کند، بدین معنی که هر نویسهٔ یونیکد را می‌توان و باید مستقیماً وارد کرد. برای جزئیات و راهنمایی بیشتر m:Help:Special characters را ببینید.

برای فرمول‌های ریاضی از نشانه‌گذاری تک استفاده می‌کنیم. برای آشنایی با طرز کار و راهنمایی‌های بیشتر m:Help:Formula را ببینید.

پرونده‌های متنی

لطفا متن‌های ساده (‎.txt‎)، مایکروسافت ورد (‎.doc‎) یا پرونده‌های متنی در قالب‌های دیگر را بار نکنید. لطفا در عوض، صفحه‌ای جدید بیاغازید و نوشتار را با قالب‌های استاندارد ویکی وارد کنید. لطفا هیچ متنی را وارد ویکی‌پدیا نکنید مگر آن‌که خودتان آن را نوشته باشید یا مطمئن باشید که آن متن، الزامات دقیق و سخت‌گیرانهٔ پروژه در قبال اجازه‌نامهٔ حق تکثیر را نقض نمی‌کند. اگر زمان کافی برای قالب بندی متن ندارید برچسب {{ویکی‌سازی}} را به بالای نوشتار بچسبانید.

در مواردی نادر می‌توان یک پروندهٔ اچ‌تی‌ام‌ال را بار کرد، مثلا برای آزمون کردن یا نشان دادن.

گاهی می‌توان یک پروندهٔ پی‌دی‌اف را بار کرد، مثلا ویکی‌خوان پرونده:ویکی‌خوان نرم‌افزاد آزاد و محتواهای آزاد.pdf (نسخهٔ پیش‌نمایش) و تعداد بیش‌تری در حال تهیه شدن هستند. با این وجود اکثریت پی‌دی‌اف‌ها باید به ویکی‌متن تبدیل شوند. در عوض، اسناد منبع باید در ویکی‌نبشته بار شوند.

برای مباحثه‌ در باب بارگذاری صفحات گسترده، این‌جا را ببینید.

به کار بردن پرونده متنی

برای پیوند زدن به مکان توصیف رسانه‌ای یک سند «[[:پرونده:ویکی‌خوان نرم‌افزاد آزاد و محتواهای آزاد.pdf]]» را تایپ کنید.

IMG_20220606_193132_611

همچنین ببینید: ویکی‌پدیا:خودآموز (تصاویر)، ویکی‌پدیا:ساختار درج پرونده، و ویکی‌پدیا:سیاست استفاده از تصاویر

تصاویر را می‌توان به طور مستقیم در صفحات ویکی‌پدیا نمایش داد.

قالب‌های ترجیحی JPEG برای تصاویر عکاسی و گرافیک برداری مقیاس‌پذیر (SVG) برای ترسیم‌هاست، با این وجود می‌توان از PNG نیز استفاده کرد. برای ترسیم‌ها گرافیک برداری بر گرافیک شطرنجی ارجحیت دارد، زیرا می‌توان آن‌ها را بدون از دست رفتن کیفیت تا حد دلخواه کوچک یا بزرگ کرد و ویرایش کردنشان نیز ساده‌تر است.

استفاده از تصویر

برای به نمایش در آوردن یک تصویر به صورت مستقیم می‌توان از «[[تصویر:نام پرونده|alt=متن جایگزین|متن عنوان]]» استفاده کرد. در اغلب موارد، یک تصویر بندانگشتی کاربردی‌تر است: «[[تصویر:نام پرونده|بندانگشتی|alt=متن جایگزین|متن عنوان]]». برای اطلاعات بیشتر ویکی‌پدیا:خودآموز تصاویر را ببینید.

صوت

ویکی‌پدیا برای صوت از قالب وربیس آگ که توسط Xiph.Org ایجاد شده است، استفاده می‌کند. دست‌وپای کاربران برای استفاده از قالب وربیس آگ توسط حق ثبت اختراع بسته نشده است، موضوعی که باعث شد تصمیم گرفته شود پرونده‌های ام‌پی‌تری در ویکی‌پدیا میزبانی نشوند.

