فهرست رشته‌های دانشگاهی

(تغییرمسیر از رشته علمی)

رشته‌های دانشگاهی شاخه‌هایی از دانش هستند که در دانشگاه‌ها و دیگر مراکز آموزش عالی تدریس می‌شوند و مورد پژوهش قرار می‌گیرند. تفاوت‌های فراوانی در شیوه ارائه رشته‌های علمی در دانشگاه‌های مختلف سراسر جهان وجود دارد. تعریف و شناخت رشته‌های دانشگاهی توسط ژورنال‌های آکادمیکی که چاپ تحقیقات را به عهده دارند و انجمن‌های علمی، گروه‌های آموزشی یا هیئت‌های علمی دانشگاه‌ها انجام می‌شود.

رشته‌های دانشگاهی

با این حال هیچ معیار رسمی وجود ندارد که طبق آن بتوان حدس زد که یک برنامه آموزشی یا ژورنال دانش‌محور رشته‌ای دانشگاهی ایجاد کند. تفاوت هنگفتی بین رشته‌های دانشگاهی که تاریخچهٔ طولانی تدریس در تمام دانشگاه‌های جهان دارند و دارای ژورنال‌ها و کنفرانس‌های زیادی هستند با پیشنهادهای تشکیل رشته‌های جدید که تنها توسط چند دانشگاه و انتشاراتی پشتیبانی می‌شوند وجود دارد. رشته‌های دانشگاهی معمولاً دارای زیررشته‌ها و شاخه‌های متعددی هستند که خطوط افتراق آن‌ها غالباً قراردادی و مبهم است.[۱]

مقدمه ویرایش

دانشگاه پاریس در سال ۱۲۳۱ (میلادی) (۶۱۰) دارای چهار دانشکده بود: الهیات، طب، فقه و هنر.[۲] اما ریشهٔ بسیاری از رشته‌های دانشگاهی به سکولاریزاسیون دانشگاه‌ها که از میانه‌های سده ۱۹ میلادی تا پایان آن ادامه داشت بازمی‌گردد. در آن زمان زبان‌های غیرکلاسیک و ادبیات، علوم اجتماعی همچون علوم سیاسی، اقتصاد، جامعه‌شناسی و مدیریت عمومی به همراه رشته‌های علوم طبیعی و فناوری مثل فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و مهندسی به برنامه‌های درسی پیشین اضافه شدند.

در آغاز سده ۲۰ میلادی، رشته‌های نوینی همچون آموزش و روان‌شناسی نیز به دانشگاه‌ها اضافه شدند. در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ جهان شاهد انفجار رشته‌های جدید بود که روی موضوعات خاص نظیر مطالعات رسانه، مطالعات زنان و مطالعات سیاهپوستان تمرکز داشتند. رشته‌های دیگری نیز به منظور تربیت افراد برای به عهده گرفتن وظایف و حرفه‌های خاص در دانشگاه‌ها به وجود آمدند که از میان آن‌ها می‌توان به پرستاری، هتل‌داری و جرم‌شناسی اشاره کرد. در نهایت رشته‌های میان‌رشته‌ای نظیر زیست‌شیمی، زمین‌فیزیک نیز به دلیل خدمات گسترده به دانش بشری به عنوان رشته‌های مستقل شناخته شدند.

هیچ اجماعی در مورد این که چگونه می‌توان رشته‌های علمی را دسته‌بندی کرد وجود ندارد. برای مثال در مورد این که رشته‌های مردم‌شناسی و زبان‌شناسی را باید تحت رشته‌های علوم اجتماعی یا انسانی قرار داد اختلاف وجود دارد. فراتر از همهٔ آنچه گفته شد، هنوز در مورد تعیین معیار صحیح به منظور سازماندهی دانش تحت رشته‌های مختلف بحث و جدل وجود دارد.

در ایران ویرایش

در جمهوری اسلامی ایران، ورود به دانشگاه ها و درکل تمامی موسسات آموزش عالی) غالبا نیازمند به دریافت دیپلم از طریق قبولی در دروس پایه دوازدهم(موسوم به امتحانات نهایی) که فعلا ۵۰٪ تاثیر ورودی داشته و نیز در اصل شرکت در یک آزمون سراسری ملی و فراملی بزرگ به نام کنکور است. آزمون کنکور هم اکنون(۱۴۰۲-۱۴۰۳) در سه رشته نظری با اسامی؛ ریاضی-فیزیک، ادبیات و علوم انسانی، علوم تجربی، هنر و زبانهای خارجه می باشد. همچنین یک کنکور اختصاصی برای ورود به دانشگاه های فرهنگیان یا همان تربیت معلم و سپس مرحله تحقیقات و گزینش مربوطه وجود دارد. کنکور سراسری به جز ایران فقط در چند کشور محدود دیگر برای ورود به دانشگاه برگزار می شود مانند جمهوری خلق چین و ترکیه. این آزمون تاکنون با انتقادات و حتی شکایات تندرویانه زیادی در ایران مواجه بوده است به همین دلیل، وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم تحقیقات و فناوری در طی چندین سال قصد بر حذف تدریجی کنکور داشته اند.

رشته‌های منابع طبیعی ویرایش

رشته‌های علوم انسانی ویرایش

ادبیات ویرایش

تاریخ ویرایش

دین ویرایش

زبان‌شناسی ویرایش

فلسفه ویرایش

هنرهای تجسمی ویرایش

  • گرافیک (ارتباط تصویری)

هنرهای نمایشی ویرایش

رشته‌های علوم اجتماعی ویرایش

باستان‌شناسی ویرایش

جغرافیا ویرایش

روان‌شناسی ویرایش

علم اقتصاد ویرایش

علوم سیاسی ویرایش

مردم‌شناسی ویرایش

مطالعات فرهنگی و قومی ویرایش

مطالعات منطقه‌ای ویرایش

رشته‌های علوم طبیعی ویرایش

شیمی ویرایش

علوم زمین ویرایش

علوم زیستی ویرایش

علوم فضا ویرایش

فیزیک ویرایش

رشته‌های علوم صوری ویرایش

آمار ویرایش

ریاضیات ویرایش

علوم رایانه ویرایش

علوم سامانه‌ها (سیستم‌ها) ویرایش

منطق ویرایش

رشته‌های علوم کاربردی و حرفه‌ها ویرایش

آموزش و پرورش ویرایش

اقتصاد خانواده ویرایش

روزنامه‌نگاری، مطالعات رسانه و ارتباطات ویرایش

سرگرمی و نمایش‌های فیزیکی انسان ویرایش

علوم بهداشت و درمان ویرایش

کسب و کار ویرایش

کشاورزی ویرایش

مطالعات محیط زیست و جنگل‌داری ویرایش

معماری و طراحی ویرایش

مهندسی ویرایش

پانویس ویرایش

  1. Andrew Abbott, Chaos of Disciplines University Of Chicago Press 2001 ISBN 0-226-00101-6
  2. History of Education, Encyclopædia Britannica (1977, 15th edition), Macropaedia Volume 6, p. 337

منابع ویرایش