نرم‌افزارهایی که از وربیس پشتیبانی می‌کنند برای بسیاری از پلت‌فرم‌ها موجود است. موزیلا فایرفاکس ۴، اپرا ۱۰.۵ و گوگل کروم ۳.۵ و نسخه‌های بعدی از پرونده‌های آگ وربیس پشتیبانی می‌کنند. در میان پخش‌کننده‌های چند رسانه‌ای ،می‌توان از وین‌امپ برای پخش پرونده‌های آگ وربیس استفاده کرد. اگرچه آی‌تونز به خودی خود از وربیس پشتیبانی نمی‌کند، اما Xiph.Org یک افزایهٔ کوئیک‌تایم ارائه کرده است که می‌توان آن را به پخش‌کننده‌هایی که متکی بر کوئیک‌تایم هستند (مانند آی‌تونز) هم در مایکروسافت ویندوز و هم در در مک اواس به کار برد. همچنین فیلترهای دایرکت‌شو برای کدبرداری وربیس در پخش‌کننده‌های چندرسانه‌ای نظیر ویندوز مدیا پلیر و سایر پخش‌کننده‌هایی که از دایرکت‌شو پشتیبانی می‌کنند موجود است.

نرم‌افزارهای مفید برای صوت:

• برای ویرایش صوتی، اودسیتی ضبط کننده/ویرایشگر صوتی آزاد با کیفیتی برای ویندوز، مکینتاش و لینوکس/یونیکس است.
• اسویپ ویرایشگر صوتی آزاد دیگری است که می‌توان از آن در محیط‌های لینوکس استفاده کرد.
• توصیه می‌شود برای کدگذاری آگ وربیس، از کدگذارهای هیدروژن صوتی-توصیه شده استفاده کنید تا بهترین نتایج ممکن حاصل شود. oggenc (چندسکویی) خط فرمان کدبردار است، در حالی که OggDropXPd (فقط برای ویندوز) واسط گرافیکی کاربر آسان برای کدگذاری به آگ وربیس است.
• مبدل موسیقی dBpowerAMP (اختصاصی، فقط برای ویندوز) واسط گرافیکی کاربری مناسبی برای تبدیل کدهای صوتی به یکدیگر از جمله آگ وربیس دارد. کدبردار وربیس باید جدا از نرم‌افزار بارگیری (دانلود) شود ولی در همان وب‌گاه به طور رایگان در دسترس است.
• آسان‌ترین روش برای پخش پرونده‌های آگ وربیس در مکینتاش‌های قدیمی (سیستم عامل ۹ و نسخه‌های پیشین) استفاده از JustOgg است.

گره VorbisSoftwarePlayersat در ویکی xiph.org لیست به روزی از نرم‌افزارهایی که از وربیس پشتیبانی می‌کنند برای همهٔ سیستم عامل‌ها ارائه می‌دهد. کاربران می‌توانند این پخش کننده‌ها را با استفاده از لیست استریم‌های صوتی وربیس که در این‌جا در دسترس است بیازمایند.

استفاده از صوت

بهترین روش استفاده از الگو:شنیدن است، برای توضیح دقیق‌تر صفحه‌اش را ببینید. در این‌جا استفاده‌های رایج لیست شده است.

{{شنیدن|نام پرونده=نام پرونده.ogg|عنوان=عنوان|توصیف=توصیف}}

نمونه:

{{شنیدن|نام پرونده=Accordion chords-01.ogg|عنوان=آکوردهای آکاردئون|توصیف=نواختن آکوردها در یک آکاردئون}}

چندین الگوی صوتی دیگر که اغلب برای نشان دادن تلفظ زبان‌های خارجی یا عبارات گنگ به کار می‌روند، موجود است. مثلا {{audio-IPA}}. به هنگام اضافه کردن یک پروندهٔ صوتی به یک مقاله، نظیر زبان انگلیسی یا واج‌شناسی ایرلندی از به کار بردن الگویی که صرفا به پروندهٔ خام پیوند می‌زند خودداری کنید، زیرا این کار اطلاعات اجازه‌نامه‌ای مهمی را پنهان می‌کند که به خوانندگان این امکان را می‌دهد تا از پدیدآور یا بارگذار پرونده، منبع آن و اجازه‌ای که تحت منتشر شده است مطلع گردند.

لیست نوشتارهای صوتی

• ویکی‌پدیا:نوشتارهای صوتی

اطلاعات بیشتر از پرونده‌های صوتی

• ویکی‌پدیا:نمونه‌های صوتی

ویدیو

همچنین ببینید: ویدیو

ویکی‌پدیا از قالب آگ تئورا برای ویدیوها استفاده می‌کند زیرا باز و بدون حق مالکیت فکری است. اما اکثر قالب‌های ویدیویی/صوتی دارای حق امتیازند و نیاز به حق مالکیت فکری دارند. هیچ مبدل ویدیویی رایگان همه منظوره‌ای وجود ندارد.همچنین صفحهٔ کمک تبدیل ویدیو تئورا در ویکی‌انبار را ببینید.

موارد محدودیتی و اجرایی

• هر دو پروژهٔ ویکی‌پدیا و ویکی‌انبار بارگذاری پرونده را به حجم حداکثر ۱۰۰ مگابایت محدود کرده‌اند.
• در حال حاضر استاندارد قابل قبولی برای سرعت انتقال داده در مقالات وجود ندارد. برای سازگاری بیشتر با باندپهن، سرعتی کم‌تر از ۲۲۰ کیلوبیت بر ثانیه برای کاربرانی که از خط دیجیتال مشترک (دی‌اس‌ال) ۲۵۶ کیلوبیت استفاده می‌کنند، به کار خواهد رفت.
• تغییر اندازهٔ یک پروندهٔ ویدیویی برای استفاده از یک بندانگشتی کوچک‌تر سرعت انتقال داده یا پهنای باند مورد نیاز را تغییر نمی‌دهد. ویدیویی که با اندازهٔ ۴۸۰ در ۶۴۰ ضبط شده است اما در مقاله با اندازهٔ ۱۲۰ در ۱۶۰ نشان داده شود همچنان همان داده‌هایی را منتقل (استریم) خواهند کرد که اگر با کیفیت ۴۸۰ در ۶۴۰ نشان داده می‌شد. اگر به دلایلی به اندازهٔ کوچک‌تری از یک ویدیو در مقاله‌ای نیاز دارید، بهتر است ویدیوی بزرگ‌تر را به اندازهٔ کوچک‌تری فشرده کنید تا بتوانید پهنای باند بیشتری را ذخیره کنید. اگر بارگذار اصلی از محتوای اصلی بارگذاری شده اندازهٔ کوچک‌تری تهیه کند، می‌توان از این ویدیوهای کوچک کیفیت بهتری به دست آورد.

الگویی برای برجسته‌تر کردن این موضوع فنی در مقالات در {{هشدار تغییر اندازه ویدئو}} در دسترس است. الگوی مشابهی نیز در ویکی‌انبار برای وارد کردن به توصیفات بار کردن ویدئو موجود است.

تذکر: ممکن است استفاده کردن از پرونده‌های ویدیویی به طور صحیح در پروژه‌های ویکی‌مدیا دشوار به نظر رسد. هنگامی که ویدیویی با وضوح کم، بزرگ می‌شود، جزئیات بیش‌تری را نشان نمی‌دهد و اندازهٔ پرونده تغییر نمی‌یابد. عکس این مطلب نیز برقرار است: نمایش یک ویدیو با وضوح بالا به صورت بندانگشتی کوچک، پهنای باند مورد نیاز برای پخش پرونده یا اندازهٔ پرونده را کاهش نمی‌دهد. هیچ‌گاه به جهت کاهش پهنای باند شبکه، از اندازهٔ کوچک‌تری از ویدیو نسبت به اندازهٔ اصلی‌اش در مقالات استفاده نکنید. اگر به نسخهٔ کم‌حجم‌تری از ویدیو نیاز دارید، آن را بارگیری کنید و پس از فشرده‌کردنش مجددا بارگذاری کنید. از نسخهٔ اصلی به نسخه‌های کم‌حجم‌تر پیوند بزنید.

مثالی برای نحوهٔ استفاده از این الگو را می‌توانید در File:Rhof-histWaschmaschine.ogv در ویکی‌انبار مشاهده کنید. همچنین این صفحه شامل پیوندهایی به نسخه‌های کوچک‌تر و کم سرعت‌تر می‌باشد.

ارائهٔ چندین بیت‌ریت

زنی در حال نشان دادن نحوهٔ استفاده از یک ماشین لباس‌شویی قدیمی در یکی از جشنواره‌های آلمان

اندازهٔ ویدیو: ۵۰٪، ۱۰۰ کیلوبیت

اندازه‌ها و بیت‌ریت‌های دیگر: ۲۵٪، ۶۴ کیلوبیت ۷۵٪، ۲۲۰ کیلوبیت ۱۰۰٪، ۲۷۰ کیلوبیت اصلی، ۱۱۰۰ کیلوبیت

در حال حاضر روش معینی برای ارائهٔ چندین نسخه از ویدئو به خوانندگان، برای انتخاب کیفیت و سرعتی که با پهنای باند شبکه‌شان متناسب باشد، وجود ندارد. پخش زندهٔ ویدیو (استریم) نیازمند آن است که اندازهٔ پرونده به قدر کافی کوچک باشد تا مطمئن شوید که پخش آن با توجه به محدودیت‌های پهنای باند کاربران به طور پیوسته انجام می‌گیرد، با این‌وجود می‌توان هر پرونده‌ای را ابتدا به طور کامل بارگیری کرد.

در این‌جا یکی از روش‌های محتمل برای ارائهٔ چندین بیت‌ریت‌ نشان داده شده است. این روش استفاده از ویکی‌جدول است و در مقالهٔ ماشین لباس‌شویی برای نشان دادن نحوهٔ عملکرد یک ماشین لباس‌شویی قدیمی به کار رفته است.

در حال حاضر الگوی از پیش تعریف شده و آماده به کاری برای ایجاد کردن یک بندانگشتی چند بیت‌ریته، مشابه این ویدیو، وجود ندارد و همچنین امکان تعبیه شده‌ای از جانب ویکی‌مدیا برای کاهش خودکار کیفیت ویدیو و تبدیل آن به چندین نسخهٔ بندانگشتی کوچک با بیت‌ریت‌های کم‌تر فراهم نشده است.

اگر قصد دارید چندین بیت‌ریت به خوانندگان ارائه دهید، باید ویکی‌جدولی مشابه نمونهٔ آورده شده بسازید که به هر یک از نسخه‌های اشتقاقی بیت‌ریت-پایین، پیوندی برقرار می‌سازد.

نرم‌افزارهای سودمند

• Firefogg.org یک واسط کاربری وب برای تبدبل کدهای ویدیو به آگ تئورا ارائه می‌دهد. همچنین می‌توان از ابزارک mwEmbed استفاده کرد تا firefogg را در صفحهٔ بارگیری ویکی‌انبار فعال کرد.
• برای ویدیوها، ‎ffmpeg2theora [۱][۲]‎ یک خط فرمان کدگذار است که قادر به تبدیل تعداد زیادی از قالب‌های پرونده‌ای (‎.mov، .mpg، .mpeg، .avi‎) به آگ تئورا می‌باشد و در ویندوز، مکینتاش و لینوکس/یونیکس قابل استفاده است. (چگونه از ffmpeg2theora استفاده کنیم؟)
• هم‌چنین می‌توانید از ترکیب برنامهٔ encoder_example که ضمیمه لیب‌تئورا است با برنامه‌ای مانند MPlayer که قادر به کدگذاری ویدیو و صوت خام (yuv4mpeg) به آگ تئوراست سود برد.
• [۳] و [۴] مبدل‌های گرافیکی کد برای لینوکس/یونیکس هستند.
• لایوز و سینلرا برنامه‌های ویرایشی ویدیو برای لینوکس هستند که قادر به ویرایش ویدیوهای آگ تئورا می‌باشند.
• می‌توان از فیلترهای دایرکت‌شو برای کدگذاری آگ تئورا با استفاده از گراف‌ادیت بهره برد.[۵]
• ویکی Xiph.org لیستی از نرم‌افزارهای کدگذار تئورا دارد.
• handbrake مبدل کد رایگانی برای ویندوز، مک و لینوکس است.

استفاده از ویدیو

کلیپی تلویزیونی از پایین آمدن باز آلدرین از نردبان و قدم گذاردنش بر ماه

همچنین توجه کنید که همان‌طور که در بالا اشاره شد، این روشی نادرست برای به کار بردن ویدیو در ویکی‌پدیاست. اندازهٔ این پروندهٔ کدگذاری شده ۳۲۰ پیکسل عرضی در ۲۴۰ پیکسل طولی است. مقاله ویدیو را با ۲۵۰ پیکسل عرضی نشان می‌دهد، که اندکی موجب کوچک شدن ویدیو می‌شود.

با این وجود ویدیو به اندازهٔ کوچک‌تر فشرده نشده است و بنابراین از همان مقدار پهنای باندی استفاده می‌کند که اگر با اندازهٔ واقعی ۳۲۰ در ۲۴۰ بود، استفاده می‌کرد.

این اشتباه در به کاربردن ویدیوها در مقالات ویکی‌پدیا بسیار محتمل است و بسیار سودمند است که این اشتباه را در این‌جا به عمد تکرار کنیم.

اگر می‌خواهید از ویدیو در اندازهٔ بندانگشتی استفاده کنید، تنها راه‌حل موجود بارگیری پرونده به رایانه‌تان، فشرده کردن آن به اندازه‌ای کوچک‌تر با استفاده ابزارهای فشرده‌سازی تئورا و بارگذاری مجدد آن برای استفاده در کنار پروندهٔ اصلی است.

آسان‌ترین روش برای نشان دادن یک ویدیو در یک مقاله استفاده از همان برچسب‌هایی است که برای تصاویر مورد استفاده قرار می‌گرفت [[پرونده:]]. نتیجهٔ آن در سمت چپ قابل مشاهده است.

[[پرونده:A11v 1094228.ogv|بندانگشتی|200px|جایگزین=یک فضانورد با لباس‌های فضانوردی به آرامی از نردبانی که به یک سازهٔ پیچیدهٔ فلزی تکیه دارد پایین می‌آید و در آخرین گام به روی سطح ماه می‌پرد.|کلیپی تلویزیونی از پایین آمدن [[باز آلدرین]] از نردبان و قدم گذاردنش بر ماه]]

به صورت پیش‌فرض قابی از نیمهٔ ویدیو برای تصویر روی ویدیو به کار می‌رود. از پارامتر thumbtime برای استفاده از قاب دیگری استفاده کنید. برای مثال:

[[پرونده:Bombers of WW1.ogg|thumbtime=3|بندانگشتی|200px|جایگزین=هواپیماهای دوران جنگ جهانی اول در حال عملیات بمب‌افکنی|«بمب‌افکن‌های جنگ جهانی اول»، تصویر ویدیو از ثانیه ۳ می‌باشد]]

از ثانیه برای زمان دادن استفاده کنید یا از کالون (:) برای جدا کردن ساعت و دقیقه و ثانیه از یکدیگر بهره ببرید.

«بمب‌افکن‌های جنگ جهانی اول»، تصویر ویدیو از نیمهٔ ویدیو می‌باشد

«بمب‌افکن‌های جنگ جهانی اول»، تصویر ویدیو از ثانیه ۳ می‌باشد

برای پیوند زدن به پرونده از:

[[:پرونده:A11v 1094228.ogv|ویدیو]]

استفاده کنید.

همچنین ببینید:

• سیاست‌های ویدیو
• ویکی‌پدیا:راهنمای رسانه
• منابع ویدیویی ویکی انبار

جستارهای وابسته

• راهنما:ویکی‌انبار برای کاربر فارسی‌زبان
• فهرست پرونده‌ها
• mw:Manual:MediaWiki file usage — اطلاعات فنی راجع به روش‌های ذخیره‌سازی پرونده در مدیاویکی.
• ویکی‌انبار:انواع پرونده‌ها
• رده:منابع ویکی‌انبار